27 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 3 ΓΕΩΡΓIΑ Πιστοποίηση ντόπιου πατατόσπορου Στέλλα Λουκά Λειτουργός Επιθεώρησης Προϊόντων Α΄ Τμήμα Γεωργίας Στη χώρα μας κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες παρουσιάζεται υψηλό ενδιαφέρον για παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένουπατατόσπορουκατάτηνανοιξιάτικηεσοδεία. Αρχικά αυτή προοριζόταν για την ικανοποίηση των αναγκών των Kύπριων πατατοκαλλιεργητών με πιστοποιημένο πατατόσπορο για τις πατατοφυτείες χειμερινής εσοδείας. Κατά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη ζήτηση ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου από αγορές του εξωτερικού, και κυρίως της Ελλάδας. Το πλεονέκτημα που παρουσιάζει ο ντόπιος πιστοποιημένος πατατόσπορος έναντι του διακινούμενου από άλλα κράτη της ΕΕ είναι το γεγονός ότι συγκομίζεται νωρίς την άνοιξη. Κατά συνέπεια, μπορεί να φυτευτεί τέλος καλοκαιριού μέχρι νωρίς το φθινόπωρο για πρώιμη παραγωγή πατατών κατά τη χειμερινή περίοδο, οι οποίες συνήθως απολαμβάνουν αρκετά καλών τιμών στην αγορά. Ο πατατόσπορος που παράγεται κατά την καλοκαιρινή περίοδο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λόγω των κλιματολογικών συνθηκών, είναι οψιμότερος του κυπριακού και ανώριμος για να φυτευτεί την περίοδο Αυγούστου-Οκτωβρίου. Η ετήσια παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου κυμαίνεται μεταξύ 1.000 και 1.500 τόνων. Αμέσως μετά τη συγκομιδή ο πατατόσπορος αποθηκεύεται για μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια πραγματοποιείται η εμπορία του με ελκυστικές τιμές για τους παραγωγούς. Ο παράγοντας που καθιστά πολύ σημαντική τη φύτευση πατατόσπορου υψηλής ποιότητας από τους γεωργούς με σκοπό την παραγωγή πατατών είναι η ευπάθεια της πατατοκαλλιέργειας σε εχθρούς και ασθένειες. Αυτό καθιστά την πιστοποίηση του πατατόσπορου εξαιρετικά σημαντική εργασία η οποία πρέπει να διεξάγεται με σχολαστικές διαδικασίες. Θεωρείται ότι επιτυγχάνεται άριστη ποιότητα όταν ο πατατόσπορος που παράγεται είναι απαλλαγμένος από εχθρούς και ασθένειες αλλά και από κάθε ποιοτικό ελάττωμα. Επιπλέον, σημαντική για την ποιότητα είναι η ταυτότητα και η καθαρότητα της ποικιλίας που παράγεται. Τα πιο πάνω διασφαλίζονται μέσα από αυστηρές διαδικασίες και επίσημους ελέγχους ώστε να ελαχιστοποιούνται τα πιθανά προβλήματα κατά την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου. Προγραμματισμός παραγωγής πατατόσπορου Το Τμήμα Γεωργίας κάθε χρόνο περί τα τέλη Οκτωβρίου δημοσιεύει ανακοίνωση με την οποία καλεί τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς να υποβάλουν τις δηλώσεις τους που αφορούν την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα παραγωγής πιστοποιημένου πατατόσπορου. Στη δήλωση συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων στοιχείων, και τα αγροτεμάχια που θα φυτευτούν, τα οποία θα πρέπει να μην έχουν καλλιεργηθεί με πατάτες τουλάχιστον κατά τον τελευταίο χρόνο. Το Τμήμα Γεωργίας κατά την παραλαβή της δήλωσης προμηθεύει τους ενδιαφερόμενους με όλα τα σχετικά έγγραφα και ενημερωτικά έντυπα που θα βοηθήσουν στην παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου. Διενέργεια ελέγχων και πιστοποίηση Αφού παραληφθούν οι σχετικές δηλώσεις, το Τμήμα Γεωργίας προβαίνει σε δειγματοληψία χώματος από τα αγροτεμάχια που δηλώθηκαν για να διαπιστωθεί ότι αυτά είναι απαλλαγμένα από τον χρυσονηματώδη των πατατών. Αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη φύτευση με σκοπό την παραγωγή πατατόσπορου. Οι παραγωγοί αφού ενημερωθούν για τα αποτελέσματα προχωρούν σε φύτευση των καθαρών τεμαχίων, και, παράλληλα, συμπληρώνουν αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα παραγωγής πατατόσπορου όπου αναφέρεται όλη η σχετική πληροφόρηση που θα βοηθήσει τους εξουσιοδοτημένους επιθεωρητές να προγραμματίσουν τους προβλεπόμενους ελέγχους. Διενεργούνται δύο καλλιεργητικοί έλεγχοι των φυτειών πατατόσπορου. Αξιολογείται κατά κύριο λόγο η φυτοϋγειονομική κατάσταση αλλά επιβεβαιώνεται και η ταυτότητα της ποικιλίας. Τα στοιχεία αυτά προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία η οποία είναι πλήρως εναρμονισμένη με την ευρωπαϊκή. Με την ολοκλήρωση των καλλιεργητικών ελέγχων γίνεται ενημέρωση του παραγωγού ώστε να μπορέσει να προχωρήσει στην εκρίζωση του πατατόσπορου. Συστήνεται η καταστροφή του φυλλώματος και η παραμονή των κονδύλων για μερικές μέρες στο έδαφος πριν την εκρίζωση, πρακτική που αποσκοπεί στην ωρίμανση της επιδερμίδας. Ο παραγωγός οφείλει να ενημερώνει έγκαιρα τον εξουσιοδοτημένο επιθεωρητή τόσο για τις ημερομηνίες συγκομιδής στο χωράφι όσο και για τις ημερομηνίες και ποσότητες μεταφοράς πατατόσπορου στο συσκευαστήριο. Έτσι μπορούν να διενεργούνται επιτόπιοι έλεγχοι κατά τη συγκομιδή αλλά και να προγραμματίζεται ο έλεγχος συσκευασίας στο συσκευαστήριο. Ο έλεγχος κατά τη συσκευασία του πατατόσπορου διενεργείται για να διαπιστωθεί ότι πληρούνται όλα τα κριτήρια που προνοούνται για την πιστοποίηση. Αυτά περιλαμβάνουν τη φυτοϋγειονομική κατάσταση, τα ποιοτικά ελαττώματα που δυνατόn να παρουσιάσουν οι κόνδυλοι αλλά και την ταυτότητα της ποικιλίας. Τονίζεται ότι σε περίπτωση που ο πατατόσπορος δεν πληροί τις προϋποθέσεις πιστοποίησης, ο παραγωγός έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε διαλογή των κονδύλων και να παρουσιάσει εκ νέου τη σπορομερίδα για επιθεώρηση και συσκευασία. Μια απαραίτητη εργασία που διενεργείται μετά την εκρίζωση του πατατόσπορου είναι ο έλεγχος της σπορομερίδας όσον αφορά την παρουσία ιώσεων. Μια σημαντική ίωση για την οποία ελέγχεται εργαστηριακά ο πατατόσπορος στo πλαίσιo πιστοποίησής του είναι ο ιός Υ της Πατάτας (PVY - Potato Virus Υ). Ο ιός αυτός μεταδίδεται κατά το στάδιο της βλαστικής περιόδου από μολυσμένα σε υγιή φυτά με αφίδες και στη συνέχεια μεταφέρεται από τα φυτά στους κονδύλους. Το ποσοστό προσβολής των κονδύλων από τον ιό Υ της πατάτας καθορίζει αν οι κόνδυλοι θα πιστοποιηθούν ως πατατόσπορος ή όχι. Για τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού στην πατατοφυτεία, και κατά συνέπεια στους παραγόμενους κονδύλους, μπορούν να εφαρμοστούν διάφορες καλλιεργητικές πρακτικές όπως π.χ. α) αποφυγή εγκατάστασης καλλιέργειας για παραγωγή πατατόσπορου σε τεμάχια που γειτνιάζουν με καλλιέργειες που προσελκύουν αφίδες όπως για παράδειγμα πυρηνόκαρπα, εσπεριδοειδή, διάφορα λαχανικά, πατατοφυτείες που προορίζονται για παραγωγή βρώσιμων πατατών, β) πρώιμη φύτευση πατατόσπορου για αποφυγή των περιόδων με υψηλούς πληθυσμούς των αφίδων, γ) φύτευση φυτών
RkJQdWJsaXNoZXIy MTUzMzM1NQ==