Ετήσια Έκθεση ΓΚΧ 2020

48 | ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2020 | 49 Το 2020 αναλύθηκαν στο σύνολο 503 δείγματα για συνολικό αριθμό 130.372 παραμέτρων, ειδικότερα: y 351 δείγματα φυτικής προέλευσης, επιτόπιας αγοράς και εισαγωγών, εκ των οποίων τα 343 αφορούσαν δείγματα του επίσημου ελέγχου, τέσσερα δείγματα εξετάσθηκαν για ερευνητικούς σκοπούς και τέσσερα δείγματα αφορούσαν παράπονο από καταναλωτή. Η κατανομή τους φαίνεται στο Σχήμα 15. y 151 δείγματα ζωικής προέλευσης, εκ των οποίων τα 150 αφορούσαν δείγματα του επίσημου ελέγχου και ένα δείγμα εξετάσθηκε για ερευνητικούς σκοπούς. Δείγματα φυτικής προέλευσης: Κατά το 2020, ποσοστό 51,3% των εξετασθέντων δειγμάτων φυτικής προέλευσης είχαν ανιχνεύσιμα φυτοφάρμακα με το ποσοστό των μη συμμορφώσεων ως προς τα νομοθετημένα όρια να ανέρχεται στο 5,1% (βλ. Σχήμα 16). Σημειώνεται ότι το 2020, λόγω της πανδημίας, ο αριθμός των φυτικών δειγμάτων ντόπιας παραγωγής που ελέγχθηκαν για ΥΦήτανμειωμένος. Ως εκ τούτου, η μείωση του ποσοστού τωνμη συμμορφώσεωνπου παρατηρείται για το 2020 σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο πιθανόν να συσχετίζεται με τη μείωση του αριθμού των εξετασθέντων δειγμάτων. Οι εκτροπές από τα νομοθετικά όρια οφείλονται, κυρίως, στη μη εφαρμογή της καλής γεωργικής πρακτικής και στη χρήση μη εγκεκριμένων στην ΕΕ φυτοφαρμάκων. Οι αυξομειωτικές τάσεις που διαχρονικά παρατηρούνται στο ποσοστό των μη συμμορφώσεων με τα νομοθετικά όρια καταδεικνύουν την ανάγκη συνέχισης του εφαρμοσμένου ελέγχου με τον ίδιο εντατικό ρυθμό, ιδιαίτεραστηνομάδα τωνλαχανικώνκαιφρούτων, όπουπαρατηρούνταισυνήθωςοι περισσότερες παραβιάσεις της νομοθεσίας. Σχήμα 15: Κατανομή των εξετασθέντων προϊόντων φυτικής προέλευσης για υπολείμματα φυτοφαρμάκων – 2020 38,6% Λαχανικά 28,6% Φρούτα 13,7% 10,0% 4,9% 2,0% 1,4% 1,0% Δημητριακά Όσπρια Αφεψήματα βοτάνων/ Καρυκεύματα Άλλα είδη Ελαιόλαδο/Κρασί/Χυμοί Αποξηραμένα φρούτα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 % μη συμμορφώσεις Σχήμα 16: Διαχρονική απεικόνιση μη συμμορφούμενων δειγμάτων σε προϊόντα φυτικής προέλευσης για υπολείμματα φυτοφαρμάκων (2010-2020) Στο Σχήμα 17 παρουσιάζεται διαχρονικά (2010- 2020) το ποσοστό δειγμάτων φυτικής προέλευσης που βρέθηκαν με πολυφαρμακία. Όπως φαίνεται, τα ποσοστά της πολυφαρμακίας κυμαίνονται διαχρονικά στα ίδια περίπου επίπεδα. Το ποσοστό της πολυφαρμακίας το 2020 βρέθηκε να είναι 32,2%. Δείγματα ζωικής προέλευσης: Το 2020, στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος ελέγχου, αναλύθηκαν 150 δείγματα ζωικής προέλευσης (μυϊκός ιστός, συκώτι, ψάρι, γάλα, μέλι και αυγά). Σε επτά δείγματα προσδιορίστηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων, εκ των οποίων τα έξι αφορούσαν υπολείμματα Amitraz σε μέλι, ένα δείγμα μελιού περιείχε υπολείμματα Cou- maphos ενώ ένα δείγμα βοδινού κρέατος περιείχε υπολείμματα π, π’-διχλωρο-διφαινυλοτριχλωροαιθάνιο (DDT) σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις. Δύο δείγματα μελιού περιείχανAmitraz σε συγκέντρωση μεγαλύτερη του αποδεκτού ορίου εκ τωνοποίων το ένα χαρακτηρίστηκε ως νομοθετική παράβαση, καθώς υπερέβαινε το αποδεκτό όριο ακόμα και λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα της μέτρησης. Το Amitraz και το Coumaphos χρησιμοποιείται στην μελισσοκομία ενώ το DDT είναι περιβαλλοντικός ρυπαντής. Υπολείμματα κτηνιατρικών φαρμάκων στα τρόφιμα: Ο έλεγχος των υπολειμμάτων κτηνιατρικών φαρμάκων διεξάγεται στα προϊόντα ζωικής προέλευσης βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ (Οδηγία 96/23/ ΕΚ). Συγκεκριμένα, πραγματοποιείται έλεγχος για αντιβιοτικά, νιτροφουράνια, κοκκιδιοστατικά, ανθελμιντικά, κορτικοστεροειδή, ηρεμιστικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, δαπσόνη, κολιστίνη, χλωραμφενικόλη, νιτροϊμιδαζόλια, πράσινο του μαλαχίτη, καρβαδοξίνη, θυρεοστατικά, ζερανόλες, γεσταγόνα, στιλβένια, β- Αγωνιστές και αναβολικά στεροειδή. Κατάτο2020, οέλεγχοςδειγμάτωνπροϊόντωνζωικήςπροέλευσηςγιαυπολείμματακτηνιατρικώνφαρμάκων πραγματοποιήθηκε σε 1.683 δείγματα για 52.940 παραμέτρους σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων, των οποίων η ποσοστιαία κατανομή φαίνεται στο Σχήμα 18. «Πολυφαρμακία» νοείται η ταυτόχρονη παρουσία δύο ή/και περισσότερωνφυτοφαρμάκων στο ίδιο δείγμα. Παρόλο ότι η πολυφαρμακία δεναπαγορεύεται από τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ, εντούτοις καταβάλλεται προσπάθεια από την EFSAγια την εκτίμηση του κινδύνου από την ταυτόχρονη πρόσληψη τωνουσιώναυτών. 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 % πολυφαρμακίας Σχήμα 17: Ποσοστό δειγμάτων με πολυφαρμακία για έλεγχο υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων σε προϊόντα φυτικής προέλευσης (φρέσκα και αποξηραμένα) (2010-2020)