Ετήσια Έκθεση ΓΚΧ 2020

46 | ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2020 | 47 Πρόσθετακαιαρωματικέςύλεςτροφίμων: Οέλεγχος τωντροφίμωνγιαπρόσθετεςουσίες καιαρωματικές ύλες διεξάγεται βάσει των απαιτήσεων της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ. Οι βασικές ομάδες πρόσθετων ουσιών οι οποίες ελέγχονται από το ΓΧΚ βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 είναι τα συντηρητικά, οι χρωστικές ουσίες, οι γλυκαντικές ουσίες και οι αντιοξειδωτικές ουσίες, και βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1334/2008 οι αρωματικές ύλες. Το πρόγραμμα ελέγχου τροφίμων για τις πρόσθετες ουσίες και τιις αρωματικές ύλες σχεδιάζεται λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, την τοξικότητα των ουσιών, τα αποτελέσματα/ευρήματα των αναλύσεων των προηγούμενων ετών, τη συχνότητα και την εποχικότητα κατανάλωσης των διάφορων τροφίμων που περιέχουν πρόσθετα, και την πληροφόρηση που λαμβάνεται από το RASFF της ΕΕ και από την EFSA. Το 2020 αναλύθηκαν 606 δείγματα τροφίμων για 1.980 παραμέτρους (βλ. Σχήμα 13) και ο έλεγχος κατέδειξε τα παρακάτω: Συντηρητικά: Το 2020, σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σημειώθηκε μεγάληαύξηση του ποσοστού των μη συμμορφούμενων δειγμάτων τροφίμων για τα συντηρητικά, βενζοϊκό και σορβικό οξύ (βλ. Σχήμα 14). Ποσοστό 95% των μη συμμορφούμενων δειγμάτων εντοπίσθηκε κατά την εισαγωγή. Για το συντηρητικό προπιονικό οξύ δεν παρατηρήθηκαν αποκλίσεις από τη σχετική νομοθεσία, για το δε αλλεργιογόνο συντηρητικό διοξείδιο του θείου παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των αποκλίσεων (ποσοστό 67% των μη συμμορφούμενων διεγμάτων εντοπίσθηκε κατά την εισαγωγή). Τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με την αύξηση των εισαγωγών από τρίτες χώρες, τόσο σε αριθμούς όσο και σε είδη τροφίμων, επιβάλλουν τη συνέχιση και εντατικοποίηση του ελέγχου. Χρωστικές ουσίες: Παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στο ποσοστό των μη συμμορφούμενων δειγμάτων για χρωστικές ουσίες (βλ. Σχήμα 14). Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα μη συμμορφούμενα δείγματα εντοπίσθηκαν κατά την εισαγωγή. Γλυκαντικές ουσίες (ακεσουλφαμικό κάλιο, ασπαρτάμη, σακχαρίνη, κυκλαμικά, γλυκοζίτες στεβιόλης (στέβια) και σουκραλόζη) σε τρόφιμα και ποτά: Ο έλεγχος επικεντρώθηκε σε δείγματα μειωμένων θερμίδων ή χωρίς πρόσθετα σάκχαρα (αναψυκτικά, παγωτά, κ.ά) χωρίς να παρατηρηθούν αποκλίσεις από τη σχετική νομοθεσία. Αντιοξειδωτικές ουσίες στα τρόφιμα: Πραγματοποιήθηκε έλεγχος σε ταραμοσαλάτες και ταχινοσαλάτες για την περιεκτικότητά τους στα συνθετικά αντιοξειδωτικά BHA, BHT, tBHQ χωρίς να παρατηρηθούν αποκλίσεις από τη σχετική νομοθεσία. Αρωματικές ύλες στα τρόφιμα: Ο έλεγχος επικεντρώθηκε σε δημητριακά προγεύματος και μπισκότα για τηνπεριεκτικότητά τους σε κουμαρίνη (ουσία η οποίααπαντάται στην κανέλα και είναι ηπατοτοξική). Τα αποτελέσματα του ελέγχου ήταν εντός των νομοθετικών ορίων. Επιπλέον, ελέγχθηκαν δείγματα αναψυκτικών τύπου κόλα για την περιεκτικότητά τους σε καφείνη ως αρωματική ύλη και ενεργειακά ποτά για την ορθότητα της επισήμανσής τους (Κανονισμός (ΕΕ) 1169/2011) όσον αφορά την καφεΐνη. Μεθανόλη σε αλκοολούχα ποτά: Στο πλαίσιο του ελέγχου της ασφάλειας των αλκοολούχων ποτών, με βάση τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 110/2008, το 2020 αναλύθηκαν δείγματα ζιβανίας, τσίπουρο, ούζο, τζιν, ουίσκι και βότκα για προσδιορισμό της περιεκτικότητάς τους σε μεθανόλη, χωρίς να παρατηρηθούν αποκλίσεις από τη νομοθεσία. Υπολείμματα φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα: Ο επίσημος έλεγχος των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων (ΥΦ) στα τρόφιμα διεξάγεται στη βάση ετήσιων Εθνικών Προγραμμάτων Παρακολούθησης τα οποία συμπεριλαμβάνουν τις πρόνοιες της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 396/2005 και Κανονισμός Κοινοτικού Προγράμματος παρακολούθησης, Οδηγίες 2006/125/ΕΚ και 96/23/ΕΚ όπως τροποποιούνται, κ.ά) και καλύπτει διάφορες κατηγορίες φυτοφαρμάκων όπως οργανοχλωριωμένα, οργανοφωσφορικά, καρβαμιδικά, πυρεθρινοειδή, αμίδια, τριαζόλες, στρομπιλουρίνες, δινιτροανιλίνες, βενζιμιδαζολικά, νεονικοτινοειδή, φαινυλουρίες, βενζοϋλουρίες και διάφορα άλλα φυτοφάρμακα. Για την υλοποίηση των απαιτήσεων του ελέγχου χρησιμοποιούνται πολυϋπολειμματικές μέθοδοι καθώς και μέθοδοι προσδιορισμού μεμονωμένων φυτοφαρμάκων. Τα αναλυτικά συστήματα που χρησιμοποιούνται, κυρίως, είναι τα συστήματα χρωματογραφίας/φασματογράφου μάζας, LC-MS/MS και GC-MS/MS και συστήματα αέριας χρωματογραφίας με ανιχνευτές ECD. 38,3% 18,9% 9,2% Χρωστικές ουσίες Συντηρητικά: Βενζοϊκό / σορβικό / προπιονικό οξύ Γλυκαντικά Μεθανόλη, Οξικός αιθυλεστέρας, Αλδεΰδες, Ανώτερες Αλκοόλες 4,3% Απαγορευμένες χρωστικές ουσίες: Σουδάν Ι - IV και Para Red 7,5% Συντηρητικό: Διοξείδιο του θείου (SO2) 3,0% Καφεΐνη 6,3% Ταυτότητα γάλακτος γαλακτοκομικών προϊόντων 2,5% Αντιοξειδωτικά: BHA, BHT, tBHQ 0,7% Αρωματικές ύλες: Κουμαρίνη Σχήμα 13: Κατανομή αναλυθέντων δειγμάτων τροφίμων για πρόσθετα τροφίμων και ειδικές αναλύσεις – 2020 0 2 4 6 8 10 12 14 16 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 % μη συμμορφούμενων δειγμάτων % μη συμμορφούμενων δειγμάτων για χρωστικές ουσίες % μη συμμορφούμενων δειγμάτων για βενζοϊκό/σορβικό οξύ Λαχανικά Φρούτα Δημητριακά Όσπρια Αφεψήματα βοτάνων/Καρυκεύμα Άλλα είδη Ελαιόλαδο/Κρασί/Χυμοί Αποξηραμένα φρούτα Σχήμα 14: Διαχρονικός έλεγχος τροφίμων για χρωστικές και βενζοϊκό/σορβικό οξύ (2010-2020)