Ετήσια Έκθεση ΓΚΧ 2020

32 | ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2020 | 33 ΕΚΚΡΕΜΗ/ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΓΑ Εντός του 2020 δεν κατέστη εφικτό να πραγματοποιηθούν από το ΓΧΚ τα παρακάτω: y Ορισμένες παράμετροι σε αναλύσεις τροφίμων και νερών (π.χ. κάποιες παράμετροι για ραδιενέργεια) και μη πόσιμων νερών δεν μπόρεσαν να καλυφθούν από το ΓΧΚ λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, εξειδικευμένου εξοπλισμού και κατάλληλων κτηριακών υποδομών. Αυτές οι παράμετροι δεν συμπεριλήφθηκαν στους προγραμματισμένους ελέγχους αλλά παραμένουν υποχρεώσεις προς την ΕΕ. Παρόλα ταύτα, καλύφθηκανάλλες παράμετροιστηβάση ιεράρχησης του κινδύνου κατάπροτεραιότητα με στοχευμένους ελέγχουςώστε να διασφαλιστεί η προστασία της υγείας του καταναλωτικού κοινού. Οι αναδυόμενοι κίνδυνοι στις κατηγορίες των αρμοδιοτήτων του ΓΧΚ επιβάλλουν την ανάγκη για συνεχή/ περαιτέρω επέκταση του ελέγχου σε νέες παραμέτρους. y ΗανέγερσητουνέουκτηρίουτουΓΧΚείναιεκκρεμήςκαισυνεχίζονταιοιενέργειεςπροςαυτήτηνκατεύθυνση: Η κτηριολογική του μελέτη αξίας €500.000 είναι έτοιμη από το 2007 και, μετά την απόφαση του 2017 ότι το έργο είναι αναγκαίο και τη συμπερίληψη της έναρξης της ανέγερσής του στον προϋπολογισμό του 2018 με κονδύλιύψους€2.261.000καιχρονικόορίζονταολοκλήρωσηςτο2023, αναμενότανηυλοποίησήτηςεντόςτου έτους 2018. Παρόλα αυτά, δεν κατέστη ακόμα δυνατή η προώθηση του έργου διότι στην πορεία ανεφύησαν κάποιαπρος επίλυσηθέματα και, ως εκ τούτου, εντός του 2020 προωθήθηκαν ταπαρακάτω: α) Υπογράφηκε από τονΔιευθυντή του ΓΧΚ και τονΔιευθυντή του Τμήματος Δασών (ΥΓΑΑΠ) η σύμβαση μίσθωσης κρατικής δασικής γης και β) έγινε επικαιροποίηση τωνσχεδίωντου κτηρίουαπό το ΤμήμαΔημοσίωνΈργων (ΥΜΕΕ) για ικανοποίηση τωναπαιτήσεων του ΤμήματοςΠεριβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) σχετικάμε τηνπεριβαλλοντικήμελέτη. Υπογραμμίζεταιότιηανάγκηγιαμεταστέγαση του ΓΧΚείναι επιτακτικήγιαλόγουςασφάλειας καιαπόκτησης εκσυγχρονισμένουκτηρίουτοοποίοναανταποκρίνεταιστιςσύγχρονεςαπαιτήσειςαναλυτικώνεργαστηρίων, ώστε να προωθηθεί ως Κέντρο Αριστείας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σημειώνεται ότι το ΓΧΚ έχει ήδη χρησιμοποιηθεί ως Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης από την ΕΕ για την περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου, ωστόσο λόγω έλλειψης χώρου δεν έχει τη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης. ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑΤΟΥ ΓΧΚΚΑΤΑΤΟ2020 ΥΛΟΠΟΊΗΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΏΝ ΈΡΓΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ Παρόλον ότι το ΓΧΚ από τον Μάρτιο του 2020 λειτουργούσε με προσωπικό ασφαλείας λόγω των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόσθηκαν για αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊου, εντούτοις εφαρμόστηκε η εξαποστάσεως εργασίασυνεπικουρούμενημε ευέλικτοωράριοεργασίας τουπροσωπικού. Επίσης, το ΓΧΚ συνέχισε διαδικτυακά τις συνεργασίες του σε εθνικό και ευρωπαϊκό/ διεθνές επίπεδο καθώς και τη συμμετοχή του σε Συμβούλια/ Επιτροπές/Ομάδες Εργασίας/ Δίκτυα και σε ερευνητικά προγράμματα. Με τον τρόπο αυτό το ΓΧΚ προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα και αξιοποίησε τις ευκαιρίες στην εργασία του με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Συγκεκριμένα, το Γενικό Χημείο του Κράτους κατά το 2020: 1. Με τα εφαρμοζόμενα προγράμματα ελέγχου-παρακολούθησης-επιτήρησης σε συνεργασία με τις αρμόδιες Υπηρεσίες, πέτυχε με μεγάλη αποτελεσματικότητα τα παρακάτω: – Εντοπισμός ακατάλληλων τροφίμων και άλλων προϊόντων στα κρίσιμα σημεία ελέγχου (π.χ. εισαγωγή από τρίτες χώρες καθώς και από χώρες της ΕΕ), με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της εισόδου τους στην κυπριακή αγορά και κατ’ επέκταση στην ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό παρεμποδίστηκαν μεγάλες παρτίδες ακατάλληλωνψαριών, ξηρώνκαρπώνκαιάλλωντροφίμωνμεεκτόςορίουσυγκεντρώσεις(π.χ.σαλμονέλα σε προϊόντασουσαμιού, αφλατοξίνες και άλλες μυκοτοξίνες σε ξηρούς καρπούς, βλ. Σχήμα 9). – Εντοπισμός και απόσυρση ακατάλληλων καταναλωτικών προϊόντων από την κυπριακή αγορά (π.χ. παιδικά παιχνίδια, μωρομάντιλα και κοινοποίησή τους στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της EE για μη ασφαλή καταναλωτικά προϊόντα RAPEX. 2. Πραγματοποίησε τη μετάβαση όλου του συστήματος διαχείρισής του σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέουπροτύπουEN ISO/ IEC 17025:2017. Συνέχισε τηνεπέκταση τουπεδίουδιαπίστευσής τουμε τοδιεθνές αυτό πρότυπο σε νέα υποστρώματα και νέες παραμέτρους σε κατηγορίες προϊόντων αρμοδιότητάς του. Συνεχίστηκε η διαπίστευση κάποιων μεθόδων με ευέλικτο πεδίο, γεγονός που επιτρέπει να εντάσσονται στο πεδίο διαπίστευσης άμεσα, νέα υποστρώματα και παράμετροι διασφαλίζοντας την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. 0 2 4 6 8 10 12 % δειγμάτων εκτός ορίου 2011 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2010 2012 2007 2009 2008 2006 Όλα τα σημεία ελέγχου Αγορά Σχήμα 9: Διαχρονικός έλεγχος αφλατοξινών στους ξηρούς καρπούς σε κρίσιμα σημεία ελέγχου (2006-2020) 3. Συνέχισε τη διαχρονικά επιτυχή συμμετοχή των εργαστηρίων του στον διεργαστηριακό έλεγχο με τη συμμετοχή τους σε Δοκιμές Δεξιότητας (Proficiency Testing). Ειδικά για το 2020 το 95,9% των τιμών των παραμέτρων (προσδιορισμών) που αναλύθηκαν σε διεργαστηριακούς ελέγχους βρισκόταν μέσα στο εύρος του z-score < |2|, απόδειξηότι πληρούσε τις προϋποθέσειςαξιόπιστουαποτελέσματος, τοδε 81,8% των επιτυχών αποτελεσμάτων κυμαινόταν σε z-score < |1|, γεγονός που καταδεικνύει τη μεγάλη ακρίβεια και δεξιότητα των εργαστηριακών αποτελεσμάτων του ΓΧΚ. 4. Επέκτεινε τον επίσημο έλεγχο καλύπτοντας νέες παραμέτρους ή νέες κατηγορίες/ προϊόντα, όπως: Τομέας Τροφίμων: – Έλεγχος νέων παραμέτρων στα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και ένταξη νέων υποστρωμάτων προς εξέταση, μετάβαση του πεδίου διαπίστευσης σε ευέλικτο πεδίο. – Έλεγχος μικροβιολογικής ποιότητας σε βρεφικές σκόνες για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, σε φύτρα σπόρων τοπικής παραγωγής (μεταξύ άλλων και για shiga toxin-producing Escherichia coli ) και σε ευαλλοίωτα τρόφιμα από καφεστιατόρια που σερβίρουν «brunch». – ΕφαρμογήνέαςμεθόδουELISAγιατηνανίχνευση/ποσοτικοποίησητηςνευροτοξίνηςτηςαλλαντίασης (BONT) στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Eurobiotox. Τομέας καταναλωτικώνπροϊόντων: – Προσδιορισμός εξασθενούς χρωμίου (Cr(VI)) σε τσιμέντο και δερμάτινα είδη (π.χ. παπούτσια, ζώνη, ζώνη εργαλείων). – Προσδιορισμός δισφαινoλών Α, F και S σε θερμικό χαρτί. – Προσδιορισμός φουμαρικού διμεθυλίου (DMFU), πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs), πτητικών οργανικών ενώσεων (VOCs) και αρωματικών αμινών σε δερμάτινα είδη (π.χ. παπούτσια, ζώνη, ζώνη εργαλείων). Τομέας Δικανικής Χημείας και Τοξικολογίας: – Ανίχνευση τεσσάρων νέων συνθετικών ψυχοτρόπων ουσιών που εντοπίσθηκαν για πρώτη φορά στην Κύπρο. 5. Ανταποκρίθηκε άμεσα και αποτελεσματικά σε διατροφικές, περιβαλλοντικές και άλλες κρίσεις ή και άλλα περιστατικά (επείγοντα ή μη), κατά το 2020, ως εξής: – Συμμετείχε, σε συνεργασία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, σε έκτακτο έλεγχο για αλκοολούχα ποτά (ζιβανία, τσίπουρο, ουίσκι, βότκα κ.ά.) για την περιεκτικότητά τους σε μεθανόλη