Ετήσια Έκθεση ΓΚΧ 2020

18 | ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2020 | 19 3. «ΑΓΡΟΤΑΥΤΟΤΗΤΑ» (2017-2021). Στόχος του έργου είναι η ανάδειξη/κατοχύρωση παραδοσιακών και τοπικώνπροϊόντωντηςΚύπρουκαιτουΒορείουΑιγαίουμέσωτηςταυτοποίησηςτηςαυθεντικότητάς τους και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς τους με σκοπό τη στήριξη του αγροδιατροφικού τομέα. Το έργο χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα INTERREGV-A, Εδαφικής Συνεργασίας Ελλάδα-Κύπρος, 2014-2020, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Βορείου Αιγαίου, την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης της Ελλάδας και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ). 4. «Χαρούπια, ο Μαύρος Χρυσός της Κύπρου» (2018-2021). Στόχος του έργου είναι η δημιουργία ενός «δάσους», βιολογικής καλλιέργειας, με 40.000 χαρουπιές, σε γη που παραχωρείται από το κράτος ή ιδιώτες, για την παραγωγή και μεταποίηση του χαρουπιού καθώς και για τη διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξης για παρασκευή προϊόντων χαρουπιού, με απώτερο σκοπό τη σύναψη συνεργασιών με διεθνείς και τοπικές εταιρείες, τόσο για την παρασκευή υφιστάμενων και συμβατικών προϊόντων, για τα οποία η ζήτηση της αγοράς είναι αυξανόμενη, όσο και για την παραγωγή νέων καινοτόμων προϊόντων ταοποίαθαβασίζονται σε επιστημονικές μελέτες. Το έργο εκπονείται από τοΠανεπιστήμιο Κύπρουσεσυνεργασίαμε το ΙνστιτούτοΓεωργικώνΕρευνώνΚύπρουκαι τοΓενικόΧημείοτουΚράτους. 5. «Χαρούπια, ο Μαύρος Χρυσός της Κύπρου: Η Επιστήμη συναντά τη Βιομηχανία» (2019-2022). ΣτρατηγικόέργοπουχρηματοδοτείταιαπότοΙδΕK,μεσυνολικήχρηματοδότηση€1,8εκ. καισυντονιστή το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το έργο χαρακτηρίζεται από ισχυρή διεπιστημονική συνέργεια μεταξύ των επιστημονικών, βιομηχανικώνκαι εμπορικώνεργασιώντουκαιστοχεύει ναδιαδραματίσεισημαντικό ρόλο στην εξέλιξη και επαναφορά της βιομηχανίας του χαρουπιού στην Κύπρο σε μια νέα σύγχρονη μορφή. Μέσααπόμια ευρεία επιστημονικήδιερεύνηση του κυπριακού χαρουπιούθααναδειχθούνοι βασικές χημικές, βιοχημικές και βιολογικές του ιδιότητες που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την παραγωγή νέων προϊόντων και την ανακάλυψη σημαντικών παραγόντων που θα καθορίσουν την παραγωγικότητα των χαρουπιών στην Κύπρο. 6. «Η ζωή με τους Γύπες» (LIFE18 NAT/CY/001018 LIFEwithVulturesCY) (2019-2023). Το έργο, ύψους €1.4 εκ., συντονίζεται από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο και υποστηρίζει τη συνολική προσπάθεια διάσωσης του Γύπα (που θεωρείται «φυσικός καθαριστής» της υπαίθρου) και, ταυτόχρονα, μείωσης της παράνομης χρήσης δηλητηριώδους δολώματος στην κυπριακή ύπαιθρο η οποία έχει επιπτώσεις στη δημόσια υγεία. Στο έργο συμμετέχουν, επίσης, ως εταίροι ή συνεργάτες, η Υπηρεσία Θήρας, το «Terra Cypria», το VCF, το Κτηνιατρείο, η Αστυνομία, η ΑΗΚ και το Τμήμα Γεωργίας. 7. «NatCySoap – Παραγωγή φυσικού σαπουνιού από φυτά του είδους Saponaria» (2019- 2021). Στόχος του έργου είναι η απομόνωση και μελέτη εκχυλισμάτων σαπωνινών από φυτά του είδους Saponaria, ενός κοινού και ενός ενδημικού είδους της Κύπρου, με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη αντιμικροβιακών σαπουνιών. 8. «DiTECT – DIgital TEChnologies as an enabler for a conTinuous transformation of food safety system» (2020-2023). Στόχος του ερευνητικού έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την ανίχνευση σε πραγματικό χρόνο, την αξιολόγηση και τον περιορισμό των βιολογικών, χημικών και περιβαλλοντικών ρύπων σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Η πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί για την παρακολούθηση της ασφάλειας των τροφίμων, θα προβλέπει με ακρίβεια τις παραμέτρους ασφάλειας των τροφίμων με βάση τα δεδομένα που συλλέγονται σε πραγματικό χρόνο από την παραγωγή, επεξεργασία και τροφοδοσία τροφίμων, ενσωματώνοντας διαδικασίες «blockchain». Το έργο DiTECT επικεντρώνεται στις ακόλουθες κατηγορίες τροφίμων: αραβόσιτος, παιδικές τροφές, πουλερικά, βοδινά, γάλα και ψάρια. To ερευνητικό πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την ΕΕ κάτω από το “Horizon 2020» και αποτελεί συνεργασία ερευνητικών και ακαδημαϊκών οργανισμών, βιομηχανίας και αρμοδίων Αρχών από Ευρώπη και Κίνα. Εθνικά ερευνητικά προγράμματα Το ΓΧΚ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του διεξάγει, επίσης, σε εθνικό επίπεδο: y Σχετικά πιλοτικά ερευνητικά προγράμματα τόσο για τη διερεύνηση και αντιμετώπιση αναδυόμενων κινδύνων όσο και για την ανάπτυξη νέων αναλυτικών μεθόδων. Συγκεκριμένα, για το 2020 εκπόνησε τα παρακάτω οκτώ πιλοτικά ερευνητικά προγράμματα, χρηματοδοτούμενα από το Υπουργείο Υγείας: 1. Τυποποίηση κυπριακών προϊόντων. 2. Δημιουργία βιβλιοθήκης ναρκωτικών με την τεχνική «Benchtop NMR». 3. Προσδιορισμός κλασικών και συνθετικών κανναβινοειδών κατά την εφαρμογή του νάρκοτεστ. 4. Έλεγχος φαρμάκων, καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής. 5. Ανάπτυξη μεθόδου για τον προσδιορισμό πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων σε ιζήματα με τη χρήση «microwave extraction». 6. Προσδιορισμός πτητικών ουσιών σε καταναλωτικά (βιομηχανικά) προϊόντα της κυπριακής αγοράς μεβάσητιςαπαιτήσειςτουΕυρωπαϊκούΚανονισμούREACHκαι έλεγχοςχημικώνπροϊόντωνοικιακής χρήσης για συμμόρφωση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό CLP. 7. Έλεγχος συστήματος ύδρευσης κρατικών νοσηλευτηρίων για το μικρόβιο της Λεγεωνέλλας. 8. Μικροβιολογικός έλεγχος συστημάτων ύδρευσης και συστημάτων αιμοκάθαρσης των κρατικών νοσηλευτηρίων. y Συμμετείχε στο συνεχιζόμενο έργο «Παρακολούθηση του εμπλουτισμού του υδροφορέα της Έζουσας» , σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες Αρχές. ΕΚΤΙΜΗΣΗ/ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΚΙΝΔΥΝΟΥΜΕΣΩΤΡΟΦΗΣ Η εκτίμηση κινδύνου μέσω τροφής αποτελεί μία από τις τρείς αλληλένδετες συνιστώσες της διαδικασίας «Ανάλυσης του κινδύνου μέσω τροφής» , μαζί με τη διαχείριση κινδύνου και την ενημέρωση σχετικά με τον κίνδυνο. Συγκεκριμένα, ως εκτίμηση κινδύνου μέσω τροφής ορίζεται η διαδικασία επιστημονικής βάσης που απαρτίζεται από τέσσερα βήματα: 1. Προσδιορισμός της πηγής του κινδύνου στο τρόφιμο 2. Χαρακτηρισμός της πηγής του κινδύνου 3. Αξιολόγηση της έκθεσης στον κίνδυνο μέσω τροφής 4. Χαρακτηρισμός του κινδύνου Για την αξιολόγηση της έκθεσης στον κίνδυνο μέσω τροφής από την πρόσληψη χημικών και άλλων ουσιών που υπάρχουν στα τρόφιμα, απαιτείται η ύπαρξη δύο βάσεων δεδομένων: 1. Βάση δεδομένων για τα επίπεδα των υπό εξέταση ουσιών στα τρόφιμα που καταναλώνονται (εύρος συγκεντρώσεων, μέσοι όροι κ.ά.) 2. Βάση δεδομένων για τα στοιχεία κατανάλωσης των τροφίμων σε μια χώρα. Η επικινδυνότητα αξιολογείται συγκρίνοντας την έκθεση του πληθυσμού με τις τοξικολογικές τιμές αναφοράς π.χ. την αποδεκτή ημερήσια δόση (Acceptable Daily Intake-ADI) και τη δόση αναφοράς οξείας έκθεσης (Acute Reference Dose - ARfD) για τη χρόνια και οξεία τοξικότητα αντίστοιχα. Το Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ), στο πλαίσιο του ρόλου και αρμοδιοτήτων του για αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του επισήμου ελέγχου, καθώς και των υποχρεώσεών του που απορρέουν από την εφαρμογή Κανονισμών της ΕΕ για την εκτίμηση κινδύνου από την κατανάλωση τροφίμων (Κανονισμός ΕΚ αρ. 178/2002 κ.ά.), και, επιπλέον, λόγω της συμμετοχής του στο Συμβούλιο Ασφάλειας Τροφίμων (ΣΑΤ) και σε διάφορα Σώματα/ Δίκτυα & Ομάδες Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), συνέστησε από το 2008 Μονάδα Εκτίμησης Κινδύνου (ΜΕΚ). Η εκτίμηση κινδύνου μέσω τροφής αποτελεί ένα βήμα πέρα από τηναπλή συλλογή δεδομένων, μετατρέποντας τη γνώση σε εργαλείο για τη λήψη αποφάσεωναπό τους διαχειριστές κινδύνου, με στόχο τη διασφάλιση της προστασίας της δημόσιας υγείας.