200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή την Ελλήνων της Κύπρου 98 Τριμιθούντας Σπυρίδωνα, οι οποίοι κατάφεραν να διασωθούν στην Ευρώπη, διατύπωναν μεταξύ άλλων: «[…] Νομίζομεν ενώπιον Θεού και ανθρώπων, ότι έχομεν κάθε δίκαιον να μη γνωρίζωμεν πλέον διά διοίκησιν, τους αιμοβόρους τούτους ληστάς, αλλά συμφώνως με τους λοιπούς αδελφούς ημών Έλληνας θέλομεν προσπαθήσει την ελευθερίαν της ειρηνικής ημών, πάλαι μεν μακαρίας, ήδη δε τρισαθλίας νήσου Κύπρου […]» 3 . Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι την περίοδο 1823-1824 επιχειρήθηκε ησύναψη κυπριακού δανείου με σκοπό τη συγκρότηση εκστρατευτικού σώματος για την απελευθέρωση του νησιού. Ωστόσο το Βουλευτικό Σώμα στην επαναστατημένη Ελλάδα ήταν αντίθετο με μιαν τέτοια ενέργεια, εξαιτίας της προσπάθειας για εξασφάλιση εθνικού δανείου, με αποτέλεσμα το εγχείρημα να μην προχωρήσει 4 . Ένας από τους σημαντικότερους Κύπριους αγωνιστές του 1821 υπήρξε ο δάσκαλος Χαράλαμπος Μάλης, ο οποίος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία περί το 1818 από τον Γρηγόριο Δικαίο (Παπαφλέσσα) στην Κωνσταντινούπολη 5 . Ο Χ. Μάλης υποστήριξε τη σύναψη δανείου και την απελευθερωτική εκστρατεία στην Κύπρο -όπως φαίνεται από αρκετά υπομνήματα της περιόδου 1824-1825- και ενώ αρχικά υιοθετήθηκε η πρότασή του, τελικά εγκαταλείφθηκε λόγω της σοβαρής κατάστασης που αντιμετώπιζε η Επανάσταση στη νότια Ελλάδα 6 . Όμως, ορισμένοι αγωνιστές προχώρησαν σε μυστικές προετοιμασίες για την πραγματοποίησηεκστρατείαςανεξάρτητααπό τιςαποφάσεις των επαναστατικών ελληνικών κυβερνήσεων, και ο Χ. Μάλης στις 29 Ιανουαρίου 1826 κατήγγειλε την προσπάθεια στο Βουλευτικό Σώμα, διότι θεωρούσε πως οποιαδήποτε ενέργεια έπρεπε εξασφαλίσει κυβερνητική έγκριση 7 . Σύμφωνα με δύο εκθέσεις του Ολλανδού προξένου στη Λάρνακα Marco-Antonio Santi, στις 17 Μαρτίου 1826 3. Συλλογικό, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός. Ο Μάρτυρας της πίστεως και της πατρίδος , Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Μαχαιρά, Κύπρος 2009, σσ. 376-378. Για ένα παρόμοιο αδημοσίευτο έγγραφο της περιόδου 1824-1825, που φέρει τον τίτλο «Προς τους εν Ευρώπη διασωθέντας Κυπρίους», βλ. Πέτρος Παπαπολυβίου, «Περί της μετά των λοιπών Ελλήνων ενώσεώς μας», Ο Φιλελεύθερος , 25 Μαρτίου 2017. 4 . Ντίνος Κονόμος, «Ενέργειες για τη σύναψη κυπριακού δανείου κατά την Ελληνική Εθνεγερσία», Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών , τόμος VI (1972-1973), σσ. 238-249. 5 . Φιλήμων, Δοκίμιον Ιστορικόν , ό.π., σ. 401. 6. Εμμ. Γ. Πρωτοψάλτης, Η Κύπρος εις τον Αγώνα του 1821 , Έκδοση Ένωσης Κυπρίων Ελλάδος, Αθήνα 1971, σσ. 15-38, 58-82. 7. Απόστολος Βακαλόπουλος, «Η Επανάσταση κατά το 1826», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , τόμος ΙΒ΄, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1975, σσ. 417-418.