200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

85 Πτυχές από τη συμβολή της Εκκλησίας της Κύπρου στην Επανάσταση του 1821 Πτυχές από τη συμβολή της Εκκλησίας της Κύπρου στην Επανάσταση του 1821 Ιωάννη Ε. Καστανά, Μεταδιδακτορικού Ερευνητή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Φέτος συμπληρώνονται 200 έτη από την Εθνική Παλιγγενεσία του 1821. Στον αγώνα αυτό του Γένους για ελευθερία η μαρτυρική Κύπρος συνέβαλε τόσο με τη συμμετοχή Κυπρίων εθελοντών στα επαναστατικά σώματα όσο και με την προσφορά του οβολού τους για την ενίσχυση του Αγώνα. Η παλαίφατος Εκκλησία της Κύπρου 1 δεν ήταν δυνατόν να μείνει αμέτοχη σε αυτήν την κοινή προσπάθεια. Η πολυεπίπεδη συμβολή της Κυπριακής Εκκλησίας έφθασε έως του μαρτυρίου του αίματος του προκαθημένου της αρχιεπισκόπου Κυπριανού και των συν αυτώ αρχιερέων και των λοιπών κληρικών μαζί με τους προκρίτους του νησιού. Το πολυεπίπεδο της συμβολής έγκειται αφενός στην οικονομική ενίσχυση του Αγώνα και αφετέρου στη διαφύλαξη των κατοίκων από τα αντίποινα της Υψηλής Πύλης όσο μαινόταν η Επανάσταση στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στις παραγράφους που ακολουθούν θα παρουσιασθούν αδρομερώς απόψεις της προσπάθειας του αρχιεπισκόπου Εθνομάρτυρα Κυπριανού να εξισορροπήσει σε αυτή τη διπλή απαίτηση της αρχιεπισκοπείας του: την οικονομική ενίσχυση της Ελληνικής Επανάστασης διαφυλάσσοντας, ταυτόχρονα, το ποίμνιό του. Η κατανόηση της δράσης του όμως διέρχεται από την κατανόηση του εθναρχικού ρόλου του αρχιεπισκόπου της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου, χάρη στον οποίο ο Κυπριανός οδηγήθηκε στο μαρτύριο. Με τον όρο «εθναρχούσα Εκκλησία» 2 ορίζεται η εκκλησιαστική δομή και οργάνωση η οποία θεσπίσθηκε από τους Οθωμανούς κατά την κατάκτηση εδαφών και γενικεύθηκε αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Κορυφή αυτής της διοικητικής και οργανωτικής πυραμίδας είναι ο οικουμενικός πατριάρχης και η περί αυτόν ιεραρχία που έχει τη διοικητική και πνευματική ευθύνη της διαβιώσεως ανεξαρτήτως γλώσσας και φυλετικής προελεύσεως του συνόλου των ορθοδόξων χριστιανών του Ρουμ μιλέτ, των Ρωμιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 1. Για την Εκκλησία της Κύπρου και το δίκαιό της βλ. ΚΟΝΙΔΑΡΗ-ΑΙΜΙΛΙΑΝΙΔΗ, 248 επ. 2. ΝΑΝΑΚΗΣ, 221.