200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

79 Η Κύπρος και η Επανάσταση του 1821 Η Κύπρος και η Επανάσταση του 1821 Μάριου Κουκκίδη Φιλολόγου, τέως γυμνασιάρχη Η μεγαλόνησος Κύπρος, που είχε τότε 80.000 Έλληνες κατοίκους και 20.000 Τούρκους, πλήρωσε και αυτή ακριβά την ελληνικότητά της. Η εκδικητική μανία του σουλτάνου εναντίον του Ελληνισμού και ο υπερβολικός φόβος του ότι ήταν δυνατόν να επαναστατήσουν οι ελληνικοί πληθυσμοί και εκεί όπου από τα πράγματα η Επανάσταση ήταν αδύνατη, αλλά και η αρπακτική διάθεση των Τούρκων ηγετών της Κύπρου, είχαν ως αποτέλεσμα να επεκταθούν οι διωγμοί και στη μακρινή και ήσυχη μεγαλόνησο και να εξοντωθούν οι Έλληνες κάτοικοί της, όσοι διακρίνονταν για πλούτο, παιδεία ή επιρροή, έστω μικρή, στους ομοεθνείς τους. Η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 συνέπεσε με την αρχιερατεία του Κυπριανού, που διαδέχτηκε στο αρχιεπισκοπικό αξίωμα (1810) τον Χρύσανθο μετά την εξορία του. Ο Κυπριανός γεννήθηκε στον Στρόβολο το 1756, πήρε δε την πρώτη του μόρφωση στο μοναστήρι του Μαχαιρά. Το 1783 μετέβη στη Βλαχία για συλλογή εράνων υπέρ της Μονής, γνωρίστηκε δε με τον βοεβόδα Μιχαήλ Σούτσο, που εκτιμώντας τις πολλαπλές του ικανότητες τον κράτησε για σπουδές. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1802, του προσφέρθηκε αμέσως η διεύθυνση του μετοχίου του Μαχαιρά στον Στρόβολο κι αργότερα διετέλεσε οικονόμος της αρχιεπισκοπής. Άνθρωπος με μεγάλη μόρφωση, φρόντισε να καταπολεμήσει την αγραμματοσύνη. Πρώτο του δε έργο όταν ανέλαβε τον αρχιεπισκοπικό θρόνο ήταν η ανέγερση ελληνικής σχολής απέναντι από την αρχιεπισκοπή, στην οποία να διδάσκονται τα κλασσικά γράμματα. Η σχολή ήταν έτοιμη το 1812 και αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα. Στη θέση της ανεγέρθηκε το 1893 το Παγκύπριο Γυμνάσιο. Το 1818 ο Σέργιος Χατζηκώστας και ο Δημήτριος Ύπατρος, και οι δύο αξιωματούχοι της Φιλικής Εταιρείας, έφτασαν στην Κύπρο για να μυήσουν στην Εταιρεία τον αρχιεπίσκοπο, τους αρχιερείς και αριθμό προκρίτων, πράγμα το οποίο φαίνεται ότι το πέτυχαν. Ο αρχιεπίσκοπος πρόβαλε τους εξής ισχυρούς λόγους για τους