200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

63 Η Εθνική Παλιγγενεσία του 1821 και η Υπέρμαχος Στρατηγός Θεοτόκος Μαρία και η Βασιλεία Του, να πιστέψουν οι τύραγνοι, οι άπιστοι και οι άδικοι και να ιδούνε τι εστί Θεός παντουργός και η Βασιλεία Του…». Ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο ξακουστός πυρπολητής, την Παναγία επικαλέστηκε να χαρίσει στους Έλληνες το τρόπαιο, όταν έπλεε στη Χίο να ανατινάξει την τουρκική ναυαρχίδα του Καρά Αλή. Ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης αποτυπώνει την ευλάβεια και την ευγνωμοσύνη του Κανάρη στην Παναγία με το ακόλουθο ποίημα: «Μεσάνυκτα ο πυρπολητής εγύρισε και πήδησε απ’ γρήγορο καΐκι, πιστός να φέρη με τα πόδια ολόγυμνα στην εκκλησιά το τάμα για τη νίκη. Το χέρι που άτρεμο έσπειρε το θάνατο με το δαυλό – το φοβερό χέρι - τώρα ταπεινωμένο και τρεμάμενο στην Παναγιά ανάβει έν’ αγιοκέρι». Το σημαντικότερο ορθόδοξο προσκύνημα στην Ελλάδα, αυτό στον ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας στην Τήνο, συνδέεται με την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Η εκκλησία κτίστηκε στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας μετά από όραμα της μοναχής Πελαγίας το 1823, ενώ ο αγώνας για την ανεξαρτησία του Έθνους κορυφωνόταν. Η εύρεσή Της θεωρήθηκε καλός οιωνός από τους αγωνιζόμενους Έλληνες. Σπουδαίο ρόλο στα προεπαναστατικά χρόνια αλλά και κατά την Επανάσταση του 1821 διαδραμάτισε η Ιερά Μονή της Παναγίας της Προυσσιώτισσας στο Καρπενήσι. Η μονή υπήρξε καταφύγιο για πολλούς κλέφτες και αρματωλούς, όπως ο Λάμπρος Κατσαντώνης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο Μάρκος Μπότσαρης. Ο κορυφαίος οπλαρχηγός της Ρούμελης Γεώργιος Καραϊσκάκης δώρισε την αργυρόχρυση επένδυση της εικόνας της Παναγίας -έργο του χρυσοχόου Γεώργιου Καρανίκα- ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, επειδή γιατρεύτηκε από τη θέρμη κατά την παραμονή του στο μοναστήρι. Πάνω από τον δεξιό ώμο της Παναγίας υπάρχει, ως δείγμα της ευλάβειας και της βαθύτατης αγάπης του Καραϊσκάκη για την Παναγία, η ανάγλυφη επιγραφή: «Η Παντάνασσα. Δι’ εξόδων του γενναιοτάτου στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη, χειρί Γεωργίου Καρανίκα, 1824».