200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

49 Η Κύπρος στα επαναστατικά σχέδια του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας. Ο Ιωάννης Καρατζάς Η Κύπρος στα επαναστατικά σχέδια του Ρήγα και της Φιλικής Εταιρείας. Ο Ιωάννης Καρατζάς Τάσου Χατζηαναστασίου, Διδάκτορα Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Διά σας ηρώων κοπάδια, δεν φθάνει η Χίος, η Κύπρος· των Κυδωνίων δεν φθάνουσιν, της Κάσου και της Κρήτης οι κατοικίαι. Ανδρέα Κάλβου, Ηφαίστεια, Λυρικά Ιωάννης Καρατζάς, διαφωτιστής και επαναστάτης Απ’ όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο Ρήγας Φεραίος δεν συμπεριέλαβε την Κύπρο στα επαναστατικά του σχέδια. Η Κύπρος, ωστόσο, είναι κι εδώ παρούσα, καθώς ανάμεσα στους πολύ στενούς συντρόφους και συνεργάτες του, που έμειναν και εκτελέστηκαν μαζί του στο Βελιγράδι το 1798, μετέχει και ο Ιωάννης Καρατζάς, λόγιος «εκ Λευκωσίας». Ο Καρατζάς γεννήθηκε στον Στρόβολο το 1767 και δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς έφυγε από την Κύπρο. Σε νεαρή ηλικία βρέθηκε στην Πέστη της Ουγγαρίας, που τότε ανήκε στην Αυστρία, ως νεωκόρος της ελληνικής εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ήταν εξαιρετικά μορφωμένος, και το πνευματικό του έργο φανερώνει άνθρωπο με ευρύτητα πνεύματος, οπότε δίκαια συγκαταλέγεται στους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Το 1792, σε ηλικία 25 ετών, εξέδωσε με τον συνομήλικό του Αθανάσιο Ψαλίδα την «Εισαγωγή Λογική» του Γιαννιώτη Γεωργίου Σουγδουρή, που ήταν μία εισαγωγή στην αριστοτελική λογική. Με το έργο αυτό επιδίωκε, όπως αναφέρει στον πρόλογο, την εισαγωγή των επιστημών στην Παιδεία του γένους. Το βιβλίο γνώρισε και δεύτερη έκδοση, στον πρόλογο της οποίας ο εκδότης αναφέρεται στην αξία της κλασικής παιδείας αλλά και της δημοτικής γλώσσας. Δεν ήταν όμως μόνον άνθρωπος των γραμμάτων ο Καρατζάς.