200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

15 Η σημασία της Ελληνικής Επανάστασης Αλλά η κοσμοϊστορική σημασία της πτώσεως της Κωνσταντινούπολης φαίνεται και από το γεγονός ότι για πολλούς ιστορικούς αποτέλεσε το ορόσημο που σηματοδοτεί το τέλος του Μεσαίωνα και την έναρξη της Αναγέννησης. Αυτό αναγκάζει τον Runciman να γράψει : «Τον καιρό που οι ιστορικοί ήταν απλοί άνθρωποι, η άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, σημείωνε, κατά τη γνώμη τους το τέλος τουΜεσαίωνα. Σήμερα, ξέρομεπολύκαλά, ότι τορεύμα της ιστορίας κυλάει αδιάκοπα και δεν υπάρχει κανένα φράγμα που να το ανακόπτει…» 2 . Μιαακόμαπτυχήτηςπαγκόσμιαςσημασίας τουκοσμοϊστορικούαυτούγεγονότος είναι η επίδρασή του στη δημιουργία του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού μέσω της μετανάστευσης Ελλήνων λογίων, που μεταλαμπάδευσαν στην Ευρώπη το πνεύμα της χαμένης αυτοκρατορίας τους, που περιείχε, εκτός των άλλων, και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Πιθανώς, η ένταση και το μέγεθός της μπορεί να αποτελέσει θέμα συζητήσεως, αλλά ότι υπήρξε αυτή η επίδραση είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί 3 . ΗάλωσητηςΚωνσταντινούποληςήτανμόνοτοσυμβολικότέλος της«Βυζαντινής» 4 αυτοκρατορίας. Στην πραγματικότητα, η οθωμανική κατάκτηση είχε αρχίσει πολλά χρόνια πριν και συνεχίστηκε για αρκετά ακόμα μετά την άλωση. Με αυτήν τη σημειολογία, όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά πιθανότατα και για όλον τον γνωστό τότε κόσμο, αυτό ήταν αδιανόητο. Ήταν η κατάρρευση ενός κράτους 1 .100 περίπου ετών, και το γκρέμισμα του «συστήματος» που είχε εδραιωθεί 2. Στο ίδιο, σ. 57. 3. «… Άλλοι απ’ αυτούς επιζούν μέσαστις σκλαβωμένες ελληνικές χώρες, ενώάλλοι μεταναστεύουν προς την Ιταλία, προς τις βόρειες βαλκανικές χώρες και ιδίως προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη, ως αυτήν ακόμη την καρδιά της Ρωσίας, όπου, ελευθερωμένοι από τις ασφυκτικές πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της τουρκικής αυτοκρατορίας, δρουν ως φορείς όχι μόνο της προσωπικής τους αξίας, αλλά και του χιλιόχρονου βυζαντινού κόσμου ιδεών, και συμβάλλουν με την μικρή ή μεγάλη προσφορά τους στην δημιουργία του νεώτερου ευρωπαϊκού πολιτισμού …» [Βακαλόπουλος Απόστολος, «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού – Τουρκοκρατία 1453 – 1669, Τόμος Β΄ (Οι Ιστορικές Βάσεις της Νεοελληνικής Κοινωνίας και Οικονομίας)», Θεσσαλονίκη, 1976, σ. 4-5]. 4. ΣΣ: Η λέξη «Βυζαντινής» εντός εισαγωγικών, καθώς στην πραγματικότητα η αυτοκρατορία αυτή είναι η εξελληνισμένη, από τα μέσα του 8ου αιώνα και μετά, «Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία». Η ονομασία «Βυζαντινή» είναι μεταγενέστερη και καθιερώθηκε από Ευρωπαίους ιστορικούς μετά την πτώση του Βυζαντίου. «…Ο όρος “βυζαντινός” είναι νεολογισμός. Τον εισήγαγε διά πρώτην φοράν ο Ιερώνυμος Wolf το 1562, όταν εισηγήθη την ίδρυσιν Corpus Historiae Byzantinae, και την καθιέρωσεν ο Ph. Labbe, ο ιδρυτής της « Βυζαντίδος» του Λούβρου, προλογίζων το εγχείρημά του με τας λέξεις: “ De Byzantinae Historiae Scriptoribus…” …» [Καραγιαννόπουλος Ε. Ιωάννης: «Ιστορία Βυζαντινού Κράτους», Εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1995, (Ανατύπωση Ε΄) Τόμος Α΄, σ. 19.].