200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η συμβολή των Ελλήνων της Κύπρου

107 Ευρώπη και ιδίως η νομική κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά την Τελική Πράξη του Συνεδρίου του Βερολίνου (1815) και των διασκέψεων του Άαχεν (1818), του Τροπάου (Οπάβα) (1820), του Λάιμπαχ (1821) και της Βερόνας (1822) αναχαίτισαν την ως άνω εξελικτική διαδικασία και έθεσαν εκποδών την όποια κανονιστική αξία της αρχής 23 . Μολαταύτα,στηνεπιστήμηεπικρατείσχεδόνομοφωνίασχετικάμετηνκαταλυτική σημασία της ελληνικής περίπτωσης, αλλά και της αντίστοιχης βελγικής, για την παλινόρθωση του πρακτικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος σχετικά με την αρχή των εθνοτήτων, η οποία έφθασε σε σημείο κορύφωσης υπό το βάρος του ιταλικού Risorgimento 24 . Αυτή η εξέλιξη μπορεί να εξηγηθεί μόνον εάν ληφθούν υπόψη (1) η σοβαρότατη επίδραση που είχαν οι θυσίες των Ελλήνων στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και (2) οι δικαιοθετικές παρεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων σε μιαν προσπάθεια ανάσχεσης των εγκλημάτων θηριωδίας που διέπραττε η οθωμανική διοίκηση, στο πλαίσιο της απόπειράς της να καταστείλει την εθνεγερτική επανάσταση του 1821. Εγκλήματα θηριωδίας, ενεργές επαναστατικές εστίες και αυτοκυβέρνηση Παρά το γεγονός ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας, διαπραγματευόμενος τα σύνορα του υπό σύσταση ελληνικού κράτους το έτος 1830, επιχείρησε να προσδώσει κάποιο δικαιοπολιτικό περιεχόμενο στην αρχή της αυτοδιάθεσης 25 , τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας ήταν μάλλον ισχνά. Από την άλλη, φαίνεται ότι η αρχή της αυτοδιάθεσης επηρέασε πράγματι σε έναν βαθμό την απόφαση των Δυνάμεων (της Μεγάλης Βρετανίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας) να επέμβουν υπέρ των Ελλήνων στο Ναβαρίνο. Ωστόσο, μια προσεκτικότερη μελέτη των πηγών μπορεί να στηρίξει το συμπέρασμα ότι η απαίτηση για αυτοδιάθεση των Ελλήνων κινητοποίησε τις Μεγάλες Δυνάμεις μόνον όταν συνδυάστηκε με τον κίνδυνο εκμηδένισης ολόκληρου του ελληνικού στοιχείου, τουλάχιστον στις εξεγερμένες περιοχές της 23 . Βλ. και Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης, Η Αρχή της Μη Επέμβασης/Μη Ανάμιξης Ανάμεσα στα Κράτη (Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Σάκκουλας, 2020) 10 et seq . 24 . Βλ. Cassese (1995) 13· James Crawford, The Creation of States in International Law (2nd edn, Oxford: Oxford University Press, 2007) 506-507, 540-544. 25 . Μπρεδήμας (2020) 12. Οι σφαγές των Ελλήνων της Κύπρου το 1821 και το Διεθνές Δίκαιο των Αρχών του 19ου Αιώνα