Αγρότης, τεύχος 482

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 2 56 ΓΕΩΡΓΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 1 Στο θέμα περιβάλλον συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η προστασία του περιβάλλοντος και οι δράσεις για μείωση ή αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή (π.χ. μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μείωση της χρήσης χημικών που προκύπτουν από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και είναι βλαβερά για το περιβάλλον κ.λπ .). 2 Αρ. εγγράφων 12148/20 και 12148/20 ADD1 ημ. 21/10/2020 που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της ΕΕ: https://cutt.ly/ybV8ogr 3 Αρ. εγγράφων COM(2018) 392 και COM(2018) 392 final - Annexes 1 to 12, COM(2018) 393 final, COM(2018) 393 final - Annex 1 και COM(2018) 394 final ημ. 1/6/2018. 4 COM(2020) 442 final, 27/5/2020. 5 COM(2020) 456 final, 27/5/2020. 6 Έκτακτη σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (17, 18, 19, 20 και 21 Ιουλίου 2020) - Συμπεράσματα, EUCO 10/20, ημ. 21/6/2020. Πόσο πράσινη μπορεί να είναι η νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική για την περίοδο 2021-2027; Ιωάννης Μηνά Λειτουργός Γεωργίας Α’ Τμήμα Γεωργίας Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ δημιουργεί νέα δεδομένα όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή. Η Κοινή Γεωργική Πολιτική για την περίοδο 2021-2027 αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων που τίθενται για την ΕΕ και αφορούν το περιβάλλον. Φορείς πολιτικής, τα κράτη μέλη της ΕΕ, κοινωνικοί φορείς, αγροτικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστήμονες αποτυπώνουν στις θέσεις, τους στόχους και τις φιλοδοξίες τους για το μέλλον για το θέμα περιβάλλον. Το κείμενο του παρόντος άρθρου προσπαθεί να αποτυπώσει, σε κάποιο βαθμό, τις θέσεις των συμβαλλόμενων μερών και τη συμβολή τους στη διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ για τη γεωργία, ιδιαίτερα σχετικά με το περιβάλλον. Οι αγρότες, ως κύριοι δέκτες της πολιτικής της ΕΕ για τη γεωργία, αποτελούν στοιχείο κλειδί για την επιτυχία της νέας ΚΓΠ αλλά και την υλοποίηση των στόχων που θέτει η κοινωνία και οι φορείς πολιτικής για τη νέα προγραμματική περίοδο. Οι διαπραγματεύσεις για τη νέα Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) για την περίοδο 2021-2027 βαίνουν προς την ολοκλήρωσή τους. Η γερμανική προεδρία τον Οκτώβριο του 2020 εξασφάλισε γενική συμφωνία στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων εντός του Συμβουλίου της ΕΕ, ενώ παράλληλα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε στο δικό του κείμενο θέσεων. Τα τρία θεσμικά όργανα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχουν αρχίσει από τον Οκτώβριο του 2020 διαπραγματεύσεις (τριλόγους) ώστε να επιτευχθεί κοινή συμφωνία επί της ΚΓΠ. Πιθανή επίτευξη συμφωνίας αναμένεται εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021, κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας. Ήδη έχει εκδοθεί σχετικός μεταβατικός Κανονισμός για τη διετία 2021-2022 ο οποίος βασίζεται στη γενική αρχή αξιοποίησης του νέου προϋπολογισμού με χρήση υφιστάμενων εργαλείων που εμπλουτίζονται και με δεσμεύσεις που προκύπτουν από τις απαιτήσεις της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ αλλά και τη στήριξη της γεωργικής παραγωγής από τις επιπτώσεις των μέτρων που έχουν ληφθεί από τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Το θέμα περιβάλλον 1 αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της πολιτικής της ΕΕ αλλά και του πλανήτη για το μέλλον. Ισχυρές δεσμεύσεις για προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πηγάζουν από εθνικούς, ενωσιακούς και διεθνείς άξονες πολιτικής. Η ΕΕ ως πρωτοπόρος στον καθορισμό στόχων για το περιβάλλον θέλει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην προσαρμογή των κρατών μελών για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί αλλά και σε διεθνές επίπεδο για τα θέματα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και προστασίας του περιβάλλοντος. Είναι κοινά αποδεκτό εντός της ΕΕ ότι η διασφάλιση της βιωσιμότητας για τις νέες γενεές σχετίζεται με την ανάδειξη της σημαντικότητας, την αξιοποίηση και την ενίσχυση της πορείας που έχει ήδη δρομολογηθεί για τα θέματα που αφορούν στο περιβάλλον . Είναι πλέον γεγονός ότι το θέμα περιβάλλον θα αποτελέσει ένα από τα πιο κύρια ζητήματα για την κοινωνία, διαμορφώνοντας πολιτικές και επηρεάζοντας την οικονομία και τις εμπορικές σχέσεις σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Το Συμβούλιο της ΕΕ, το Ευρωκοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελούν βασικούς θεσμούς διαμόρφωσης της πολιτικής της ΕΕ. Οι πολίτες της ΕΕ, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι αγροτικές οργανώσεις και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς αλλά και τρίτες χώρες επηρεάζουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό την πολιτική για το περιβάλλον διαμορφώνοντας το πεδίο δράσης αλλά και τον βαθμό επίτευξης των στόχων που τίθενται για την ΕΕ. Το Συμβούλιο της ΕΕ, μετά την επίτευξη γενικής προσέγγισης για την ΚΓΠ (Οκτώβριος 2020) 2 , είχε κατηγορηθεί ότι έχει εγκαταλείψει σε σημαντικό βαθμό τους φιλόδοξους στόχους που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και προστασία του περιβάλλοντος μέσω της ΚΓΠ. Στο κείμενο της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου της ΕΕ είναι εμφανές ότι έχει επιδιωχθεί να δοθεί περαιτέρω ευελιξία για τα κρατά μέλη (πέραν της ευελιξίας που έχει δοθεί με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 3 ) όσον αφορά στην επίτευξη των στόχων της ΚΓΠ, αλλά και μεγαλύτερη ασφάλεια όσον αφορά στην αποφυγή απώλειας πόρων από τα ταμεία της ΕΕ. Η πράσινη αρχιτεκτονική, όπως αυτή έχει προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει τροποποιηθεί σε σημαντικό βαθμό για τον σκοπό αυτό. Πέραν των πιο πάνω, αριθμός κρατών μελών εξέφρασαν και τις ανησυχίες τους όσον αφορά τις δυνατότητες υλοποίησης των στόχων της ΕΕ, εν μέσω κρίσης, και σε θέματα που αφορούν στο ύψος του προϋπολογισμού για την ΚΓΠ. Ο προϋπολογισμός για την ΚΓΠ, μετά και από τις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Επιτροπής με τίτλο Ο προϋπολογισμός της ΕΕ τροφοδοτεί το σχέδιο ανάκαμψης για την Ευρώπη 4 και Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά 5 αλλά και τη συμφωνία επί του προϋπολογισμού 6 , θεωρείται ότι έχει φθάσει περίπου στα επίπεδα του προϋπολογισμού της ΚΑΠ για την περίοδο 2014-2020. Πιο συγκεκριμένα, έχει αυξηθεί κατά €22,8 δις φθάνοντας τα €387,8 δις (σε τρέχουσες τιμές) για την περίοδο 2021-2027. Στην αύξηση του προϋπολογισμού των κρατών μελών για τη γεωργία συμβάλλει και η αύξηση της συμμετοχής των κρατών μελών κατά 10% στο πλαίσιο εφαρμογής της αγροτικής ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, οι νέες απαιτήσεις και η αυξημένη ένταση χρηματοδότησης που αφορούν στην υλοποίηση των στόχων για το περιβάλλον προβληματίζουν τα κράτη μέλη. Σημαντικό ρόλο για την επιτυχία της νέας ΚΓΠ ως προς την επίτευξη των στόχων αναμένεται να διαδραματίσουν η εισαγωγή καινοτομίας και η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, αλλά και γεωργικών