Αγρότης, τεύχος 482

46 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 2 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ από καλλιεργήσιμα φυτά και με αυτόν τον τρόπο βοηθά στη μείωση της εξάπλωσης βλαπτικών εντόμων. Η Κύπρος είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης στην οποία διαβιεί το είδος, αφού έχει ήδη αφανιστεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρά το ότι το είδος αυτό είναι προστατευόμενο εδώ και αρκετές δεκαετίες στην Κύπρο, συνεχίζονται οι μαζικές θανατώσεις και οι βανδαλισμοί στα καταφύγιά του, καθώς λανθασμένα πιστεύεται ότι προκαλεί ζημιές σε καλλιέργειες φρούτων. Απειλείται, επίσης, από την κατάρρευση των ορυχείων όπου φωλιάζει, τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων χωρίς την καθοδήγηση γεωπόνου και τη γενικότερη ανθρώπινη όχληση στα καταφύγιά του. Αξιοσημείωτο είναι ότι, λόγω της παρουσίας του ποταμού και του φράγματος, η περιοχή προσελκύει 122 διαφορετικά είδη πτηνοπανίδας, κάποια εκ των οποίων είναι υδρόβια παρυδάτια μεταναστευτικά πουλιά όπως ο Νανορωδιός (Ixobrychus minutus), ο Βορτακοφάγος (Ardeola relloides) και η Αλκυώνη (Alcedo atthis) . Μερικά είναι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής και άλλα είναι καλοκαιρινοί επισκέπτες, που θεωρείται ότι αναπαράγονται σε αυτήν. Άλλα απαντώνται μόνο κατά την εαρινή και φθινοπωρινή περίοδο μετανάστευσης, ενώ 26 διαχειμάζουν στην περιοχή. Στην περιοχή απαντώνται, επίσης, 11 είδη αρπακτικών, εκ των οποίων ο Πετρίτης, ένα από τα ταχύτερα ίσως πτηνά στον κόσμο. Αν και δεν αποτελούν είδη χαρακτηρισμού της περιοχής, είναι σημαντικά αφού 26 από αυτά εμπίπτουν στο Παράρτημα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα πτηνά, ενώ 82 από αυτά εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης και είναι αυστηρώς προστατευόμενα. Βάσει των προνοιών της ισχύουσας νομοθεσίας, η περιοχή έχει κηρυχθεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης, ενώ έχει εκδοθεί διάταγμα με τους στόχους διατήρησης και προστασίας της. Βρίσκεται, επίσης, υπό ετοιμασία, το Διάταγμα Διαχείρισης και Προστασίας της περιοχής, το οποίο περιλαμβάνει επιτρεπόμενες δραστηριότητες αλλά και περιορισμούς. Στο πλαίσιο των εκταρικών επιδοτήσεων εφαρμόστηκε και η Δράση 12.1.1 των περιβαλλοντικών μέτρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 για τις περιοχές Natura 2000, με τίτλο «Διατήρηση ασυγκόμιστης παραγωγής σε γεωργικές και δασικές περιοχές Natura 2000 και περιοχές συνεκτικότητας». Σύμφωνα με τη δράση διατηρείται ασυγκόμιστη η παραγωγή σε ποσοστό 10% των εκτάσεων που συμμετέχουν. Στις ετήσιες καλλιέργειες η παραγωγή διατηρείται μέχρι τα τέλη Ιουλίου, ενώ στις πολυετείς καλλιέργειες, εξαιρουμένων εσπεριδοειδών, μπανανών, αμυγδαλιών, καρυδιών και φουντουκιών, ο καρπός παραμένει στα δέντρα καθόλη τη διάρκεια του έτους. Με αυτό τον τρόπο παραμένουν ανέπαφα μικρά τμήματα εντός των καλλιεργήσιμων τεμαχίων, διασφαλίζοντας έτσι τη φύλαξη ειδών άγριας χλωρίδας, που αποτελεί με τη σειρά της τροφή αλλά και καταφύγιο για άγρια είδη πανίδας. Μέχρι στιγμής, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν παρατηρείται ξηρασία, διεξάγεται μεταφορά νερού σε σημεία του ποταμού έτσι ώστε να επιβιώσει ο λιγοστός πληθυσμός του νερόφιδου και των αμφιβίων. Αυτό έχει ως σκοπό να αποφευχθεί η μετακίνηση των νερόφιδων προς το φράγμα, όπου οι κίνδυνοι αυξάνονται λόγω των εισβλητικών ψαριών ή η μετακίνηση τους σε περίοπτες ανοικτές λακκούβες με νερό στις οποίες θα έχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτωσης από τον άνθρωπο. Από το 2013 διεξάγονται τακτικές εποπτείες της περιοχής από εμπειρογνώμονες και αναφέρεται γραπτώς η κατάσταση των οικοτόπων καθώς και οι επεμβάσεις. Έτσι λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα για αποκατάσταση των οικοτόπων και τερματισμό των επεμβάσεων. Κάποιες επεμβάσεις αφορούν το άναμμα φωτιάς σε απαγορευμένο χώρο, την υπερβόσκηση, την παράνομη λήψη νερού από τον ποταμό, την απόρριψη οικιακών ή και επικίνδυνων αποβλήτων και σκυβάλων, την αποκοπή δέντρων και θάμνων και άλλα. Τα 2017 ξεκίνησε και η εξειδικευμένη επιτήρηση ξενικών ειδών στην περιοχή, η οποία διεξάγεται παράλληλα με τη γενική επόπτευση της περιοχής. Σημαντικό ρόλο στην προστασία και διατήρηση μιας περιοχής διαδραματίζουν και οι τοπικές Αρχές και φορείς. Στην κοιλάδαΜαρούλλενας, με πρωτοβουλία του Κοινοτικού Συμβουλίου Καλού Χωριού Κλήρου έχει κατασκευαστεί ένα μικρό μονοπάτι της φύσης, μήκους περίπου 520 μέτρων με τα 250 μέτρα να ακολουθούν την πορεία του ποταμού, παρέχοντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να μελετήσει την ιδιαίτερη μορφολογία και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Η περιοχή «Κοιλάδα Ποταμού Μαρούλλενας» Νανορωδιός (Ixobrychus minutus)