Αγρότης, τεύχος 482

39 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 2 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Αποτελεσματικά μέτρα καταπολέμησης αρθρόποδων εντόμων στις μονάδες αγελαδοτροφίας και αιγοπροβατοτροφίας Μάριος Παπαπέτρου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Το σύστημα εντατικής μορφής εκτροφής παραγωγικών ζώων που επικρατεί σε μεγάλο βαθμό στη χώρα μας οδήγησε στην αύξηση της πυκνότητας των παραγωγικών ζώων τόσο στις κτηνοτροφικές περιοχές που ελέγχονται από το Τμήμα Γεωργίας όσο και στις κτηνοτροφικές ζώνες/περιοχές όπου το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ιδιωτικό. Οι μονάδες αγελαδοτροφίας/ αιγοπροβατοτροφίας έχουν υποστατικά διαβίωσης των ζώων ανοικτού τύπου με αποτέλεσμα να επηρεάζονται ευκολότερα και συχνότερα από τις συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος όπως οσμές, σκόνη, υγρασία, υψηλές θερμοκρασίες κ.ά. Με τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες διάφοροι παθογόνοι οργανισμοί, όπως έντομα, ψύλλοι, οικιακή μύγα, μύκητες κ.ά., προσελκύονται, αναπτύσσονται και βρίσκουν καταφύγιο στα υποστατικά της μονάδας. Οποιοδήποτε είδος παθογόνου, ιδιαίτερα αν είναι σε μεγάλο πληθυσμό, επηρεάζει την ευημερία των παραγωγικών ζώων επειδή μπορεί να προκαλέσει στα ζώα δερματίτιδα, αλλεργία ή ακόμη και αναιμία σε ακραίες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, τα διάφορα είδη του εντόμου Culicoides είναι φορείς του καταρροϊκού πυρετού. Παθογόνα τόσο στα αιγοπρόβατα/ βοοειδή όσο και στον άνθρωπο υπάρχουν στα υποστατικά διαβίωσης των αιγοπροβάτων/ βοοειδών πάντοτε. Τέτοια μικρόβια είναι το Escherichia coli, Salmo- nela, Campylobacter που βρίσκονται συνήθως στα κόπρανα των αιγοπροβάτων και βοοειδών. Η σταθερή διατήρηση της γαλακτοπαραγωγής επηρεάζεται και από τις νευροορμόνες των ζώων, όπως είναι η προλακτίνη, τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη, γλυκοκορτοκοειδή κ.ά. Όταν παθογόνα εκτοπαράσιτα παρενοχλούν τα ζώα, δυσχεραίνουν και καταπονούν τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού και τη βιολογία των αιγοπροβάτων/ βοοειδών, και κατ’ επέκταση επιδρούν αρνητικά στη γαλακτοπαραγωγή. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω, δημιουργείται η ανάγκη για την προφύλαξη/ προστασία των αιγοπροβάτων/ βοοειδών και τη διατήρηση της υγιεινής και καθαριότητας όλων των χώρων της μονάδας. Ο κτηνοτρόφος μπορεί να πάρει τα ακόλουθα αποτελεσματικά μέτρα: 1. Συστήνεται η απομάκρυνση της κοπριάς που μαζεύεται εντός και εκτός των υπόστεγων σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης, ο κτηνοτρόφος μπορεί να αναδεύει την κοπριά είτε μέσα στα υποστατικά βοοειδών είτε στον χώρο αποθήκευσης κοπριάς ώστε να βγαίνουν στην επιφάνεια οι προνύμφες και τα αυγά και να εξολοθρεύονται. Επιπρόσθετο όφελος είναι το γεγονός ότι παρεμποδίζεται η εναπόθεση νέων αυγών εκτοπαρασίτων. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι η συσσώρευση όγκου λυμάτων των αιγοπροβάτων/ βοοειδών ως οργανική ουσία αποτελεί εστία εναπόθεσης αυγών από διάφορα εκτοπαράσιτα, κάτω από το επιφανειακό στρώμα των λυμάτων. Επιπρόσθετα, τα εκτοπαράσιτα μπορούν να αναζητήσουν τροφή στα κόπρανα, όπου υπάρχουν ικανοποιητικές ποσότητες πρωτεϊνών οι οποίες περιέχουν και άζωτο. 2. Οι προληπτικοί ψεκασμοί στοχεύουν στην παρεμπόδιση και στον περιορισμό της εξάπλωσης του πληθυσμού των αρθροπόδων και δεν επιβαρύνουν το κόστος της μονάδας. Με αυτό τον τρόπο μειώνονται οι εφαρμογές των ψεκασμών σε μεταγενέστερο στάδιο, γιατί ο πληθυσμός των αρθροπόδων συγκρατείται σε χαμηλό επίπεδο. Συνεπώς. μπορεί να ειπωθεί ότι οι προληπτικοί ψεκασμοί έχουν καλύτερα αποτελέσματα. 3. Υπάρχουν τρεις τύποι ψεκασμών που εφαρμόζονται στα υποστατικά των κτηνοτροφικών μονάδων. Αυτοί είναι οι καθολικοί, οι δολωματικοί και οι απωθητικοί ψεκασμοί. Ο συνδυασμός τους βελτιώνει την αποτελεσματικότητα καταπολέμησης των αρθροπόδων. Παρόλα αυτά, τονίζεται ότιαπαιτείταιπιστοποιητικόικανότηταςχρήσηςβιοκτόνου, το οποίο χορηγείται κατόπιν παρακολούθησης ειδικού σεμιναρίου από το Τμήμα Γεωργίας πριν την εφαρμογή τους. Πρακτικά, ο κτηνοτρόφος μπορεί για παράδειγμα να διενεργήσει καθολικό ψεκασμό που να ακολουθείται από δολωματικό ψεκασμό ή καθολικό ψεκασμό που να ακολουθείται από ψεκασμό με απωθητικό σκεύασμα. Να τονιστεί ότι πρέπει να γίνεται χρήση εγκεκριμένων σκευασμάτων για υγειονομική χρήση στις μονάδες, να τηρείται η συνιστώμενη δοσολογία, ο τρόπος εφαρμογής και ο χρόνος ασφαλείας που σημειώνεται στην ετικέτα. 4. Συστήνεται να εναλλάσσονται προϊόντα με διαφορετική δραστική ουσία λόγω του ότι τα εκτοπαράσιτα αποκτούν ανθεκτικότητα στις πολλές επαναλήψεις ψεκασμών. Τα αρθρόποδα που επιβιώνουν μετά από έναν ψεκασμό και αναπαράγονται αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στο συγκεκριμένο προϊόν. Ένα παράδειγμα είναι η χρησιμοποίηση προϊόντος με δραστική ουσία πύρεθρου και εναλλαγή του με άλλο εγκεκριμένο προϊόν που ανήκει σε άλλη ομάδα δράσης. Εν κατακλείδι, με την εφαρμογή των πιο πάνω μέτρων βελτιώνεται ηδιαχείρισημίαςμονάδαςαιγοπροβατοτροφίας/ αγελαδοτροφίας και ταυτόχρονα μειώνεται το κόστος ψεκασμών, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε μείωση του κόστους λειτουργίας της μονάδας.