Αγρότης, τεύχος 482

27 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 2 ΓΕΩΡΓIΑ Αντιμετώπιση: Τα μέτρα που λαμβάνονται για αντιμετώπιση της ασθένειας είναι τα ίδια με άλλες μυκητολογικές ασθένειες του κρεμμυδιού και μπορούν να διαχωριστούν σε δύο κατηγορίες, τα καλλιεργητικά μέτρα και η χημική καταπολέμηση. Καλλιεργητικά μέτρα αποτελούν η καταστροφή των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, καταστροφή ζιζανίων για καλό αερισμό των φυτών και η εφαρμογή αμειψισποράς τουλάχιστον 3 ετών. Σημασία έχει, επίσης, η καλλιέργεια σε χωράφια που στραγγίζουν καλά, η αραιή φύτευση, καθώς με αυτόν τον τρόπο παρεμποδίζεται η μεταφορά των σπορίων από τα μολυσμένα φυτά στα διπλανά. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερος αερισμός και, επομένως, συνθήκες που ευνοούν την ευρωστία των φυτών αλλά όχι του μύκητα. Η μείωση των αζωτούχων λιπασμάτων και ο περιορισμός της ζωηρής ανάπτυξης και το πότισμα το πρωί για να στεγνώνουν τα φυτά, επίσης αποτρέπουν την ανάπτυξη ευνοϊκών για τον μύκητα συνθηκών και, επομένως, τη μόλυνση. Η συγκομιδή καλό είναι να γίνεται μόνο μετά την πλήρη ωρίμανση των βολβών, όταν ο λαιμός των κρεμμυδιών είναι καλά κλεισμένος και ξεραμένος. Χημικήκαταπολέμηση: Ότανεπικρατούνευνοϊκέςσυνθήκες ανάπτυξης της ασθένειας ή όταν αυτή έχει εμφανισθεί στην περιοχή, θα πρέπει να γίνονται προληπτικοί ψεκασμοί με εγκεκριμένα για την καλλιέργεια και εκλεκτικά για τον περονόσπορο μυκητοκτόνα. Είναι απαραίτητο στο ψεκαστικό υγρό να προστίθεται προσκολλητική ουσία για την καλύτερη διασπορά και συγκράτηση του ψεκαστικού υγρού στο φύλλωμα. Η προληπτική αντιμετώπιση έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί η αντιμετώπιση μετά την έναρξη της προσβολής οδηγεί σε αναβλάστηση και σε μεγάλη μείωση της παραγωγής ποιοτικά και ποσοτικά λόγω της προκαλούμενης μείωσης μεγέθους και βάρους των βολβών. Σκωρίαση Την ασθένεια προκαλεί ο μύκητας Puccinia sp . ο οποίος ευνοείται από συνθήκες υψηλής σχετικής υγρασίας όπως ο βροχερόο καιρό και η μέτρια θερμοκρασία 10-24°C. Το παθογόνο διατηρείται στα ζιζάνια και στα προσβεβλημένα φυτά και μεταφέρεται με τον άνεμο. Προσβάλλει κρεμμύδια, σκόρδα και πράσα αλλά και άγρια είδη του γένους Allium. Από το παθογόνο προσβάλλονται τα φύλλα και το στέλεχος του κρεμμυδιού. Συμπτώματα: Υπάρχουν δύο είδη σκωριάσεων που προσβάλλουν τα κρεμμύδια και οφείλονται στον μύκητα Puccinia allii ή στον μύκητα Puccinia porri . Η πρώτη παρουσιάζεται στα φύλλα ή στο στέλεχος με πολυάριθμα καφεκίτρινα μικρά στίγματα, ενώ η δεύτερη σχηματίζει κηλίδες στρογγυλές γεμάτες με σπόρια του μύκητα. Όταν η Περονόσπορος Ο περονόσπορος είναι από τις πιο καταστροφικές ασθένειες πολλών καλλιεργειών. Στην κατηγορία των βολβωδών λαχανικών εντοπίζεται, κυρίως, στο κρεμμύδι, το σκόρδο και το πράσο. Ο μύκητας Peronospora destructor, ο οποίος αποτελεί και το παθογόνο αίτιο της ασθένειας προσβάλλει τα φύλλα, τα ανθικά στελέχη και τους βολβούς. Στα φύλλα προκαλεί διάσπαρτες χλωρωτικές, πρασινόλευκες κηλιδώσεις ή ραβδώσεις, που αργότερα καλύπτονται από τεφροϊώδη εξανθήματα, τα σποριάγγεια. Τα αρχικά μολύσματα μπορεί να προέρχονται από το κοκκάρι, μολυσμένα φυτά άλλων καλλιεργειών ή υπολείμματα καλλιεργειών στα οποία ο μύκητας διαχειμάζει υπό τη μορφή των ωοσπορίων. Τα σποριάγγεια μεταφέρονται με τον αέρα σε διπλανά φυτά και αποτελούν έναν τρόπο μετάδοσης της προσβολής. Τα φύλλα σπάνε στο σημείο προσβολής, σιγά-σιγά μαραίνονται, ξεθωριάζουν και ξηραίνονται από την κορυφή προς τη βάση. Οι βολβοί των προσβεβλημένων φυτών είναι ακατάλληλοι για κάθε χρήση αφού είναι μικροί, ζαρωμένοι και σπογγώδεις, και οι εσωτερικοί σαρκώδεις χιτώνες αποχρωματίζονται. Στη βάση των προσβεβλημένων βολβών εμφανίζεται μυκήλιο και ανώριμες εκβλαστήσεις. Αν χρησιμοποιηθεί για φύτευση προσβεβλημένο κοκκάρι (κονάρι), τότε η ασθένεια προχωρεί διασυστηματικά στα φύλλα. Τα προσβεβλημένα φυτά παρουσιάζουν νανισμό, φύλλωμα παραμορφωμένο και με χρώμα γυαλιστερό, ανοικτό πράσινο μέχρι κίτρινο. Σε συνθήκες χαμηλής σχετικής υγρασίας παρουσιάζονται λευκές εξανθήσεις και με υψηλή σχετική υγρασία ιώδεις. Όψιμα προσβεβλημένοι βολβοί μπορεί να μαραθούν και να σαπίσουν στην αποθήκη. Συνθήκες ανάπτυξης: Ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της ασθένειας αποτελούν οι δροσερές και υγρές νύκτες με μετρίως θερμές και νεφοσκεπείς ημέρες, υψηλή σχετική υγρασία 70-90% και θερμοκρασίες από 4 έως 25°C (με άριστη τους 10-13°C). Η ανάπτυξη των σπορίων του παθογόνου γίνεται στην παρουσία νερού (βροχής ή δρόσου) τα οποία διασπείρονται με τον άνεμο. Στο κρεμμύδι οι αρχικές μολύνσεις μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικές μέχρι τη γήρανση ή/ και τη νέκρωση των φύλλων. Περονόσπορος Μέρος Α: Οι κυριότερες ασθένειες Τα κρεμμύδια ανήκουν στην οικογένεια των λειριοειδών και, παρόλο που είναι πολυετή φυτά, καλλιεργούνται ως διετή. Η καλλιέργειά τους προορίζεται είτε για την παραγωγή χλωρού φυλλώματος είτε για την παραγωγή ξηρών βολβών, ιδιαίτερα διαδεδομένων στην καθημερινή διατροφή μας. Το εδώδιμο τμήμα των κρεμμυδιών είναι, κυρίως, οι σαρκώδεις βολβοί του. Το κρεμμύδι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής κουζίνας και η καλλιέργειά του είναι πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας. Επιπλέον, έχει υψηλή διατροφική αξία και περιέχει πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες. Στο παρόν άρθρο, που θα παρουσιαστεί σε δύο μέρη, γίνεται αναφορά σε φυτοπαθολογικά και εντομολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η καλλιέργεια του κρεμμυδιού, αρχής γενομένης με τις μυκητολογικές ασθένειες. Εχθροί και ασθένειες στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού Γεωργία Αντωνίου και Μάρκος Μάρκου Λειτουργοί Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας