Αγρότης, τεύχος 482

16 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 2 ΓΕΩΡΓIΑ καύση, λοιπόν, των φυτικών υπολειμμάτων συνεπάγεται απώλειες αζώτου, το οποίο θα μπορούσε να ανακυκλωθεί προς όφελος της γονιμότητας του εδάφους και του παραγωγού. Με την καύση μειώνεται η διήθηση του νερού της βροχής και της άρδευσης στο έδαφος. Διάφορες λιπόφιλες ουσίες των υπολειμμάτων προσκολλώνται μετά την καύση τους στα εδαφικά σωματίδια, καθιστώντας τα υδρόφοβα. Συνέπεια αυτού είναι η πρόκληση κακής στράγγισης του χωραφιού. Εξαιτίας αυτής παρατηρούνται συχνότερα ασφυκτικά φαινόμενα στα φυτά και αυξάνονται σημαντικά οι μυκητολογικές ασθένειες που εμφανίζονται τόσο στο ριζικό σύστημα όσο και το υπέργειο μέρος των φυτών. Επίσης, λόγω της καταστροφής της οργανικής ουσίας, της κακής στράγγισης και των ασθενειών της ρίζας των φυτών, σημειώνεται κακή θρέψη των φυτών. Η συγκέντρωση οργανικής ουσίας, που αποτελεί το όχημα μεταφοράς των θρεπτικών προς τις ρίζες, με το καψάλισμα φθίνει. Η καύση προκαλεί αυξημένη διάβρωση του εδάφους και απώλεια του επιφανειακού γόνιμου εδάφους με απορροή, ιδίως σε επικλινή εδάφη. Η μακροπρόθεσμή συνέπεια της διάβρωσης είναι η ερημοποίηση των εδαφών. Αντίθετα, τα θετικά της αύξησης της οργανικής ουσίας που επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση των υπολειμμάτων είναι πολλαπλά. Φρέζα Δισκοσβάρνα Μερικά από αυτά είναι: • Η ωφέλεια στο έδαφος από τη συγκράτηση περισσότερου βρόχινου νερού και από τη μείωση της εξάτμισης, που συνδέεται άμεσα με το καλό φύτρωμα των σπόρων. Η συγκράτηση της υγρασίας αυξάνεται όσο αυξάνεται και η κάλυψη του εδάφους από τα φυτικά υπολείμματα. • Η αύξηση της ικανότητας συγκράτησης νερού έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της διάβρωσης. Επίσης, διατηρεί και αυξάνει την υδατοϊκανότητα του εδάφους. • Η οργανική ουσία που ενσωματώνεται αποτελεί πηγή σταδιακής απελευθέρωσης θρεπτικών στοιχείων. Με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρει στη θρέψη των φυτών και τη δράση των μικροοργανισμών του εδάφους. • Αυξάνεται η ρυθμιστική ικανότητα του εδάφους κατά των μεταβολών του pΗ. • Λόγω του σκοτεινού χρώματος της οργανικής ουσίας, το έδαφος απορροφά ηλιακή ακτινοβολία, γεγονός που συνεισφέρει στη θέρμανση του εδάφους. Συνέπεια αυτού είναι και η καλύτερη και πρωιμότερη βλάστηση των σπόρων επόμενης καλλιέργειας. • Αυξάνεται η ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (Ι.Α.Κ.) του εδάφους, γεγονός ιδιαίτερα επωφελές στα αμμώδη και γενικά στα ελαφρά σε σύσταση εδάφη, καθώς μειώνεται η έκπλυση θρεπτικών στοιχείων. • Τέλος, ορισμένα συστατικά της οργανικής ουσίας είναι δυνατόν να λειτουργούν ως ρυθμιστές αύξησης των φυτών. Η αποφυγή, λοιπόν, της καύσης των υπολειμμάτων και η επιλογή μιας διαφορετικής χρήσης αυτών μόνο θετικά επιδρά για το έδαφος, την καλλιέργεια και το περιβάλλον. Ο γεωργός μπορεί να ακολουθήσει μια ή περισσότερες από τις παρακάτω πρακτικές αναφορικά με τα υπολείμματα των καλλιεργειών: • Χρήση θεριζοαλωνιστικών μηχανών με καταστροφέα υπολειμμάτων. • Ενσωμάτωσή τους στο έδαφος με την προσθήκη μικρής ποσότητας αζώτου, η οποία θα χρησιμοποιηθεί από την επόμενη καλλιέργεια, ειδικά όταν ενσωματώνονται μεγάλες ποσότητες υπολειμμάτων. • Βόσκηση και ενσωμάτωση στο έδαφος. • Κοπή και κάλυψη του εδάφους με τα υπολείμματα (mulching) και ενσωμάτωσή τους στο έδαφος με την επόμενη προετοιμασία του εδάφους για σπορά. • Διατήρησή τους στο χωράφι κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ενσωμάτωσή τους την επόμενη καλλιεργητική περίοδο, σε περιπτώσεις που το τεμάχιο θα είναι σε αγρανάπαυση. Ηενσωμάτωσημπορεί να γίνει με έναν πολυκαλλιεργητή, με περιστροφικό άροτρο (φρέζα/τσάπες) ή με δισκοσβάρνες. Εν κατακλείδι, τονίζεται ότι η καύση των φυτικών υπολειμμάτων απαγορεύεται. Σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την Πολλαπλή Συμμόρφωση, στο πλαίσιο των ελέγχων από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών. Εξάλλου, η καύση των φυτικών υπολειμμάτων με σκοπό τη διαχείριση ζιζανίων ή ασθενειών δεν είναι η ενδεικνυόμενη λύση. Οι γεωργοί μπορούν να εφαρμόσουν σύστημα αμειψισποράς, αγρανάπαυσης ή χημικής καταπολέμησης ως πιο αποτελεσματική και ορθολογική διαχείριση των ζιζανίων και των ασθενειών.