Εθνική Φρουρά και Ιστορία

43 Γεωστρατηγικές Αντιλήψεις των Υπερσυστημικών Πόλων Ρωσική Ομοσπονδία Η «αχίλλειος πτέρνα» της Ρωσίας ήταν ανέκαθεν η έλλειψη ενός θερμού λιμένα με άμεση πρόσβαση στους ωκεανούς. Στη διαθήκη του, το 1725, ο Μέγας Πέτρος συμβούλευσε τους διαδόχους του: «Πλησιάστε όσο πιο κοντά γίνεται στην Κωνσταντινούπολη και την Ινδία. Όποιος κυβερνά εκεί θα είναι ο πραγματικός ηγεμόνας του κόσμου. Κατά συνέπεια, προξενήστε διαρκείς πολέμους όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και την Περσία… Διεισδύστε μέχρι τον Περσικό Κόλπο, προωθηθείτε μέχρι την Ινδία» 24 . Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η Ρωσία έχασε σημαντικό μέρος από τη δυνατότητα προβολής ναυτικής ισχύος στους ωκεανούς. Σύμφωνα με τον Z. Brzezinski «στα μέσα της δεκαετίας του 1990 στη Ρωσία απέμεινε μια μικρή λωρίδα ακτής στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ εξακολουθεί να είναι άλυτη η διαμάχη με την Ουκρανία σχετικά με τα δικαιώματα αγκυροβόλησης στην Κριμαία των υπολειμμάτων του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, ενώ η Ρωσία παρακολουθεί με εμφανή ενόχληση κοινά νατοϊκά - ουκρανικά ναυτικά γυμνάσια και ελιγμούς αποβίβασης και τον αυξανόμενο ρόλο της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα» 25 . Η προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 είχε ως σκοπό την απόκτηση του μοναδικού της λιμένα σε θερμά νερά, αυτού της Σεβαστούπολης, αλλά και την προβολή ναυτικής ισχύος. Ωστόσο, η έξοδος από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη Μεσόγειο και από εκεί προς τον Ατλαντικό και τον Ινδικό ωκεανό δεν είναι εύκολη υπόθεση, εξαιτίας των περιορισμών της Συνθήκης του Μοντρέ του 1936 για τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου από μια χώρα του ΝΑΤΟ και της αναγκαστικής διέλευσης μέσω του Αιγαίου από τα στενά του Γιβραλτάρ ή το Σουέζ . Η έξοδος του ρωσικού στόλου, σε περίπτωση πολέμου, από τη Βαλτική θάλασσα μέσω του πορθμού Σκάγκερακ, ο οποίος ελέγχεται από 2 μέλη του ΝΑΤΟ, τη Δανία και τη Νορβηγία, δημιουργεί ακόμη ένα στρατηγικό πρόβλημα. Ακόμη και αν ο διάπλους του πορθμού πραγματοποιηθεί, ο δρόμος προς τον Ατλαντικό περνά μέσα από το άνοιγμα GIUK (από τα αρχικά Γροιλανδίας, Ισλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου), ένα σημείο ασφυξίας της διεθνούς ναυσιπλοΐας, το οποίο 24. Marshall, Αιχμάλωτοι Της Γεωγραφία, σελ.44. 25. Zbignew Brzezinski, Η Μεγάλη Σκακιέρα (Αθήνα: Εκδόσεις, Ε. Λιβάνη, 1998, σελ 164. Οι επιπτώσεις του φαινομένου της τήξης των πάγων της Αρκτικής