Εθνική Φρουρά και Ιστορία

123 Μία επιστολή με ποικίλες προθέσεις και αποδέκτες πρωτοβουλίας του De Gaulle 11 . Ίσως η γνώμη του να ήταν διαφορετική, αν γνώριζε επακριβώς τις θέσεις του Γάλλου πρόεδρου: όπως μετέδιδε εμπιστευτικά από τη γαλλική πρωτεύουσα λίγους μήνες αργότερα (τον Μάιο) η εκεί βρετανική πρεσβεία, ο De Gaulle δεν θεωρούσε την Κύπρο «κανονικό κράτος» και πίστευε ότι «θα ήταν προτιμότερο να επιστραφεί στην Ελλάδα», με τον ίδιο να διαδραματίζει ρόλο ανεξάρτητου μεσολαβητή 12 . Μάλιστα, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ D. Stikker είχε ενημερώσει εγκαίρως μέλη των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών ότι ο De Gaulle ήταν υπέρ της μαζικής μετανάστευσης των Τουρκοκυπρίων απ’ το νησί, έναντι εδαφικής αποζημίωσης της Τουρκίας στην ελλαδική Θράκη 13 . Οι απόψεις εκείνες δεν εξελίχθηκαν σ’ επίσημες εξαγγελίες ή -πολύ περισσότερο- σε συντεταγμένες ενέργειες, υπήρξαν όμως οπωσδήποτε εκφράσεις προθέσεων και ευρύτερα κοινοποίηση της γωνίας υπό την οποία προσέγγιζε σε επίπεδο προσωπικής γνώμης την ουσία του Κυπριακού ο Γάλλος πρόεδρος εκείνη τη στιγμή. Πάντως, στα τέλη Ιουνίου, στον επίλογο της πρώτης πράξης του δραματικού θέρους του 1964, όταν συνομίλησε με την ελληνική πολιτική ηγεσία -η οποία επέστρεφε από την Washington κι έκανε στάση στο Παρίσι γι’ ανταλλαγή απόψεων- τάχθηκε κατά της διχοτόμησης κι εναντίον της ανταλλαγής πληθυσμών κι εδαφών 14 . Οι ΗΠΑ είχαν παρακαλέσει τότε τον De Gaulle να μεσολαβήσει νουθετώντας τον Γ. Παπανδρέου να σταθεί διαλλακτικότερος στην προοπτική του ελληνοτουρικού διαλόγου για το Κυπριακό, παραπλανώντας όμως τον Γάλλο ηγέτη μερικώς ως προς τα δεδομένα κι αποφεύγοντας να του αποκαλύψουν τις απώτερες σκοποθεσίες τους –χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο τελευταίος δεν τις υποψιαζόταν ή ότι ανταποκρίθηκε στις υπερατλαντικές προσδοκίες) 15 . Ανακτώντας την επίγνωση του βάθους της όλης 11 . Άπαντα Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου Γ΄ , Λευκωσία: Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, 1992, τ. Στ΄ (Ιανουάριος 1963-4 Μαρτίου 1965), σ 399 . 12. W. Mallinson, Britain and Cyprus , London & NY: I. B. Tauris, 2011, σσ 183-184 13. President’s Intelligence Check List (PICL), με ημερομηνία 22/2/1964, https://www. cia .gov/ library/readingroom/docs/DOC_0005996849.pdf , προσπελάστηκε στις 29/6/2016. Τα δελτία καθημερινής ενημέρωσης του Αμερικανού προέδρου ονομάζονταν τότε President’s Intelligence Check List (PICL , αργότερα μετονομάστηκαν σε President’s Daily Brief- PDB), συντάσσονταν από το σύνολο των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ και υποβάλλονταν από τον επικεφαλής τ o υς στον πρόεδρο κάθε πρωΐ. Είχαν όλα υψηλή διαβάθμιση (άκρως απορρήτου). Βρίσκονται πλέον αναρτημένα στην αρμόδια ιστοσελίδα της CIA και είναι όλα ανεξαιρέτως σε σημαντικό βαθμό λογοκριμένα (επομένως αξιοποιούνται στο μέτρο του δυνατού και σε συνδυασμό με άλλα τεκμήρια για διασταύρωση, όποτε αυτό είναι εφικτό). 14 . Μ. Παπακωνσταντίνου, Η ταραγμένη εξαετία (1961-1967), τ. Α΄: η Ένωση Κέντρου στην εξουσία , Αθήνα: Προσκήνιο, 1997, σσ 192-193. 15 . Γ. Ρουμπάτης, ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ / Η αμερικανική διείσδυση στην Ελλάδα 1947-1967 , Αθήνα: Οδυσσέας, 1987, σσ 217-218.