Εθνική Φρουρά και Ιστορία

121 Μία επιστολή με ποικίλες προθέσεις και αποδέκτες ασυγκίνητη (αυτό το τελευταίο το διευκρίνισε και ο υπουργός εξωτερικών A. Gromyko) 5 . Το μήνυμα του Χρουστσόφ έλαβε ευρεία δημοσιότητα στον Τύπο των ΗΠΑ -βλ. ενδεικτικά New York Times , φύλλο 8/2/1964 6 . Η αμερικανική πλευρά απάντησε με κατευναστική διάθεση 7 , ενώ η βρετανική σε αρκετά επιθετικότερο τόνο 8 . Στην αμερικανική ηγεσία δημιουργήθηκε τότε -με βάση το μήνυμα του Χρουστσόφ- η υποψία ότι ίσως ο Μακάριος είχε λάβει μυστικά διαβεβαιώσεις ενεργότερης σοβιετικής υπεράσπισης των Ελληνοκυπρίων 9 . Άλλη αξιοσημείωτη απόκριση στο μήνυμα του Σοβιετικού ηγέτη προήλθε από γαλλικής πλευράς: ο De Gaulle απάντησε (τόσο σε αυτό όσο και στην προηγούμενη σχετική παρέμβαση του Χρουστσόφ) ότι οι συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, «υπογεγραμμένες από τις τότε κυρίως ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις, ίσως χρήζουν επανεξέτασης, αφού οι εξελίξεις στο θέμα καθιστούν ενδεχομένως αναγκαία την προσφυγή σε άλλες διαδικασίες». Ο Γάλλος πρόεδρος εξάλλου διακήρυσσε με αυτές τις απαντήσεις του την κατηγορηματική πίστη της Γαλλίας στην αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, «την οποίαν εφήρμοσε και εκείνη προς επίλυσιν των προβλημάτων της decolonization [αποαποικιοποίησης]». Ο διπλωμάτης Γ. Βαρσάμης (τότε πρεσβευτής της Ελλάδας στο Νέο Δελχί) εμβάθυνε στην προοπτική της γαλλικής προσθήκης στους αναμιγνυόμενους διεθνείς παράγοντες του Κυπριακού, παραθέτοντας τις τρεις παλιές συνθήκες βάσει των οποίων το Παρίσι είχε δικαίωμα λόγου στην Κύπρο (δύο ανάγονταν στο 1916 και μία στο 1920, κατά βάση η γνωστή Sykes-Picot και η αγγλογαλλική σχετική με τις Μεσανατολικές Εντολές), οι οποίες διατηρούσαν βέβαια ελάχιστη δεσμευτική αξία πλέον, όμως μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως νομιμοφανές 5 . FRUS 1964-68, vol XXXIII op cit, “doc 456”, 7-2-1964, σ 974, Π. Τερλεξής, Διπλωματία και Πολιτική του Κυπριακού , Αθήνα : Κέδρος , 1971, 2004, σσ 412-414, H. Kosut ( επιμέλ .), Cyprus 1946-1968 , New York: Facts on File, 1970, σσ 87-88, A. R. Norton, The Soviet Union and Cyprus στο N. Salem επιμέλ .), Cyprus, A Regional Conflict and Its Resolution , N. York: St Martin’s Press, 1992, σ 103, A. Holt, The Foreign Policy of the Douglas- Home Government Britain, the United States and the End of Empire, Hampshire-N. York: Palgrave Macmillan, 2014, σ 133 Σ . Ριζάς , Η ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 1963-64, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ , τ . 5, (2018), σ 105. Το πλήρες κείμενο της επιστολής Χρουστσόφ προς τον Αμερικανό πρόεδρο L.B. Johnson (7/2/1964), μεταφρασμένο στα ελληνικά, βρίσκεται στο: Ι. Ιωσήφ, Κυπριακό Πρόβλημα και Διεθνής Πολιτική , Παπαζήσης, Αθήνα, 2000, σσ 329-335. 6. A. Z. Rubinstein, Soviet Policy toward (sic) Turkey, Iran and Afghanistan, / The dynamics of influence, N. York: Preager 1982, σ 30. 7. Σ. Ριζάς 2000 op cit σ 66. 8. S. Soulioti, Fettered Independence: Cyprus 1878-1964 , vol I, Minneapolis, Minn.: Modern Greek Studies, University of Minnesota, 2006, σ 425. A, Holt 2014 op cit σ 134. 9 . Μ . Μ . Carver, “A CORRECT AND PROGRESSIVE ROAD”: U.S.-TURKISH RELATIONS, 1945-1964 , unpublished PhD thesis, graduate college of Bowling Green State University, 2011, σ 404.