Εθνική Φρουρά και Ιστορία

117 Μία επιστολή με ποικίλες προθέσεις και αποδέκτες Είναι γνωστός ο ρόλος της δριμείας επιστολής της 5ης Ιουνίου 1964 με αποστολέα τον Αμερικανό πρόεδρο L. B. Johnson και παραλήπτη τον Τούρκο πρωθυπουργό M. İ. İnönü, που θεωρήθηκε ότι συνέβαλε πάρα πολύ στην κατεύθυνση της ανάσχεσης της επιθετικότητας της Άγκυρας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προηγήθηκε, κατά τέσσερις μήνες, παρεμφερούς περιεχομένου παρέμβαση του Σοβιετικού ηγέτη για τις εξελίξεις στην Κύπρο, η οποία έτυχε πολλαπλών και αντικρουόμενων ερμηνειών της. Τις ημέρες υποβολής των σχεδίων για την Κύπρο, που έφεραν το όνομα του υφυπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ G. Ball, και συγκεκριμένα στις 12-13 Φεβρουαρίου 1964, στη διάρκεια αμερικανοβρετανικών επαφών κορυφής στον Λευκό Οίκο, ο Βρετανός πρωθυπουργός Douglas-Home τόνιζε -παρουσία του Αμερικανού προέδρου- την αμοιβαία για τις δύο χώρες ωφέλεια που προέκυπτε από τη διατήρηση των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, το Άντεν και τη Σιγκαπούρη. Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ D. Rusk παρείχε σαφείς διαβεβαιώσεις, σύμφωνα με τις οποίες το ΗΒ μπορούσε να υπολογίζει στην αμέριστη αμερικανική συμπαράσταση αναφορικά με την παράταση της κατοχής και της στρατιωτικής χρήσης των τριών σημείων που κατονόμαζαν οι υπερατλαντικοί συνομιλητές του. Ο G. W. Ball αναφέρθηκε τις ίδιες μέρες στην έγκριση που έλαβε από τις ανώτατες ηγεσίες των ΗΠΑ και του ΗΒ, κατόπιν διαβουλεύσεων μεταξύ τους (στο περιθώριο των ανωτέρω συζητήσεων μεταξύ του Douglas-Home και του Johnson), να προωθήσει πιεστικά στον Μακάριο κάποιο τελικό σχέδιο κοινής αμερικανοβρετανικής εύνοιας. Η κίνηση αυτή ενόχλησε σφόδρα τον Βρετανό διαπραγματευτή για το Κυπριακό D. Sandys 1 , 1 . M. Middeke, Britain’s global military role, conventional defence and Anglo-American interdependence after Nassau, The journal of Strategic Studies, vol 24 no 1, March 2001, σ 153, G. W. Ball, The Past has another pattern/ Memoirs , N. York-London: W.W. Norton 1983, σ 346. Νίκου Χατζηιωακείμ, Ιστορικού Διδάσκοντος στις Σχολές Πολέμου του Πολεμικού Ναυτικού και της Πολεμικής Αεροπορίας Μία επιστολή με ποικίλες προθέσεις και αποδέκτες, ταάγχη και οι προσδοκίες πουπαρήγαγε: ησοβιετική παρέμβαση για την Κύπρο τον Φεβρουάριο του 1964 και οι προοπτικές ανάληψης ενεργού ρόλου στο Κυπριακό από τη Γαλλία