Αγρότης, τεύχος 481

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 1 45 Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Πίνακας 1. Ενδεικτικά μέτρα προσαρμογής των καλλιεργειών στην κλιματική αλλαγή A/A Μέτρο προσαρμογής Σιτάρι/Κριθάρι Πατάτες Ντομάτες Ελιές Αμπέλι Επίπτωση κλιματικής αλλαγής 1 Χρήση αποτελεσματικών μεθόδων άρδευσης και προγραμμάτων X X X X X Ξηρασία άρδευσης 2 Ανάπτυξη/βελτίωση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης ακραίων X X X X X Ακραία καιρικά καιρικών φαινομένων φαινόμενα 3 Δημιουργία γενετικά βελτιωμένων ποικιλιών με αντοχή/ανοχή στην X X X X X Συνολική ξηρασία και υψηλή θερμοκρασία επίπτωση 4 Χρήση άγριων συγγενών σιτηρών ή/και ντόπιων ποικιλιών λαχανικών X X X X X Συνολική και δενδρωδών καλλιεργειών και επίπτωση αμπελώνων 5 Ενίσχυση της γενετικής παραλλακτι- κότητας των καλλιεργούμενων X X X X X Προβλήματα ποικιλιών ή ειδών φυτοπροστασίας 6 Αναβάθμιση του επιπέδου και του δικτύου των παρεχόμενων γεωργικών συμβουλών σε θέματα σχετικά με την Χ Χ Χ Χ Χ Συνολική προσαρμογή των καλλιεργειών στην επίπτωση κλιματική αλλαγή Κλιματικά μοντέλα ανά περιοχή - Περίοδοι μελέτης και σενάρια εκπομπών • Χρησιμοποιήθηκαν τα κλιματικά μοντέλα αιχμής ανά περιοχή (RCMs) HadGEM2-ES/RCA4 και MPI-ESM-LR/ RCA4 του Σουηδικού Μετεωρολογικού και Υδρολογικού Ινστιτούτου (SMHI), που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του EUROCORDEX (https://euro-cordex.net) με οριζόντια χωρική ανάλυση περίπου 12 km, με υποκλιμάκωση σε ανάλυση 3 km για τις πιλοτικές περιοχές Αχέλεια, Πέγεια, Κίτι και Ξυλοφάγου. • Η περίοδος 1971 μέχρι 2000 αποτελεί την περίοδο αναφοράς με βάση την οποία υπολογίζονται οι μελλοντικές κλιματικές μεταβολές. Ως μελλοντική περίοδος λήφθηκε η περίοδος από το 2031 έως το 2060, η οποία έχει επιλεγεί ειδικά για τις ανάγκες των περιφερειών και των ενδιαφερόμενων μερών του προγράμματος για τον σχεδιασμό και τη χάραξη πολιτικής στο εγγύς μέλλον. • Σενάριο σταθεροποίησης συγκέντρωσης αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου (ΑΦΘ) με πολιτικές μετριασμού (RCP4.5), που θεωρεί ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίουθααρχίσουν ναμειώνονται από το 2040 (επίδραση στο ενεργειακό ισοζύγιο κατά 4.5 W/m2) με την επιβολή πολιτικών μετριασμού των εκπομπών. • Σενάριο αυξανόμενης συγκέντρωσης ΑΦΘ χωρίς πολιτικές μετριασμού (RCP8.5) που θεωρείται ως σενάριο «αναφοράς», σύμφωνα με το οποίο οι εκπομπές των θερμοκηπιακών αερίων θα αυξάνονται συνεχώς, φτάνοντας σε πολύ υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης στο τέλος του 21 ου αιώνα (επίδραση στο ενεργειακό ισοζύγιο κατά 8.5W/m 2 ). • Ακραία κλιματικά σενάρια. (α) Έντονα ψυχρό έτος (RCP8.5), (β) Έντονα θερμό έτος (RCP8.5), (γ) Έτος έντονης ξηρασίας (RCP8.5), και (δ) Έτος έντονης βροχόπτωσης (RCP8.5). Υδρολογικοί δείκτες • Ισοϋψής καμπύλη που δείχνει τη στάθμη υπόγειου νερού στην πιλοτική περιοχή (μέτρα πάνω από τη μέση στάθμη της θάλασσας). • Αναμενόμενη μέση διακύμανση της στάθμης του υπόγειου νερού σε σχέση με τη στάθμη του υπόγειου νερού κατά την ξηρή περίοδο του υδρολογικού έτους αναφοράς, στις πιλοτικές περιοχές και περιοχές υψηλού αγροτικού ενδιαφέροντος εντός της πιλοτικής περιοχής. • Δείκτης ξηρασίας SPEI που συσχετίζεται με τη διαθεσιμότητα νερού σε φράγματα και υπολογίζεται με βάση δεδομένα βροχόπτωσης και δυνητικής εξατμισοδιαπνοής. Χρησιμοποιείται για την ποσοτικοποίηση της έντασης και της διάρκειας της ξηρασίας, και επιτρέπει τη σύγκριση των φαινομένων ξηρασίας σε διάφορες χρονικές περιόδους. Αγρονομικοί δείκτες και μοντέλα καλλιεργειών Ημερομηνία ανθοφορίας και ημερομηνία ωρίμασης. Πληροφορίες για τη διάρκεια του κύκλου παραγωγής από τη σπορά έως τη συγκομιδή μιας καλλιέργειας και τις σχετικές διακυμάνσεις που μπορούν να συμβούν κάτω από διαφορετικές κλιματικές συνθήκες (μελλοντικό κλιματικό σενάριο). Πραγματική εξατμισοδιαπνοή και δυνητική εξατμισοδιαπνοή. Λαμβάνεται υπόψη η αναλογία μεταξύ πραγματικής εξατμισοδιαπνοής και δυνητικής εξατμισοδιαπνοής, όπου η δυνητική εξατμισοδιαπνοή αντικατοπτρίζει την ιδανική συνθήκη για διαθεσιμότητα ύδατος και κατά συνέπεια για την ανάπτυξη της φυτικής βιομάζας.