Αγρότης, τεύχος 481

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 1 44 Εθνική Στρατηγική προσαρμογής της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή Η εθνική στρατηγική προσαρμογής της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου ADAPT2CLIMA «Προσαρμογή του γεωργικού τομέα των νησιών της Μεσογείου στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», LIFE14 CCA/ GR/000928. Συντονιστής του Έργου ήταν το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - Ελλάδα (NOA), με συμπράττοντες δικαιούχους το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - Ελλάδα (NTUA), το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών - Κύπρος (ARI), το Ινστιτούτο Βιομετεωρολογίας του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας - Ιταλία (IBIMET), την Περιφέρεια Κρήτης - Ελλάδα (CRETE) και το Τμήμα Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Αλιείας στη Μεσόγειο της Περιφέρειας Σικελίας - Ιταλία (SIAS). Οι στόχοι του προγράμματος ADAPT2CLIMA ήταν: 1. Η διεύρυνση της γνώσης σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στον γεωργικό τομέα της Κρήτης, της Σικελίας και της Κύπρου. 2. Ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση κατάλληλων μέτρων προσαρμογής για μείωση της ευπάθειας και αύξηση της ανθεκτικότητας της γεωργίας στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. 3. Η ενίσχυση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων που αφορούν στον σχεδιασμό προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με την ανάπτυξη του εργαλείου ADAPT2CLIMA (https://tool.adapt2clima.eu/en/home/) . 4. Η ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής του γεωργικού τομέα στην κλιματική αλλαγή για την Κρήτη, την Κύπρο και τη Σικελία. 5. Η ευαισθητοποίηση και ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων και των ομάδων-στόχων καθόλη τη διάρκεια υλοποίησης του Έργου. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την ανάπτυξη της στρατηγικής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 1. Προσδιορισμός και αξιολόγηση των κατάλληλων μέτρων προσαρμογής Τα διαθέσιμα μέτρα προσαρμογής για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις υπό μελέτη καλλιέργειες, σιτάρι/κριθάρι, ντομάτα, πατάτα, αμπέλι και ελιές, προσδιορίστηκαν μετά από εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση, ιεραρχήθηκαν από ειδικούς που προέρχονται από σχετικούς φορείς, και όσα συγκέντρωσαν την υψηλότερη βαθμολογία θεωρήθηκαν κατάλληλα για συμπερίληψη στη στρατηγική προσαρμογής. Για τον σκοπό αυτό εφαρμόστηκε πολυκριτηριακή ανάλυση (Multi-Criteria Analysis - MCA). Στη στρατηγική προσαρμογής του γεωργικού τομέα της Κύπρου στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προτείνονται 17 μέτρα προσαρμογής, όπως η χρήση αποτελεσματικών μεθόδων και προγραμμάτων άρδευσης, η ανάπτυξη/βελτίωση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης ακραίων καιρικών φαινομένων, η δημιουργία γενετικά βελτιωμένων ποικιλιών με αντοχή/ανοχή στην ξηρασία και υψηλή θερμοκρασία, η χρήση άγριων συγγενών σιτηρών ή/ και ντόπιων ποικιλιών λαχανικών, δενδρωδών καλλιεργειών και αμπελώνων, η ενίσχυση της γενετικής παραλλακτικότητας των καλλιεργούμενων ποικιλιών ή ειδών, η αναβάθμιση του επιπέδου και του δικτύου των παρεχόμενων γεωργικών συμβουλών σε θέματα σχετικά με την προσαρμογή των καλλιεργειών στην κλιματική αλλαγή, η εφαρμογή οργανικής εδαφοκάλυψης στους ελαιώνες, η ενθάρρυνση της καλλιέργειας ντομάτας σε θερμοκήπια, η τεχνητή σκίαση των αμπελώνων και η εδαφοκάλυψη με άχυρο μεταξύ των γραμμών φύτευσης των αμπελώνων. Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί παρουσιάζονται μερικά από τα μέτρα προσαρμογής, τα οποία θεωρούνται κατάλληλα για όλες τις υπό μελέτη καλλιέργειες. Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΜΑΣ ΕΡΕΥΝΑ Μαρίνος Μάρκου, ΠΛΓΕ Ανδρέας Στυλιανού, ΛΓΕ Γιώργος Παπαδαυίδ, ΛΓΕ Α΄ Κλεοπάτρα Μωραΐτη, Ερευνήτρια Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Διάγραμμα 1. Μεθοδολογία ανάπτυξης στρατηγικής προσαρμογής