Αγρότης, τεύχος 481

39 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 1 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Συνοπτική μελέτη του καιρού που οδήγησε στις υψηλές θερμοκρασίες του Μαΐου 2020 Κλεάνθης Νικολαΐδης Διευθυντής Τμήμα Μετεωρολογίας Κατά τον Μάιο του 2020, και ειδικότερα την περίοδο 16 μέχρι και 21, σημειώθηκαν στην Κύπρο ακραία υψηλές μέγιστες αλλά και ελάχιστες θερμοκρασίες. Η κορύφωση του φαινομένου σημειώθηκε στις 19 Μαΐου οπόταν ήταν και η λήψη των πλέον υψηλών θερμοκρασιακών μεγίστων. Είναι ασυνήθης όχι μόνο η συγκεκριμένη περίοδος (Μάιος) και η συνολική διάρκεια του θερμού επεισοδίου (μια περίπου εβδομάδα), αλλά και οι αρκετές ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας κατά τις οποίες επικρατούσαν οι ασυνήθιστα υψηλές αυτές θερμοκρασίες, γεγονός που κατατάσσει το φαινόμενο ως πρωτόγνωρο και ακραίο. Κατά τη διάρκεια του θερμού επεισοδίου το Τμήμα Μετεωρολογίας εξέδωσε πέντε προειδοποιήσεις στο κίτρινο επίπεδο σημαντικότητας και άλλες τρεις στο πορτοκαλί επίπεδο με θέμα τις υψηλές θερμοκρασίες. Οι προειδοποιήσεις οι οποίες είχαν ως αντικείμενο τις ακραίες υψηλές θερμοκρασίες κυκλοφόρησαν στα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και σε αρμόδια σώματα, ενώ δημοσιεύτηκαν και στον ευρωπαϊκό ιστοχώρο «METEOALARM». Παράλληλα, αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου θερμού επεισοδίου το Τμήμα εξέδιδε σε συνεχή βάση (κάθε μισή ώρα τις ημερήσιες ώρες) δελτία πρόγνωσης αισθητής θερμοκρασίας και δείκτη δυσφορίας προκειμένου να ενημερώνει το κοινωνικό σύνολο, εργοδότες αλλά και εργαζόμενους/ες σε εξωτερικούς χώρους για τις επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες έτσι ώστε να λαμβάνουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα προστασίας, αυτά δηλαδή που προνοούνται από τη νομοθεσία περί υγείας και ασφάλειας στην εργασία. Προκειμένου να γίνει κατανοητό το φαινόμενο που οδήγησε στην έξαρση της θερμοκρασίας από 16 μέχρι και 21 Μαΐου στην Κύπρο αναφέρεται ότι τη συγκεκριμένη περίοδο επικρατούσε στη μέση και ανώτερη ατμόσφαιρα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου ένας ισχυρός αντικυκλώνας (δηλαδή ένα σύστημα υψηλής πίεσης). Η παρουσία τέτοιων συστημάτων (υψηλής πίεσης) σε μια γεωγραφική περιοχή έχει ως αποτέλεσμα τον αίθριο καιρό και πολλές φορές τις υψηλές θερμοκρασίες, αφού με τις επικρατούσες καθοδικές κινήσεις αυτών των συστημάτων θερμαίνονται τα χαμηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα, άρα αυξάνεται η θερμοκρασία τους, ιδιαίτερα στο επίπεδο που ζει και δραστηριοποιείται ο άνθρωπος, κατά τρόπο ώστε η αέρια μάζα να καθίσταται ολοένα και πιο θερμή. Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης συνοπτικής κατάστασης ήταν να καταγραφούν σε όλη την Κύπρο εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, τόσο μέγιστες όσο και ελάχιστες. Συγκεκριμένα, οι ημερήσιες μέγιστες και ελάχιστες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν στον σταθμό ραδιοβολίσεων Αθαλάσσας, στο αεροδρόμιο Λάρνακας, στο αεροδρόμιο Πάφου, στο ΤΕΠΑΚ Λεμεσού και σε άλλους σταθμούς, αποτελούν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών για τον μήναΜάιο και κατατάσσουν τονΜάιο 2020ως τον μήνα με τις υψηλότερεςημερήσιεςμέγιστεςκαιελάχιστεςθερμοκρασίες για τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια. Η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία των 44,4°C, που καταγράφηκε στον Αστρομερίτη στις 19 Μαΐου, ήταν η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε στον συγκεκριμένο σταθμό από το 1978 (από τότε δηλαδή που υπάρχουν μετρήσεις στον σταθμό) και η υψηλότερη που καταγράφηκε ποτέ στην Κύπρο για τον μήνα Μάιο. Επίσης, η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία των 43.9°C, που καταγράφηκε στην Αθαλάσσα στις 19 Μαΐου, ήταν η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε στον συγκεκριμένο σταθμό για την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου από το 1983 που υπάρχουν μετρήσεις. Το Τμήμα εξέδωσε Δελτίο Τύπου ειδικά για το φαινόμενο του θερμού επεισοδίου του Μαΐου κάνοντας αναφορά στις ακραίες θερμοκρασίες που καταγράφηκαν από το δίκτυο του. Συνοπτικός χάρτης για τις 19 Μαΐου 2020 για 00.00 παγκόσμιο χρόνο και κατανομή διάφορων μετεωρολογικών παραμέτρων καθώς και η κατανομή του βαρομετρικού ύψους της ισοδυναμικής επιφάνειας των 500hPa, η οποία θεωρείται αντιπροσωπευτική για τη μέση ατμόσφαιρα. Φαίνεται καθαρά με τη μαύρη έντονη συνεχή γραμμή ο αντικυκλώνας στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Η κατακόρυφη τομή της ατμόσφαιρας στις 19 Μαΐου 2020 για 12.00 παγκόσμιο χρόνο όπου φαίνεται καθαρά η επίδραση του αντικυκλώνα στη θερμοκρασιακή κατανομή (με κόκκινη συνεχή γραμμή) στην επιφανειακή ατμοσφαιρική ζώνη, με τη θερμοκρασία τη στιγμή της μέτρησης να είναι πέραν των 42°C και το πεδίο των ανέμων ασθενές. Φαίνεται, επίσης, στο αντιπροσωπευτικό για τη μέση ατμόσφαιρα ύψος των 500hPa η επίδραση του αντικυκλωνικού συστήματος.