Αγρότης, τεύχος 481

15 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 1 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 1 ΓΕΩΡΓIΑ Γεωργία Σάρδαλου Λειτουργός Γεωργίας Α΄ Τμήμα Γεωργίας Πρακτικές άρδευσης των πατατών Παράγοντες που επηρεάζουν τη σωστή άρδευση των πατατών: Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη σωστή άρδευση των πατατών είναι: 1) Το σύστημα άρδευσης και η πίεση λειτουργίας του συστήματος, 2) Η ποιότητα του νερού άρδευσης, 3) Η ποσότητα νερού άρδευσης και οι συνθήκες που επικρατούν στον αγρό, όπως ο τύπος του εδάφους, το στάδιο ανάπτυξης της φυτείας, η συχνότητα των αρδεύσεων και οι κλιματολογικές συνθήκες της εποχής. Συστήματα άρδευσης Η σωστή εγκατάσταση των συστημάτων άρδευσης είναι η βάση για ομοιόμορφο πότισμα. Το σύστημα άρδευσης πρέπει να έχει εγκατασταθεί με βάση σχέδιο που εκπονήθηκε από ειδικό. Το μήκος και η διάμετρος της γραμμής άρδευσης, η παροχή των πέκκων και ο αριθμός τους σε κάθε γραμμή, καθώς και η πίεση λειτουργίας του συστήματος είναι παράμετροι που καθορίζουν τη σωστή λειτουργία του συστήματος και αυξάνουν την ομοιομορφία του ποτίσματος. Οι εκτοξευτήρες (μάππουροι), που στον τόπο μας αποτελούν τη συνήθη πρακτική για την άρδευση των πατατών, έχουν παροχή νερού που κυμαίνεται μεταξύ των 160-240 λίτρων ανά ώρα. Για καλύτερα αποτελέσματα, οι αποστάσεις εγκατάστασης συστήνεται να είναι 5x5 ή 5x6 μέτρα σε τριγωνική διάταξη. Η πίεση του συστήματος άρδευσης πρέπει να είναι σύμφωνη με τις προδιαγραφές που δίνουν οι κατασκευαστές για κάθε τύπο πέκκου, η οποία κυμαίνεται από 2-2,5 ατμόσφαιρες. Μεγαλύτερη πίεση προκαλεί τον σχηματισμό μικρών σταγονιδίων νερού που παρασύρονται από τον αέρα. Με μικρότερη πίεση δεν καλύπτεται ομοιόμορφα η έκταση. Σημειώνεται ότι διεθνώς εφαρμόζεται στην πατατοκαλλιέργεια και το σύστημα άρδευσης με σταγόνες, το οποίο και παρουσιάζει μεγαλύτερη αποδοτικότητα εφαρμογής του νερού. Άρδευση με εκτοξευτήρες σε πατατοκαλλιέργεια Το νερό άρδευσης Μια πρώτη γενική εκτίμηση της ποιότητας του αρδευτικού νερού λαμβάνεται με τη βοήθεια ενός απλού οργάνου (EC- μετρο), το οποίο μετρά την ηλεκτρική αγωγιμότητα του νερού (αλατότητα). Στην περίπτωση, όμως, που απαιτείται πλήρης χημική ανάλυση του νερού για προσδιορισμό όλων των διαλυτών ιόντων (ασβεστίου, νατρίου, χλωρίου, βορίου, νιτρικών κ.ά.), αυτή μπορεί να γίνει σε χημικά εργαστήρια. Μια βασική χρησιμότητα της πλήρους ανάλυσης του νερού άρδευσης είναι και ο εντοπισμός τυχόν τοξικών για τα φυτά συγκεντρώσεων στοιχείων όπως βορίου, νατρίου και χλωρίου. Η πατάτα θεωρείται φυτό μέσης ανθεκτικότητας όσον αφορά στην αλατότητα του νερού άρδευσης. Για πλήρη παραγωγή το νερό δεν πρέπει να περιέχει συνολικά άλατα που να δίνουν ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) μεγαλύτερη από 1,5 dS/m. Όταν η ηλεκτρική αγωγιμότητα φθάσει στα 3,5 dS/m, αναμένεται μείωση της παραγωγής της τάξης του 25%. Στην περίπτωση του βορίου δεν αναμένεται μείωση της παραγωγής για περιεκτικότητα μέχρι 2 μέρη στο εκατομμύριο. Η αντοχή των φυτών στα άλατα εξαρτάται από τον τύπο του εδάφους και τις καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρμόζονται (π.χ. σύστημα άρδευσης, ωράριο άρδευσης, μέθοδος λίπανσης). Συνθήκες που επικρατούν στον αγρό και ποσότητα άρδευσης Η πατάτα είναι καλλιέργεια πολύ ευαίσθητη στην έλλειψη εδαφικής υγρασίας. Οι ανάγκες της σε νερό εξαρτώνται από τις κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής και από το στάδιο ανάπτυξης της φυτείας. Οι ανάγκες αυτές είναι μικρότερες στα αρχικά στάδια ανάπτυξης και στο τελικό στάδιο ωρίμανσης της φυτείας, και μεγαλύτερες στα στάδια κονδυλοποίησης και ανάπτυξης των κονδύλων. Δέκα με είκοσι (10-20) ημέρες πριν την εκρίζωση οι υδατικές ανάγκες των πατατών είναι μειωμένες κατά 25% σε σχέση με το στάδιο ανάπτυξης των κονδύλων, και με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται καλύτερη ωρίμανση των κονδύλων και βελτίωση της ποιότητάς τους. Η ελάττωση της διαθέσιμης υγρασίας στο έδαφος δεν πρέπει να ξεπερνά το 30-35% της υδατοϊκανότητας, ιδιαίτερα στα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης της πατατοφυτείας, και αυτό επιτυγχάνεται με συχνό πότισμα. Η συχνότητα άρδευσης εξαρτάται από τον τύπο του εδάφους και το στάδιο ανάπτυξης των πατατών. Βοηθητικά της άρδευσης εξαρτήματα είναι τα τενσιόμετρα, τα οποία επιτρέπουν τη μέτρηση της εδαφικής υγρασίας στον αγρό, στο βάθος του ριζικού συστήματος της φυτείας. Σε εδάφη βαριά, που νεροκρατούν, συστήνεται όπως η άρδευση γίνεται σε αραιά χρονικά διαστήματα, ενώ σε αμμώδη και ελαφριά εδάφη πιο συχνά με μικρότερες ποσότητες νερού. Είναι γνωστό ότι στις πλείστες χώρες της Ευρώπης η πατάτα καλλιεργείται χωρίς οποιαδήποτε άρδευση, γιατί οι βροχές είναι συνεχείς και ικανοποιούνται πλήρως οι ανάγκες των φυτών. Στη χώρα μας, λόγω του ξηροθερμικού κλίματος και κυρίως της ανομοιόμορφης κατανομής της βροχόπτωσης, οι πατατοπαραγωγοί είναι αναγκασμένοι/ες να ποτίζουν συστηματικά τις φυτείες τους. Η σωστή άρδευση των πατατών είναι μεγάλης σημασίας τόσο για την αύξηση της παραγωγής όσο και για τη βελτίωση της ποιότητάς τους. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή από τους/τις γεωργούς από την αρχή φύτευσης των πατατών τους μέχρι το τέλος της εκρίζωσής τους.