Αγρότης, τεύχος 478

Από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, το ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο δεν μπορούσε παρά να έχει πλήρη, καθολική και άμεση ισχύ στη χώρα, ενισχύοντας επικεντρωμένα τον αμπελοοινικό τομέα της Κύπρου και οδηγώντας τον προς την ολική αναμόρφωση. Σε αυτό το ευρωπαϊκό πλαίσιο εφαρμόστηκαν διαδοχικά Εθνικά Προγράμματα Στήριξης του Αμπελοοινικού Τομέα (ΕΠΣΑ) για την περίοδο 2004-2008, 2009-2013 και 2014-2018. Οι οικονομικοί πόροι της Ένωσης που έχουν διοχετευθεί, έχουν συμβάλει σε ανάκαμψη ευρείας βάσεως σε όλους τους τομείς της αμπελοοινικής αγοράς, δηλαδή στην πρωτογενή παραγωγή οινοστάφυλων, στη μεταποίηση αυτών σε ποιοτικά αμπελοοινικά προϊόντα καθώς και στην εμπορία, γεγονός που επιτρέπει τώρα στην Κύπρο να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη αμπελοοινική οντότητα, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα ουσιώδη στοιχεία διαφορετικότητας και δημιουργώντας αισιόδοξη προοπτική για περαιτέρω ανάπτυξη. Η αμπελοοινική οικονομία της Κύπρου συνέχισε να ενισχύεται κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2018, η οποία ήταν ιδιαίτερα απαιτητική αφού συνέπεσε με τα επακόλουθα της οικονομικής κρίσης στη ζώνη του ευρώ και τα γνωστά αλυσιδωτά γεγονότα του Μαρτίου 2013 για τις κυπριακές τράπεζες και τα δημόσια οικονομικά. Ηεφαρμογή του ΕΠΣΑ 2014-2018 (εφεξής το Κυπριακό Πρόγραμμα), μέσα από το οποίο αντανακλάται το σαφές όραμα και η στρατηγική του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για τον αμπελοοινικό τομέα της Κύπρου, βοήθησε σημαντικά στην επανεκκίνηση, την ανάκαμψη και την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Υπό αυτό το πρίσμα, το ενθαρρυντικό στοιχείο σχετικά με τη νέα φάση ανάπτυξης είναι ότι το Κυπριακό Πρόγραμμα δεν αποτέλεσε μόνο ένα σημαντικό πολυδιάστατο εργαλείο αμπελοοινικής πολιτικής, αλλά συνέβαλε έμπρακτα προς την αναπτυξιακή πορεία του τομέα, ο οποίος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως συστημικός λόγω της ποικιλόμορφης συνεισφοράς του στον τόπο, παρουσιάζοντας οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και τεχνολογική διάσταση. Μέσω της εφαρμογής των διάφορων μέτρων στήριξης του Κυπριακού Προγράμματος 2014-2018, έχουν διοχετευθεί συνολικά €22.188.000 σε δικαιούχους αμπελουργούς, οινοπαραγωγούς και συμβαλλόμενους φορείς, αποκλειστικά από τους πόρους της Ένωσης, ως εξής: • €84.000 καταβλήθηκαν σε δικαιούχους οινοπαραγωγούς, οι οποίοι υλοποίησαν δραστηριότητες ενημέρωσης στους καταναλωτές εντός Κύπρου, όσον αφορά τις κορυφαίες ευρωπαϊκές οινικές παραδόσεις, τα ενωσιακά συστήματα ποιότητας Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ)/ Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), καθώς και την υπεύθυνη κατανάλωση οίνου ως ενός ευγενούς αγροτικού προϊόντος. • €52.000 καταβλήθηκαν σε δικαιούχους οινοπαραγωγούς, οι οποίοι υλοποίησαν δραστηριότητες προώθησης των ενωσιακών οίνων ΠΟΠ/ΠΓΕ, εκ των οποίων και κυπριακών οίνων, σε αγορές τρίτων χωρών, όσον αφορά τη συγκεκριμένη ποιότητα, τη φήμη και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που οφείλονται στο ειδικό γεωγραφικό περιβάλλον ή/και την προέλευσή τους. • Η οικονομική αρωγή του Κυπριακού Προγράμματος με €12.124.000 σε δικαιούχους αμπελουργούς συνέβαλε σημαντικά στην αναδιάρθρωση του κυπριακού αμπελώνα με «ποικιλίες καταναλωτή», στον εκσυγχρονισμό της αμπελουργικής εκμετάλλευσης με γραμμικά συστήματα ορθολογικής διαχείρισης βλάστησης και παραγωγής, καθώς και στην αποκατάσταση του παραδοσιακού αμπελουργικού τοπίου με την κατασκευή ή ανακατασκευή τοίχων ξηρολιθιάς. Οι τελευταίες δε, πέραν του γεγονότος ότι αποτελούν παραδοσιακή περιβαλλοντική τεχνική, είναι μια αξιόπιστη και φιλική λύση για τα κυπριακά αμπελοτόπια ενάντια στη διάβρωση των εδαφών που Τα Ευρωπαϊκά Συστήματα Ποιότητας και η σημαντικότητα των Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων στον αμπελοοινικό τομέα και τα αλκοολούχα ποτά δρ Θουκής Γεωργίου Λειτουργός Γεωργίας Α’ Τμήμα Γεωργίας Πρόεδρος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Οίνων A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 8 58 ΟΙΝΩΝ ΝΕΑ είναι διατμημένα σε κλίσεις. • Αξιοσημείωτο είναι ότι το Κυπριακό Πρόγραμμα έχει καταβάλει στους αμπελουργούς, μέσω του Οργανισμού Γεωργικής Ασφάλισης, αρωγή €1.091.000 για την ασφάλιση της συγκομιδής από τις επιπτώσεις της ανομβρίας. • Το Κυπριακό Πρόγραμμα υποστήριξε την ιδιωτική πρωτοβουλία για επενδύσεις στις οινοποιητικές επιχειρήσεις και κατέβαλε στους δικαιούχους οινοπαραγωγούς €8.682.000 για την αγορά σύγχρονου οινολογικού εξοπλισμού, την εγκατάσταση νέας τεχνολογίας και την κατασκευή συναφών κτηριακών υποδομών, που συμβάλλουν στην ποιότητα των οίνων και την ελκυστικότητα της επιχείρησης προς τους επισκέπτες. • €155.000 καταβλήθηκαν σε δικαιούχους οινοπαραγωγούς για νέες διεργασίες και οινικές τεχνολογίες για την ανάπτυξη των αμπελοοινικών προϊόντων της Κύπρου. Συμπερασματικά, με την οικονομική αρωγή του Κυπριακού Προγράμματος προς τον αμπελοοινικό τομέα, θεμελιώθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κύπρου που είναι βασισμένο στο τρίπτυχο: (α) ιστορικός αμπελώνας χωρίς φυλλοξήρα, (β) μοναδικότητα των γηγενών ποικιλιών που τον συνθέτουν, και (γ) ποιοτική φήμη του οίνου ΠΟΠ «Κουμανδαρία». Έχει υποβοηθηθεί ο εκμοντερνισμός στη διαχείριση των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, έχει βελτιωθεί η επισκέψιμη εικόνα των οινοποιητικών επιχειρήσεων, και έχει προωθηθεί μια καινοτόμος προσέγγιση στην οινοπαραγωγή, την παρουσίαση και την προσφορά των οίνων της Κύπρου. Κατά συνέπεια, εκτιμάται πως κατά την περίοδο 2014-2018, το Κυπριακό Πρόγραμμα βοήθησε την ευρύτερη κατανάλωση κυπριακών οίνων καθώς και των οίνων της Ένωσης στον τόπο, η οποία συνέχισε να αποτελεί τον βασικό παράγοντα οικονομικής δραστηριότητας στον αμπελοοινικό τομέα. Συνολικά, η εντόπια κατανάλωση φαίνεται πως ευνοήθηκε πάρα πολύ και από τον ακμάζοντα (οινο)-τουρισμό, έχοντας άμεση θετική επίδραση στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας. Κατά συνέπεια, μπορεί εύκολα να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι το Κυπριακό Πρόγραμμα διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην εξέλιξη της αμπελοοινικής οικονομίας του τόπου διότι η οικονομική αρωγή της Ένωσης έχει αφενός διατεθεί με δίκαιο τρόπο στους δικαιούχους αμπελουργούς και οινοπαραγωγούς, σύμφωνα πάντοτε με τους ισχύοντες Ενωσιακούς Κανονισμούς και κατευθυντήριες γραμμές, και αφετέρου συμβάλλει στην πρόοδο της πρωτογενούς παραγωγής (σταφύλι) και της δευτερογενούς μεταποίησης (οίνος), στοχεύοντας παράλληλα στην περαιτέρω ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα (υπηρεσίες). Από την άντληση της ενωσιακής χρηματοδότησης και την εφαρμογή των