Αγρότης, τεύχος 478

22 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 8 ΓΕΩΡΓIΑ ποντίκα, η οποία, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, προκαλεί σοβαρές ζημιές στον καρπό. Μετασυλλεκτικοί χειρισμοί Στην περίπτωση κατανάλωσής του ως ξηρού καρπού, κύρια ποιοτικά χαρακτηριστικά των σπερμάτων είναι το χρώμα, η υγρασία και η απουσία ταγγίσματος. Επίσης, βασικό ποιοτικό χαρακτηριστικό αποτελεί η αρτιότητα των σπερμάτων (ολόκληρα, μισά, τέταρτα, μικρά κομμάτια). Τα φουντούκια διατίθενται σπανιότερα και με το κέλυφος. Στη μορφή τους αυτή επιπλέον ποιοτικά χαρακτηριστικά που αξιολογούνται, είναι το χρώμα του κελύφους και η ευκολία αποχωρισμού του σπέρματος από το κέλυφος. Στους ξηρούς καρπούς ακολουθούνται οι εξής χειρισμοί, μετά τη συγκομιδή και πριν τη συντήρηση και την τελική διάθεσή τους στους καταναλωτές: Αποφλοίωση, αποξήρανση και αφαίρεση κελύφους. Η αφαίρεση του κελύφους μπορεί να παραλείπεται εάν πρόκειται οι καρποί να συντηρηθούν ή/και να διατεθούν με το κέλυφος. Για την επίτευξη καλύτερης ποιότητας θα πρέπει η χρονική διάρκεια των μετασυλλεκτικών χειρισμών από τη συγκομιδή μέχρι την έναρξη της συντήρησης να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη. Επίσης, θα πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλες θερμοκρασίες αποξήρανσης (<45°C) που να οδηγούν σε υγρασία μικρότερη από το 6%. Η συντήρηση των ξηρών καρπών πρέπει να γίνεται σε χαμηλή θερμοκρασία (<10°C) και σχετική υγρασία (<75%), απουσία φωτός, με αποτέλεσμα να συντηρούνται ικανοποιητικά για περισσότερους από 12 μήνες. Βασικά προβλήματα των ξηρών καρπών είναι οι προσβολές από μύκητες που μπορεί να προκαλέσουν και την παραγωγή τοξικών μυκοτοξινών. Επίσης, σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας συμβαίνει από εντομολογικές προσβολές (π.χ. καρπόκαψα καρυδιών) που μεταφέρονται από το χωράφι και δεν διακρίνονται κατά τη διαλογή, γιατί τα έντομα αναπτύσσονται μέσα στο κέλυφος. Για τη θανάτωση των νεαρών σταδίων των εντόμων που βρίσκονται μέσα στο κέλυφος μπορεί να χρησιμοποιηθεί υποκαπνισμός με εντομοκτόνα. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται πιο ασφαλείς μέθοδοι, όπως η χρήση ραδιοσυχνοτήτων και η έκθεση για μικρό χρονικό διάστημα σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες (40-50°C) ή θερμοκρασίες κατάψυξης. Όσον αφορά τους «φρέσκους» καρπούς, η συντηρησιμότητα αυτών των προϊόντων είναι πολύ μικρότερη των αντίστοιχων αποξηραμένων. Η καλλιέργεια της φουντουκιάς στην Κύπρο Η φουντουκιά καλλιεργείται στην Κύπρο από πολύ παλιά. Η έκταση που καταλαμβάνει η καλλιέργειά της ανέρχεται στα 300 δεκάρια περίπου. Το σύνολο σχεδόν της έκτασης αυτής βρίσκεται στην Πιτσιλιά, και ειδικότερα σε περιοχές που βρίσκονται στις βόρειες πλαγιές της οροσειράς, από τη Μαδαρή μέχρι την Παπούτσα, και περιλαμβάνει τα χωριά Ασκάς, Φτερικούδι, Πλατανιστάσσα, Άλωνα, Πολύστυπος, Λειβάδια, Αληθινού, Λαγουδερά, Σαράντι, Αγρός και Παλαιχώρι. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Κύπρο κατά κύριο λόγο είναι τα «Ντόπια» ή «Μακρουλλά» και τα «Περατικά». Όσον αφορά τις αποδόσεις της φουντουκιάς, αυτές εξαρτώνται κυρίως από την ποικιλία, με τα δέντρα της «Περατικής» ποικιλίας να είναι πιο παραγωγικά από τα δέντρα της «Ντόπιας». Οι αποδόσεις ανά δέντρο για τις συγκεκριμένες ποικιλίες είναι 3-4 κιλά και 2,3-3 κιλά για την «Περατική» και την «Ντόπια», αντίστοιχα. Ο καρπός της «Ντόπιας» είναι πεπλατυσμένος, με μήκος μεγαλύτερο από το πλάτος (2-2,5 εκ. μήκος και πλάτος 1,5-1,8 εκ). Στα «Περατικά» ο καρπός είναι σχεδόν σφαιρικός με μήκος μέχρι 2 εκ. (Εικόνα 2). Άλλες διαφορές μεταξύ των δυο ποικιλιών είναι ότι η «Ντόπια» είναι ποικιλία ζωηρή με μεγαλύτερα φύλλα και μεγαλύτερες ταξιανθίες, σε σχέση με την «Περατική», ενώ η γύρη στην «Ντόπια» ελευθερώνεται 10-15 ημέρες νωρίτερα από ό,τι στην «Περατική». Τέλος, ο καρπός της «Ντόπιας» περιβάλλεται σχεδόν ολόκληρος από το δερματώδες περίβλημα, με αποτέλεσμα να μην είναι ορατός, ενώ ο καρπός της «Περατικής» είναι μικρότερος και η κορυφή του εξέχει από το δερματώδες περίβλημα. Κυριότερο πρόβλημα της φουντουκιάς στην Κύπρο είναι ο πολυτεμαχισμός και ο μικροτεμαχισμός, γεγονός που καθιστά δαπανηρή την παραγωγή. Επίσης, λόγω της εισαγωγής φθηνής φουντουκόψιχας, είναι δύσκολη η διάθεση του προϊόντος, αν και μια λύση σε αυτό το πρόβλημα αποτελεί η διάθεσή του στην αγορά ως «φρέσκου». Βιβλιογραφία: • Χαράλαμπος Κυπριανού, 10/2006 «Η καλλιέργεια της φουντουκιάς». Τμήμα Γεωργίας • Κ. Α. Ποντίκη, 2006, Ειδική Δενδροκομία. Εκδόσεις Αθαν. Σταμούλης • Μ. Βασιλακάκης, Ι. Θεριός, 2001, Γενική & Ειδική Δενδροκομία. Εκδόσεις Υπηρεσία δημοσιευμάτων Α.Π.Θ. • Π. Δρογούδη & Μ. Βασιλακάκης, Η λεπτοκαρυά και η καλλιέργειά της. Γεωργία - Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2013 Φουντουκοδάσος Πιτσιλιάς