Αγρότης, τεύχος 478

18 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 8 ΓΕΩΡΓIΑ • Η παραγωγή των ειδών η οποία θα προέρχεται από τα μολυσμένα τεμάχια, θα πρέπει να τυγχάνει τέτοιας διαχείρισης ώστε να αποφεύγεται η μεταφορά της μόλυνσης σε άλλα τεμάχια ή η επιμόλυνση άλλων ειδών. Για τον σκοπό αυτό δεν έρχονται σε επαφή με το έδαφος συσκευασίες ή/και άλλα υλικά που είναι ή ενδέχεται να είναι μολυσμένα από τους ΚΝΠ. Ποικιλίες πατατών Στην Κύπρο καλλιεργούνται περισσότερες από 50 ποικιλίες πατατών από πατατόσπορο ο οποίος διακινείται κυρίως από την Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Σκωτία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και τη Δανία. Από αυτές, η ποικιλία Spunta και η ποικιλία Annabelle αποτελούν το 71,6% (2018-2019) της συνολικής διακινούμενης ποσότητας στην Κύπρο, ενώ οι ποικιλίες Nicola, Farida και Cara αφορούν ποσοστό 7,6% περίπου της υπό αναφορά διακινούμενης ποσότητας. Άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται σε μικρότερες ποσότητες είναι οι Asterix, Charlotte, Liseta, Hermes και Lady rosetta, και αφορούν συνολικά το 7,4% της συνολικής ποσότητας του κοινοτικού πατατόσπορου, ενώ οι υπόλοιπες καλλιεργούνται σε μικρότερες ποσότητες. Οι περισσότερες ποικιλίες πατατών που διακινούνται στην κυπριακή αγορά αφορούν ποικιλίες πατατών οι οποίες έχουν παραχθεί σε πολύχρονα προγράμματα διασταυρώσεων και βελτιώσεων από μεγάλους σποροπαραγωγικούς οίκους της Ολλανδίας, οι οποίοι διατηρούν και τα πνευματικά δικαιώματα για την παραγωγή και εμπορία του πολλαπλασιαστικού υλικού. Οι διακινούμενες ποσότητες πατατόσπορου από κράτη μέλη προς την Κύπρο κυμαίνονται περίπου στις 7.500- 9.000 τόνους ετησίως και εξαρτώνται κυρίως από τη διαθεσιμότητα του νερού άρδευσης καθώς και από τα προγράμματα εμπορίας. Οι ποσότητες πατατόσπορου που διακινούνται προς την Κύπρο τα τελευταία χρόνια αφορούν πιστοποιημένο πατατόσπορο (βασικός), ενώ διακινούνται και σημαντικές ποσότητες πατατόσπορου της κατηγορίας Elite που προορίζεται κυρίως για την παραγωγή ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου αλλά και για την παραγωγή βρώσιμων πατατών, όπου οι παραγωγοί προτιμούν να προμηθεύονται πατατόσπορο ανώτερης κατηγορίας. Από την παραγωγή βρώσιμων πατατών ανοιξιάτικης εσοδείας, αρκετοί παραγωγοί διατηρούν τους μικρούς κονδύλους σε ψυκτικούς θαλάμους και τους χρησιμοποιούν ως πατατόσπορο (farm saved seed) για φύτευση την περίοδο Αυγούστου-Οκτωβρίου. Επίσης, για την ίδια αυτή περίοδο φύτευσης παράγονται στην Κύπρο ποσότητες ντόπιου πιστοποιημένου πατατόσπορου. Τα τελευταία χρόνια κυπριακός πιστοποιημένος πατατόσπορος διακινείται από την Κύπρο προς την Ελλάδα. Xαρακτηριστικά των ποικιλιών πατατών Τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών πατατών αφορούν ουσιαστικά ποιοτικά και αγρονομικά χαρακτηριστικά καθώς και ανθεκτικότητα σε εχθρούς, ασθένειες, καλλιεργητικούς και μετασυλλεκτικούς χειρισμούς. Αναλυτικότερα τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών αφορούν: Αγρονομικά χαρακτηριστικά • Πρωιμότητα • Ανάπτυξη φυλλώματος • Άνθιση-καρπόδεση Ποιοτικά χαρακτηριστικά κονδύλων • Χρώμα επιδερμίδας • Χρώμα σάρκας • Σχήμα • Βάθος οφθαλμών • Μέγεθος • Απόδοση • Ποσοστό ξηράς ουσίας • Τύπος μαγειρέματος, χρήση • Ανθεκτικότητα σε ιώσεις (Leaf roll, Virus A, Virus X, Virus Yn), περονόσπορο φυλλώματος (Leaf blight), περονόσπορο κονδύλων (tuber blight), καρκίνο της πατάτας (wart disease), κυστονηματώδεις (potato cyst nematodes), ακτινομύκωση (common scab) και εσωτερικό μαύρισμα σάρκας (internal bruising) Η συνήθης πρακτική, όπως προαναφέρθηκε, είναι οι παραγωγοί να επιλέγουν πρωτίστως να καλλιεργήσουν τις ποικιλίες των πατατών που μπορούν να διαθέσουν ευκολότερα τόσο στην ντόπια αγορά αλλά και στις αγορές του εξωτερικού. Ιδιαίτερη σημασία, επίσης, δίνεται από τους παραγωγούς στην απόδοση της ποικιλίας καθώς και στις τιμές που θα τις διαθέσουν στην αγορά. Η πρωιμότητα μιας ποικιλίας είναι, επίσης, πολύ σημαντικός παράγοντας στην επιλογή της καθότι οι τιμές που απολαμβάνουν οι πρώιμες πατάτες εαρινής εσοδείας στις αγορές του εξωτερικού είναι σημαντικά υψηλότερες από τις όψιμες. Οι ανθεκτικότητα των ποικιλιών πατατών είναι, όμως, πολύ σημαντικός παράγοντας στην επιλογή τους για καλλιέργεια και θα πρέπει να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια για την επιλογή συγκεκριμένης ποικιλίας για καλλιέργεια σε μολυσμένα αγροτεμάχια. Για τα δεδομένα της Κύπρου και το πρόβλημα με τα μολυσμένα αγροτεμάχια από τους ΚΝΠ, κυρίως στην περιοχή των Κοκκινοχωρίων, η φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών στους ΚΝΠ σε συνδυασμό με τα προγράμματα αμειψισποράς είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για την αειφορική διαχείριση της πατατοκαλλιέργειας. Σύμφωνα και με την Κ.Δ.Π. 148/2009 (Εναρμόνιση Οδηγίας 2007/33/ΕΚ), επιτρέπεται η φύτευση μόνο ανθεκτικών ποικιλιών πατατών για την παραγωγή βρώσιμων πατατών σε μολυσμένα με ΚΝΠ αγροτεμάχια, εφόσον βέβαια οι ποικιλίες αυτές των πατατών μπορούν να ικανοποιήσουν τις εμπορικές προδιαγραφές των αγορών για τις οποίες θα καλλιεργηθούν. Σε μολυσμένα με ΚΝΠ αγροτεμάχια απαγορεύεται η φύτευση πατατών για την παραγωγή πιστοποιημένου πατατόσπορου. Σε συμβατικές και βιολογικές φυτείες είναι, επίσης, σημαντικό να επιλέγονται ποικιλίες με υψηλή ανθεκτικότητα σε φυτοπαθογόνους οργανισμούς έτσι ώστε να περιορίζεται σημαντικά η αναγκαιότητα χρήσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων. Ποικιλίες πατατών με ανθεκτικότητα στους ΚΝΠ Λόγω του προβλήματος των ΚΝΠ σε διεθνές επίπεδο, οι μεγάλοι σποροπαραγωγικοί οίκοι έχουν επιδοθεί τα τελευταία χρόνια σε έναν μακροχρόνιο αγώνα για τη δημιουργία νέων ποικιλιών πατατών με υψηλή ανθεκτικότητα στους ΚΝΠ, ενώ παράλληλα να μπορούν να δίνουν στους παραγωγούς υψηλές αποδόσεις και στις αγορές τα επιθυμητά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μέχρι