Αγρότης, τεύχος 478

10 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 8 ΓΕΩΡΓIΑ Η καλλιέργεια του παντζαριού Εδαφολογικές απαιτήσεις και εγκατάσταση Καταλληλότερα εδάφη είναι τα αμμώδη ή αμμοπηλώδη, μέσης σύστασης ή και ελαφριάς, με αντίδραση όξινη έως ελαφρώς αλκαλική, δηλαδή με pH μεταξύ 6-7,5. Δεν ανέχεται βαριά εδάφη που συγκρατούν τα νερά, ούτε εδάφη συμπαγή ή με πολλές πέτρες, στα οποία παρεμποδίζεται η ομαλή ανάπτυξη της γογγυλόριζας και πιθανόν να επέλθουν παραμορφώσεις. Όσον αφορά την εγκατάσταση φυτείας παντζαριού, οι σπόροι τοποθετούνται απευθείας στο έδαφος, είτε με το χέρι είτε με τη χρήση σπαρτικών μηχανών ακριβείας, σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 30-45 εκατοστά, 6-8 εκατοστά επί της γραμμής φύτευσης και σε βάθος περίπου 0,5 εκατοστά. Η βλάστηση του σπόρου πραγματοποιείται σε εύρος θερμοκρασίας 10 - 30°C και τα νεαρά φυτάρια εμφανίζονται σε διάστημα 1 - 2 εβδομάδων. Μόλις τα σπορόφυτα φτάσουν τα 3 εκατοστά ή 4 εβδομάδες μετά τη σπορά, τα πιο αδύναμα φυτά απομακρύνονται με το χέρι ώστε να παραμένει ένα φυτό σε κάθε θέση. Πολλές φορές, χωρίς αραίωση, με φυσικό τρόπο το πιο ανεπτυγμένο παντζάρι επικρατεί σε σχέση με τα διπλανά του και αναπτύσσεται, ενώ τα άλλα αναστέλλουν την ανάπτυξή τους. Για να αναπτυχθούν σωστά τα παντζάρια λαμβάνεται φροντίδα ώστε να απομακρύνονται γρήγορα τα ζιζάνια που φυτρώνουν γύρω τους, καθώς είναι άκρως ανταγωνιστικά και μπορεί να καταστρέψουν την καλλιέργεια. Λίπανση Τα παντζάρια χρειάζονται φώσφορο και κάλιο για τη σωστή ανάπτυξη της ρίζας. Επίσης, το άζωτο βοηθάει την ανάπτυξη της φυλλικής επιφάνειας στην οποία σχηματίζονται οι υδατάνθρακες που θα κατευθυνθούν προς τη ρίζα. Το κλειδί για την καλλιέργεια των παντζαριών είναι η χρήση της ορθής αναλογίας αζώτου/φωσφόρου/καλίου. Η αναλογία αυτή εξαρτάται από τον τύπο του εδάφους, την προηγούμενη καλλιέργεια κ.ά. Για μια ορθολογιστική λίπανση συνίσταται ο καλλιεργητής να κάνει χημικές αναλύσεις εδάφους. Ορέστης Πολίτης Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Το παντζάρι ή κοκκινογούλι ή κηπευτικό τεύτλο καλλιεργείται για τις σαρκώδεις γογγυλόριζές του, οι οποίες είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες, και τα φύλλα του, τα οποία καταναλώνονται ως βραστή σαλάτα. Το παντζάρι με επιστημονική ονομασία Βeta vulgaris var. esculenta είναι φυτό συγγενές με το ζαχαρότευτλο, το κτηνοτροφικό τεύτλο και το σέσκουλο. Τα παντζάρια είναι μια ιδανική καλλιέργεια για όσους έχουν περιορισμένο χώρο στον κήπο ή το αγρόκτημά τους. Παντζάρια καλλιεργούνται τόσο την άνοιξη όσο και κατά τους φθινοπωρινούς μήνες. Η σπορά τους είναι απλή και οι φροντίδες τους είναι παρόμοιες με αυτές των άλλων ριζοειδών λαχανικών όπως τα καρότα και τα ραπανάκια. Τα παντζάρια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της μεσογειακής διατροφής και παραδοσιακό πιάτο σε ταβέρνες και εστιατόρια. Σερβίρονται βραστά και γαρνιρισμένα με λάδι, λεμόνι και αλάτι ή ως συστατικό άλλων παρασκευών. Βοτανική περιγραφή Το παντζάρι έχει πλούσιο φύλλωμα χρώματος πράσινου ή πράσινου με κοκκινωπές αποχρώσεις. Η ρίζα αναπτύσσεται κατακόρυφα και αρχικά είναι πασσαλώδης, ενώ στη συνέχεια διογκώνεται και γίνεται σφαιρική ή κωνική. Η γογγυλόριζα έχει βαθύ κοκκινο-ιώδες χρώμα και σχήμα που ποικίλλει από σφαιρικό μέχρι κωνικό. Το φυτό ανθίζει τον 2ο χρόνο μετά τον χειμώνα ή μετά από έκθεσή του σε χαμηλές θερμοκρασίες και σχηματίζει ανθικό στέλεχος, ύψους περίπου 1,5 μέτρου από το κέντρο της κορυφής της γογγυλόριζας. Οι ταξιανθίες αποτελούνται από μικρά και ερμαφρόδιτα άνθη. Ο σπόρος του παντζαριού είναι συγκάρπιο, και έτσι κάθε ένας αποτελείται από 2-5 σπέρματα. Το παντζάρι μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλες τις κλιματολογικές συνθήκες και είναι αρκετά ανθεκτικό στο ψύχος, τόσο το υπέργειο τμήμα του φυτού όσο και η γογγυλόριζα. Το χρώμα της γογγυλόριζας είναι πιο έντονο κόκκινο σε περιοχές με χαμηλή θερμοκρασία. Βέλτιστη ποιότητα, με έντονα κόκκινη γογγυλόριζα, επιτυγχάνεται σε θερμοκρασίες αέρα 10 - 18°C, ενώ οι ευνοϊκές θερμοκρασίες καλλιέργειας έχουν εύρος από τους 10 μέχρι τους 30°C. Αν υπάρξει μια ψυχρή περίοδος με θερμοκρασίες 4-10°C για δύο εβδομάδες ή περισσότερο, το φυτό θα σχηματίσει υπέργεια ανθοφόρα στελέχη, κάτι που είναι επιθυμητό για καλλιέργειες που στόχο έχουν την σποροπαραγωγή, όχι όμως για εμπορικές καλλιέργειες.