Αγρότης, τεύχος 479

37 36 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 9 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 9 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Εποχικές κτηνοτροφικές ασχολίες Πτηνοτροφία Toμείς Μάιος- Αύγουστος Γενικά, το κέλυφος του αυγού θεωρείται καλής ποιότητας όταν το αυγό δεν σπάει εύκολα. Ωστόσο, απλά η αύξηση του πάχους του κελύφους δεν βελτιώνει απαραίτητα τη γενική ποιότητα του αυγού. Για τη δημιουργία της δομής του κελύφους εμπλέκονται πολλά ένζυμα και μέταλλα, και οι ανάγκες των ορνίθων σε αυτά καλύπτονται κυρίως μέσω συμπληρωμάτων διατροφής. Εάν η βιοδιαθεσιμότητά τους στη διατροφή των ορνίθων δεν είναι η βέλτιστη, τότε το αυγό θα εμφανίσει προβλήματα. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση χηλικών μετάλλων διασφαλίζει την υψηλή βιοδιαθεσιμότητά τους, με αποτέλεσμα οι όρνιθες να έχουν υψηλό ρυθμό αυγοπαραγωγής και καλή ποιότητα κελύφους. Το ασβέστιο (CaCΟ 3 ) είναι σημαντικό μεταλλικό στοιχείο για το κέλυφος των αυγών. Συχνά θεωρείται ότι η αύξηση της διαθέσιμης ποσότητας ασβεστίου στο σιτηρέσιο των ορνίθων θα οδηγήσει αυτόματα σε ισχυρότερο κέλυφος. Ωστόσο, υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία μεταξύ της διαθέσιμης ποσότητας φωσφόρου που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Το ασβέστιο, όταν διαλύεται στο γαστρεντερικό σύστημα μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα μέταλλα μειώνοντας την απορρόφησή τους, με άμεσο αντίκτυπο σε άλλα δομικά συστατικά του αυγού, επηρεάζοντας αρνητικά στο τέλος την ποιότητά του. Υπερβολικά επίπεδα ασβεστίου μπορεί να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό και την υγεία του εντέρου. Σε ένα υδατικό διάλυμα, το ασβέστιο γίνεται αλκαλικό και εξουδετερώνει τα οξέα του στομαχιού, οξέα απαραίτητα για την πέψη των πρωτεϊνών. Για να μπορεί η όρνιθα να προσλαμβάνει αποτελεσματικά τα στοιχεία του σιτηρεσίου θα πρέπει να έχει υγιές έντερο. Περίπου το 50%-80% του ανοσοποιητικού συστήματος λειτουργεί μέσω του εντέρου. Για παράδειγμα, η ύπαρξη μιας φλεγμονής αυξάνει την παραγωγή βλέννας που έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο ποσοστό απορρόφησης των διαθέσιμων μετάλλων και άλλων θρεπτικών στοιχείων από το έντερο. Επίσης, υγιές έντερο σημαίνει καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων του σιτηρεσίου και μικρότερη παραγωγή κοπριάς. Η όρνιθα μπορεί να παράγει αυγά για πολλά χρόνια. Ωστόσο, η μέγιστη παραγωγή της θα μειωθεί φυσιολογικά με την ηλικία. Η πρόοδος της γενετικής τα τελευταία χρόνια επέτρεψε στις όρνιθες να παράγουν σχεδόν ένα αυγό την ημέρα, από την εβδομάδα 18 έως την εβδομάδα 75. Όμως, λόγω της ώθησης για μεγάλα αυγά που έρχονται κατά το τέλος της ωοτοκίας, αυτή η περίοδος επεκτείνεται τώρα σε 80 ή περισσότερες εβδομάδες σε ορισμένες περιπτώσεις. Καθώς επιμηκύνεται η περίοδος ωοτοκίας ασκείται μεγαλύτερη πίεση στον οργανισμό της όρνιθας, καθώς πρέπει να δημιουργήσει ένα πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία αυγό, διατηρώντας παράλληλα το σωματικό της βάρος και, επιπλέον, να αντιμετωπίσει τυχόν πρόσθετες προκλήσεις από το περιβάλλον που μπορεί να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό της σύστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι εάν δεν πληρούνται οι ενεργειακές απαιτήσεις του πουλιού, σε κάποιο σημείο ο οργανισμός της όρνιθας θα σταματήσει την αναπαραγωγική διαδικασία (αυγοπαραγωγή) υπέρ της στήριξης του σωματικού βάρους της και της παροχής ενέργειας για ζωτικές λειτουργίες. Αιγοπροβατοτροφία Αγελαδοτροφία Χοιροτροφία Κονικλοτροφία Toμείς Μάιος- Αύγουστος Το τετράμηνο Μαΐου - Αυγούστου κύριες ασχολίες αποτελούν η ολοκλήρωση της βατιάς των ώριμων προβατίνων, η βατιά των πρώιμων αιγών, το άρμεγμα όψιμων αιγών και το ζύγισμα παχυνόμενων αμνοεριφίων. Επιδιώκονται συγκεντρωμένες βατιές ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση των ζώων και για τη μείωση των απωλειών στις γέννες. Η σωματική κατάσταση των ζώων ελέγχεται για αποφυγή τοξιναιμίας. Για τα πρωτόγεννα ζώα ο διαχωρισμός ξεκινά από νωρίς, στην ηλικία 3,5-4 μηνών, λαμβάνοντας υπόψη τα σωματικά χαρακτηριστικά των ζώων. Στις αίγες χορηγούνται 600 γραμμάρια σανός και 650 γραμμάρια μείγμα με ποσοστό πρωτεΐνης 16% για συντήρηση, ενώ για κάθε λίτρο παραγόμενου γάλακτος χορηγούνται επιπλέον 550 γραμμάρια μείγματος. Αντίστοιχα, στις προβατίνες χορηγούνται για συντήρηση 500 γραμμάρια σανός και 550 γραμμάρια μείγματος 16% και για κάθε λίτρο παραγόμενου γάλακτος χορηγούνται 650 γραμμάρια μείγματος. Στα ποβίζια χορηγούνται 600 γραμμάρια σανός και 700 γραμμάρια μείγμα 14%. Μετά τη βατιά, για λίγες μέρες χορηγούνται στα ζώα 150-200 γραμμάρια επιπλέον τροφής μέχρι να εγκατασταθεί το έμβρυο στη μήτρα. Τα έγκυα ζώα έναν μήνα πριν τη γέννα μπαίνουν στην ξηρά περίοδο οπότε και διατρέφονται με σιτηρέσιο 14% πρωτεΐνης. Το μεσογειακό κλίμα της Κύπρου χαρακτηρίζεται από χαμηλή υγρασία, χαμηλή βροχόπτωση, μακρές περιόδους ξηρασίας με μεγάλη ένταση ακτινοβολίας, με τη θερμοκρασία να φτάνει μέχρι τους 40 ο C τους μήνες του καλοκαιριού. Κλιματολογικοί παράγοντες σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως η διατροφή, η διαχείριση, τα υποστατικά και οι διάφορες ασθένειες μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς την παραγωγικότητα των αγελάδων. Η ιδανική θερμοκρασία περιβάλλοντος για τις αγελάδες κυμαίνεται μεταξύ των 5 ο C με 25 ο C. Σε θερμοκρασίες υψηλότερες των 25 ο C οι αγελάδες αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν ενέργεια του σώματος τους για να αποβάλουν θερμότητα, μέσω του αναπνευστικού συστήματος και της επιφάνεια του σώματος. Καθώς η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξάνεται τα ζώα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να αποβάλουν τη θερμότητα από μόνα τους. Η εγκατάσταση ανεμιστήρων και συστήματος υδρονέφωσης είναι πολύ αποδοτική μέθοδος για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των αγελάδων. Το σύστημα τοποθετείται εντός των υποστατικών της μονάδας και βασίζεται στο βρέξιμο του ζώου και στον άμεσο, ταχύ αερισμό του, με αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας του σώματος από την εξάτμιση που προκαλείται στην επιφάνεια του ζώου. Για καλύτερες αποδόσεις στη γαλακτοπαραγωγή το σύστημα αυτό πρέπει να τοποθετείται στο προαύλιο αναμονής των αγελάδων για άρμεγμα. Εκεί παρατηρείται αυξημένη καταπόνηση των ζώων από την αναμονή και κακή κυκλοφορία του αέρα στον χώρο λόγω συνωστισμού. Τα περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19 δημιούργησαν προβλήματα υπερπληρότητας στα χοιροστάσια, καθώς λόγω μειωμένης ζήτησης οι χοίροι πάχυνσης που έχουν φτάσει σε βάρος σφαγής δεν φεύγουν άμεσα για το σφαγείο, αλλά παραμένουν στη φάρμα για μεγαλύτερο διάστημα. Ο ήσυχος και ήπιος χειρισμός των χοίρων που έχουν φτάσει στο τελικό τους βάρος είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την ευημερία του χοίρου όσο και για την ασφάλεια των εργαζομένων στα χοιροστάσια. Καθώς αυξάνεται το βάρος των χοίρων μειώνεται ο χώρος της ομάδας. Κατάλληλος, ήσυχος και ήπιος χειρισμός προλαμβάνει τραυματισμούς, μειώνει τον ενθουσιασμό και το άγχους εντός της ομάδας. Όταν, για παράδειγμα, οι χοίροι πρέπει να μετακινηθούν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μεγάλα πλαστικά διαχωριστικά ώστε να προστατεύονται οι εργαζόμενοι δημιουργώντας ένα φυσικό εμπόδιο που ενθαρρύνει/καθοδηγεί τον χοίρο προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Ακόμα μία σημαντική πρόκληση για τους χοίρους που βρίσκονται στο τελικό βάρος τους είναι το δάγκωμα της ουράς, μία μη φυσιολογική συμπεριφορά που συμβαίνει συχνότερα σε χοίρους τελικού βάρους λόγω έλλειψης κατάλληλης περιβαλλοντικής διέγερσης. Δεδομένου ότι οι χοίροι θα παραμείνουν στην ομάδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, οι παραγωγοί μπορούν να βελτιώσουν τις συνθήκες με διάφορα στοιχεία που εμπλουτίζουν το περιβάλλον των ζώων. Τα στοιχεία εμπλουτισμού θα πρέπει να είναι αντικείμενα που οι χοίροι μπορούν να χειριστούν και να μασήσουν, να καταστρέψουν ή να καταναλώσουν. Τέλος, η απώλεια χώρου του χοίρου στην ομάδα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επιθετικών συμπεριφορών καθώς οι χοίροι ανταγωνίζονται για την τροφή, το νερό και τον χώρο για ξεκούραση. Οι χοιροτρόφοι θα πρέπει να επικεντρωθούν στον εντοπισμό των πιο αδύναμων ή/και τραυματισμένων χοίρων και τη μετακίνησή τους σε ξεχωριστές ομάδες. Επίσης, χοίροι με επιθετική συμπεριφορά θα πρέπει να εντοπιστούν και να απομονωθούν. Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τόσο την ανθεκτικότητα των κουνελιών όσο και τη γονιμότητά τους. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων συστήνεται η ανέγερση υποστατικών κλειστού τύπου με ελεγχόμενο σύστημα περιβάλλοντος. Στα υφιστάμενα υποστατικά προτείνεται η χρήση μονωτικών υλικών και συστήματος κλιματισμού. Όπου είναι δύσκολη η εφαρμογή κλιματισμού καλό είναι να σταματούν τα βατέματα των κουνέλλων και να επαναρχίζουν προς το τέλος Αυγούστου. Από το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου αρχίζουν οι μέρες να μικραίνουν και γι’ αυτό παρέχεται τεχνητός φωτισμός ώστε να συμπληρώνεται συνολικός φωτισμός 15-16 ώρες για αποφυγή της έλλειψης οίστρου κατά την πολύ σημαντική αναπαραγωγική περίοδο του φθινοπώρου.