Αγρότης, τεύχος 479

23 22 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 9 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 9 ΓΕΩΡΓIΑ ΓΕΩΡΓIΑ Η περί σπόρων νομοθεσία, η οποία είναι εναρμονισμένη με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέτει όρους και προϋποθέσεις για τον έλεγχο της παραγωγής με σκοπό την εμπορία, καθώς, επίσης, και για την εμπορία των σπόρων προς σπορά γεωργικών ειδών και λαχανικών. Σφράγιση και σήμανση σπόρων προς σπορά Χρίστος Χρίστου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Σύμφωνα με τον περί Σπόρων Νόμο του 1998 έως 2012, επιτρέπεται η διάθεση σε εμπορία στο έδαφος της Δημοκρατίας, σπόρων προς σπορά οι οποίοι: • ανήκουν σε ποικιλία εγγεγραμμένη στον Εθνικό ή στον Κοινό Κατάλογο Ποικιλιών της ΕΕ, • παράγονται από αδειοδοτημένες σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις και είναι πιστοποιημένοι από την αρμόδια Αρχή της χώρας παραγωγής τους ή τυποποιημένοι στην περίπτωση των λαχανικών, και • διατίθενται σε κλειστές σφραγισμένες συσκευασίες οι οποίες φέρουν εξωτερικά επίσημη ετικέτα ή, στην περίπτωση των λαχανικών, ετικέτα του προμηθευτή. Η αρμόδια Αρχή, στο πλαίσιο του ελέγχου της παραγωγής των σπόρων προς σπορά, διενεργεί ελέγχους σε όλα τα στάδια της παραγωγής με σκοπό να διαπιστώσει ότι οι παραγόμενοι σπόροι πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει η περί σπόρων νομοθεσία για τις διάφορες εμπορικές κατηγορίες (Βασικός σπόρος, Πιστοποιημένος σπόρος, Εμπορικός σπόρος). Οι όροι και οι προϋποθέσεις αφορούν, μεταξύ άλλων, τη διαπίστωση της ταυτότητας της ποικιλίας, της ποικιλιακής καθαρότητας, της αναλυτικής καθαρότητας, του αριθμού σπόρων άλλων φυτικών ειδών, της βλαστικής ικανότητας, της περιεκτικότητας των σπόρων σε υγρασία και της καταλληλότητας του συστήματος σφράγισης των συσκευασιών. Εφόσον η αρμόδια Αρχή διαπιστώσει ότι πληρούνται όλοι οι όροι και προϋποθέσεις, κατόπιν αίτησης, χορηγεί στις σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις επίσημες ετικέτες ή/και επίσημα σημειώματα για τη σήμανση των συσκευασιών. Στην περίπτωση των λαχανικών, οι αδειοδοτημένες σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα παραγωγής σπόρων που ανήκουν στην κατηγορία των Τυποποιημένων (Standard) και για τουςοποίουςδιενεργούν οι ίδιες τους ελέγχους προκειμένου να διαπιστώσουν ότι πληρούνται οι προαναφερόμενοι όροι και προϋποθέσεις της περί σπόρων νομοθεσίας. Οι συσκευασίες των τυποποιημένων σπόρων λαχανικών σημαίνονται με ετικέτα της σποροπαραγωγικής επιχείρησης, γνωστή και ως «ετικέτα του προμηθευτή». Στην περίπτωση αυτή η αρμόδια Αρχή υποβάλλει τους παραγόμενους σπόρους δειγματοληπτικά σε επίσημο μετέλεγχο με σκοπό τον έλεγχο της ταυτότητας και της καθαρότητας της ποικιλίας. Όλες οι συσκευασίες των Βασικών, των Πιστοποιημένων και των Εμπορικών σπόρων σφραγίζονται από την αρμόδια Αρχή ή υπό την επίβλεψή της, κατά τρόπο ώστε να μην μπορούν να ανοιχθούν χωρίς να καταστραφεί το σύστημα σφράγισης ή χωρίς η επίσημη ετικέτα ή η συσκευασία να φέρουν ίχνη επέμβασης. Οι συσκευασίες των τυποποιημένων σπόρων λαχανικών σφραγίζονται κατά τρόπο ώστε να μην μπορούν να ανοιχθούν χωρίς το σύστημα σφράγισης ή η συσκευασία να φέρουν ίχνη επέμβασης. Σημειώνεται ότι επιτρέπεται η πραγματοποίηση μίας ή περισσότερων νέων σφραγίσεων μόνο από την αρμόδια Αρχή ή υπό την επίβλεψή της. Στην περίπτωση αυτή, στην επίσημη ετικέτα πρέπει απαραίτητα να αναφέρεται η ημερομηνία που έγινε η τελευταία νέα σφράγιση και η Υπηρεσία που την πραγματοποίησε. Το περιεχόμενο, το χρώμα και το μέγεθος της επίσημης ετικέτας καθορίζεται από την περί σπόρων νομοθεσία. Το χρώμα της επίσημης ετικέτας υποδηλώνει την κατηγορία στην οποία ανήκουν οι σπόροι που περιέχονται εντός της συσκευασίας. Το χρώμα της επίσημης ετικέτας καθορίστηκε ως λευκό για τους Βασικούς σπόρους, μπλε για τους Πιστοποιημένους σπόρους και Πιστοποιημένους σπόρουςπρώτης γενεάς, κόκκινογια τουςΠιστοποιημένους σπόρους δεύτερης γενεάς, πράσινο για τα μείγματα σπόρων και βαθύ κίτρινο για τους Τυποποιημένους σπόρους λαχανικών. Αυτοκόλλητη ετικέτα μείγματος σπόρων σιτηρών Στις επίσημες ετικέτες πρέπει απαραίτητα να αναγράφονται σε μία από τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι παρακάτω πληροφορίες: 1. Η φράση «Κανόνες και προδιαγραφές EΚ» 2. Το κράτος μέλος και η αρμόδια Αρχή πιστοποίησης ή τα αρχικά τους 3. Ο αύξων αριθμός που χορηγείται επίσημα 4. Ο αριθμός της σπορομερίδας 5. Ο μήνας και το έτος σφράγισης ή ο μήνας και το έτος τελευταίας επίσημης δειγματοληψίας για σκοπούς πιστοποίησης 6. Το είδος που αναφέρεται τουλάχιστον με τη βοτανική του ονομασία 7. Η ποικιλία που αναφέρεται τουλάχιστον με λατινικούς χαρακτήρες 8. Η κατηγορία 9. Η χώρα παραγωγής 10. Το καθαρό βάρος ή ο αριθμός σπόρων 11. Ενδεχόμενη χημική επεξεργασία των σπόρων και το είδος των φυτοπροστατευτικών προϊόντων Αυτοκόλλητη ετικέτα τυποποιημένων σπόρων λαχανικών Εκτός από την επίσημη ετικέτα, μπορεί στο εσωτερικό των συσκευασιών να τοποθετείται και επίσημη σημείωση η οποία πρέπει να έχει το ίδιο χρώμα με την ετικέτα. Στην επίσημη σημείωση πρέπει να αναγράφονται τουλάχιστον ο αριθμός της σπορομερίδας, το είδος και η ποικιλία. Η επίσημη ετικέτα μπορεί να είναι αυτοκόλλητη ή από υλικό που δεν μπορεί να σκιστεί. Υπό την επίσημη επίβλεψη της αρμόδιας Αρχής επιτρέπεται η χρήση εξωτερικής επίσημης ετικέτας ανεξίτηλα τυπωμένης στη συσκευασία. Τονίζεται ότι, μέσω της επίσημης ετικέτας, η αρμόδια Αρχή βεβαιώνει τον αγοραστή ότι οι σπόροι που περιέχονται στη συσκευασία ανήκουν σε γνωστή ποικιλία και πληρούν τις πρόνοιες της περί σπόρων νομοθεσίας. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι/ ες μπορούν να επικοινωνήσουν με το Τμήμα Γεωργίας, στον Κλάδο Φυτοϋγείας και Εμπορικών Προδιαγραφών Γεωργικών Προϊόντων, στο τηλέφωνο 22408648. Κλιματική αλλαγή και η καλλιέργεια της ελιάς Αιτίες που προκαλούν την κλιματική αλλαγή Η θερμική ενέργεια του ήλιου διαπερνά την ατμόσφαιρα της Γης θερμαίνοντας την επιφάνειά της. Ταυτόχρονα, η Γη στέλνει, υπό μορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας, θερμική ενέργεια πίσω στην ατμόσφαιρα. Ένα μέρος της ενέργειας αυτής απορροφάται από αέρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, το υποξείδιο του αζώτου και οι υδρατμοί, και παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της Γης να διατηρείται σε επίπεδα κατάλληλα για τη διατήρηση της ζωής ανθρώπων, φυτών και ζώων. Τα αέρια αυτά λέγονται και «αέρια του θερμοκηπίου», αφού λειτουργούν όπως ακριβώς ένα θερμοκήπιο. Το διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) είναι το πιο σημαντικό από τα αέρια του θερμοκηπίου που διατηρούν τη θερμοκρασία της Γης σε επιθυμητά επίπεδα, και η φύση έχει προνοήσει για μια σχεδόν τέλεια ισορροπία του εκπεμπόμενου CO 2 και της αντίστοιχης ποσότητας που απορροφάται. Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις, όμως, με την αλόγιστη χρήση ορυκτών καυσίμων σε συνδυασμό με την αποψίλωση των δασών, έχουν διαταράξει ανεπανόρθωτα τις ισορροπίες στον κύκλο του CO 2 . Ανάλογες διαταραχές συμβαίνουν και στα άλλα αέρια του θερμοκηπίου. Ο πλανήτης θερμαίνεται, το κλίμα μεταβάλλεται, ακραία και απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα πλήττουν όλες τις περιοχές της Γης, ενώ τα φυσικά οικοσυστήματα αδυνατούν να προσαρμοστούν με την ίδια ταχύτητα στα νέα δεδομένα. Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα ελαιόδεντρα Η ελιά, εμβληματικό δέντρο της μεσογειακής χλωρίδας, υφίσταται τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που αντανακλάται άμεσα στην ποσότητα και την ποιότητα των παραγόμενων ελαιοκομικών προϊόντων. Η θερμοκρασία είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που καθορίζει τις ζώνες καλλιέργειας της ελιάς. Υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τον βιολογικό κύκλο των δέντρων, και συγκεκριμένα τη διαφοροποίηση των οφθαλμών, την ανθοφορία και την καρπόδεση. Κατά τη χειμερινή περίοδο απαιτούνται 2-3 εβδομάδες χαμηλών θερμοκρασιών για να διακοπεί ο λήθαργος των οφθαλμών. Παρατεταμένες θερμοκρασίες, πέραν των 16οC κατά την περίοδο αυτή, συντείνουν σε μη κανονική ανθοφορία και κατά συνέπεια μειωμένη καρποφορία των ελαιόδεντρων. Ευνοϊκές θερμοκρασίες για την άνθιση είναι οι 18-20 ο C και για την καρπόδεση 20-22 ο C, ενώ θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 35 ο C αναστέλλουν τη βλάστηση και επηρεάζουν την ανάπτυξη και ωρίμανση των καρπών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φετινή χρονιά, κατά την οποία θερμοκρασίες πέραν των 40 ο C, που επικράτησαν για αρκετές μέρες, προκάλεσαν ζημιές σε ελαιόδεντρα που βρίσκονταν στο στάδιο της άνθισης και της καρπόδεσης. Η σοβαρότητα των ζημιών καθορίζεται, εκτός από τη θερμοκρασία, από την ποικιλία, τη δυνατότητα άρδευσης, από την ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί υγρασία αλλά και από το μικροκλίμα της κάθε περιοχής. Η αύξηση των θερμοκρασιών πιθανόν να οδηγήσει σε μετατόπιση Δήμητρα Τοφαρή Λειτουργός Γεωργίας Α΄ Τμήμα Γεωργίας Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στο φυσικό περιβάλλον είναι πλέον περισσότερο από εμφανείς. Η ταχύτητα με την οποία επισυμβαίνουν οι αλλαγές είναι μεγαλύτερη από ποτέ, επηρεάζοντας τα φυσικά οικοσυστήματα, δυσχεραίνοντας την προσαρμογή των ειδών και απειλώντας όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής. Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, και κατά συνέπεια η Κύπρος, είναι από τις περιοχές που αναμένεται να επηρεαστούν εντονότερα από την κλιματική αλλαγή με αύξηση των μέσων θερμοκρασιών, μείωση της βροχόπτωσης και του διαθέσιμου νερού, απερήμωση των εδαφών και αυξημένη, σε συχνότητα και ένταση, παρουσία σκόνης στην ατμόσφαιρα.