Αγρότης, τεύχος 480

A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 0 64 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ Κυπριακή ύπαιθρος μιας άλλης εποχής: Η ιστορία της Μαρούλλας Γεωργίου Κλεοβούλου από τη Γεροσκήπου Τη γιαγιά Μαρούλλα επισκέφθηκα στο σπίτι της στη Γεροσκήπου κατά τη διάρκεια των περιηγήσεών μου στην κοινότητα Γεροσκήπου. Παρόλο που εκείνη τη μέρα δεν αισθανόταν πολύ καλά και είχε περιοριστεί στο κρεβάτι της, εντούτοις μόλις με είδε με προσκάλεσε χαμογελαστή στο δωμάτιό της και μου ξεδίπλωσε την ιστορία της ζωής της. Η γιαγιά Μαρούλλα είναι μια σπάνια αλλά ταλαιπωρημένη γυναίκα, γεμάτη θέληση και δυναμισμό. Έζησε κατά τη διάρκεια ίσως της πιο δύσκολης περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και μάλιστα στην επαρχία Πάφου, η οποία ήταν σαφώς πιο υποβαθμισμένη από τις άλλες επαρχίες της Κύπρου. Παρά το γεγονός ότι στο σχολείο φοίτησε μόνο στην πρώτη τάξη του δημοτικού, εντούτοις όχι μόνο ξέρει να διαβάζει και να γράφει, αλλά εξακολουθεί να το κάνει στα 95 της χρόνια. Γεννήθηκε στην Αγία Μαρίνα Χρυσοχούς το 1925. Είχε μια αδελφή έναν χρόνο μεγαλύτερή της. Σε ηλικία 1,5 ετών έχασε τη μητέρα της που ήταν έγκυος το τρίτο της παιδί όταν την δάγκωσε ένα φίδι στο πόδι. Η μητέρα μεταφέρθηκε στο Κτήμα, στον ένα και μοναδικό γιατρό που υπήρχε και αφού την ξεγέννησε και την περιέθαλψε, την έστειλε πίσω στο σπίτι της. Μέσα σε μια βδομάδα η υγεία της επιδεινώθηκε. Παρόλη την αρρώστια της, κάλεσε τους συγγενείς και τους παρακάλεσε να αναλάβουν τα τρία παιδιά της (τα δύο μικρά κορίτσια και το νεογέννητο, επίσης, κοριτσάκι). Η μεγάλη αδελφή θα έμενε με τον πατέρα της, ο οποίος μετά ξαναπαντρεύτηκε και έκανε άλλη οικογένεια. Τη γιαγιά Μαρούλλα θα αναλάμβανε ο αδελφός του πατέρα της με τη γυναίκα του, που δεν έκαναν παιδιά, και το νεογέννητο θα πήγαινε στο Κτήμα σε άλλο συγγενή. Μια βδομάδα μετά τη γέννα και την επιστροφή της στο σπίτι, η μητέρα, σε ηλικία 25 ετών, πέθανε, και τα κορίτσια πήραν το καθένα τον δρόμο του, όπως το είχε ορίσει η μητέρα τους. Ο θείος της γιαγιάς Μαρούλλας ήταν αγροφύλακας στην υπηρεσία των Άγγλων αποικιοκρατών. Λόγω της εργασίας του θείου της, η ολιγομελής οικογένειά τους έπρεπε να μετακινείται συνεχώς στα διάφορα χωριά της επαρχίας Πάφου ανάλογα με την τοποθέτηση του θείου από την Αποικιακή Κυβέρνηση. Αυτή, από μικρή ηλικία, έπρεπε να βρίσκει δουλειά σε όλα τα μέρη που ήταν τοποθετημένος ο θείος της, για αυτό, όπως ανέφερε και η ίδια, δούλεψε σε διάφορες δουλειές. Δεν τις θυμάται όλες τις δουλειές, όμως μου μίλησε για μερικές. Πρώτα δούλεψε στο μεταξουργείο Γεροσκήπου. Θυμάται την υπεύθυνη, την «Αρμένα» που την έλεγαν Χρυσή και τον γιο της να συζητούν στο μεγάλο γραφείο. Η δουλειά της γιαγιάς Μαρούλλας στο μεταξουργείο ήταν «στις βούρτσες». Όπως μου εξήγησε, έβαζαν κουκούλια σε καζάνια με καυτό νερό τα οποία είχαν μέσα βούρτσες. Με την επαφή με το ζεστό νερό, τα κουκούλια μαλάκωναν και τυλίγονταν στη βούρτσα. Έτσι η εργάτρια έπρεπε να βάζει και να βγάζει τα κουκούλια στα καζάνια ανάλογα με το στάδιο της κατεργασίας. Δούλευαν «γέννημαν ήλιου με βούττημαν ήλιου». Στο Μεταξουργείο η γιαγιά Μαρούλλα δούλεψε μόνο δύο μήνες, αφού μετά ξεκίνησε η απεργία και έπρεπε να πάει αλλού που είχε μεροκάματο. Το μεταξουργείο της Γεροσκήπου πέρασε από διάφορες φάσεις και διάφορους ιδιοκτήτες. Σε κάποια ενδιάμεση στιγμή και, κατά πάσα πιθανότητα μετά τις απεργίες και την αποχώρηση της αγγλικής εταιρείας Henkel du Buisson Co., το μεταξουργείο συνέχισε τη λειτουργία του κυρίως με Ινδούς άνδρες που είχε φέρει η Αποικιακή Κυβέρνηση, σύμφωνα με τη μαρτυρία της γιαγιάς Μαρούλλας η οποία μου περιέγραψε και ένα περιστατικό: Ήταν μέρα πληρωμής και ήρθε ο Ινδός «κασιέρης 1 » να πληρώσει τους εργάτες του μεταξουργείου. Ένας Ελληνοκύπριος, ο οποίος έμενε κοντά στο μεταξουργείο, σκότωσε τον «κασιέρη», τον πέταξε σε ένα λάκκο και έκρυψε τα χρήματα έξω από το χωριό σε κάτι βράχους. Τον είδε τότε ένας βοσκός που βρισκόταν εκείνη την ώρα στους βράχους και όταν ο κλέφτης /δολοφόνος έφυγε, ο βοσκός πήρε τα κρυμμένα χρήματα. Το τέλος του κλέφτη/δολοφόνου, όπως είπε η γιαγιά Μαρούλλα, ήταν όπως του άξιζε. Ενώ επιδιόρθωνε τη μηχανή του νερού του, έπεσε και σκοτώθηκε μέσα στον λάκκο στον οποίο είχε ρίξει τον Ινδό που είχε δολοφονήσει. Η γιαγιά Μαρούλλα θυμάται ότι δούλεψε και στον Μαραθεύτη για αρκετό διάστημα. H δουλειά της ήταν να 1 Ο ταμίας (αγγλ. cashier) Χρυστάλλα Κωνσταντίνου Ανώτερη Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας