Αγρότης, τεύχος 480

19 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 0 ΓΕΩΡΓIΑ ιδανικό pH κυμαίνεται μεταξύ 6,0 και 7,0. Το μαρούλι δεν ευδοκιμεί σε εδάφη με μεγάλες συγκεντρώσεις αλάτων, που μπορεί να προκαλέσουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του φυτού και υποβάθμιση της ποιότητας των φύλλων του. Κύρια συμπτώματα σε φυτά μαρουλιού που αναπτύσσονται σε αλατούχα εδάφη είναι φύλλα με σκούρο πράσινο χώμα και δερματώδη υφή ή εγκαύματα. Καλλιεργητικές φροντίδες Το έδαφος πριν από τη φύτευση πρέπει να είναι καλά ψιλοχωματισμένο. Αν το έδαφος είναι πολύ ξηρό αρδεύεται ελαφρά μέχρι να έρθει στο κατάλληλο σημείο που θα μπορεί να καλλιεργηθεί, δηλαδή στον ρώγο του. Με την καλλιέργεια επιτυγχάνεται επιπρόσθετα η καταστροφή των ζιζανίων, δηλαδή των αγριόχορτων που έχουν ήδη φυτρώσει. Στη συνέχεια ακολουθεί η δημιουργία των γραμμών φύτευσης, τα λεγόμενα σαμάρια ή αναχώματα πάνω στα οποία θα γίνει η φύτευση του μαρουλιού. Γενικά, μια νέα φυτεία μαρουλιού μπορεί να εγκατασταθεί είτε με απευθείας σπορά στον αγρό ή με τη μεταφύτευση σπορόφυτων, μικρών φυτών δηλαδή που έχουν παραχθεί σε σπορείο. Η μεταφύτευση μπορεί να γίνει είτε μηχανικά είτε με τα χέρια. Τα φυτάρια είναι έτοιμα για μεταφύτευση στο χωράφι 4-5 εβδομάδες μετά από τη σπορά σε δίσκους ή κύβους φυτοχώματος. Ο προγραμματισμός των ημερομηνιών φύτευσης των λαχανικών είναι σημαντικός, καθώς με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται συνεχής παραγωγή. Για τον λόγο αυτό συστήνεται η φύτευση των μαρουλιών να γίνεται σε μικρές εκτάσεις και σε διαδοχικές ημερομηνίες έτσι ώστε μόλις συμπληρωθεί η συγκομιδή ενός τεμαχίου να είναι έτοιμα προς συγκομιδή τα φυτά του επόμενου τεμαχίου. Οι συνηθέστερες αποστάσεις φύτευσης μαρουλιών στην Κύπρο κυμαίνονται μεταξύ 15- 30 εκατοστά επί της γραμμής και 30-45 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Το μαρούλι έχει πλούσιο και επιφανειακό ριζικό σύστημα, και η έλλειψη νερού έστωκαι για μικρή περίοδο 2-3 ημερών είναι σε θέση να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα και τη συνολική παραγωγή. Για τον λόγο αυτό είναι προτιμότερο να εφαρμόζονται στη φυτεία συχνές και σύντομες αρδεύσεις. Οι συνολικές ανάγκες σε νερό της καλλιέργειας μαρουλιού ανέρχονται συνήθως σε 350 κυβικά μέτρα ανά δεκάριο. Ως σύστημα άρδευσης εφαρμόζεται συνήθως η τεχνητή βροχή με τη χρήση μικροεκτοξευτήρων νερού (mini sprinklers). Στις περιπτώσεις γραμμικών φυτεύσεων με σπορόφυτα χρησιμοποιούνται σταγόνες χαμηλής παροχής. Η ποσότητα νερού άρδευσης και η συχνότητά της εξαρτάται από την εποχή καλλιέργειας και τον τύπο του εδάφους στο διαθέσιμο αγροτεμάχιο. Η καταπολέμηση των ζιζανίων επιτυγχάνεται είτε πριν από τη φύτευση με την καλλιέργεια του εδάφους, όπως προαναφέρθηκε, είτε με βοτάνισμα δηλαδή ξεχόρτισμα με το χέρι όταν τα ζιζάνια είναι λίγα. Σε περιπτώσεις σημαντικού αριθμού ζιζανίων στην καλλιέργεια γίνεται χρήση κατάλληλων ζιζανιοκτόνων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν προφυτρωτικά ή μεταφυτρωτικά. Η εφαρμογή αδειοδοτημένων για την καλλιέργεια ζιζανικοκτόνων γίνεται πάντοτε κατόπιν αξιολόγησης της κατάστασης, ακολουθώντας τις οδηγίες χρήσης της ετικέτας και λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του χρήστη. Η πρακτική της αμειψισποράς μπορεί να μειώσει σημαντικά τους πληθυσμούς των ζιζανίων, περιορίζοντας την αναγκαιότητα χημικών και μηχανικών επεμβάσεων και βελτιώνοντας μακροπρόθεσμα την οικονομικότητα της καλλιέργειας. Ησυγκομιδήγίνεται όταν ταφυτάαποκτήσουν εμπορεύσιμο μέγεθος, ανάλογα με τον τύπο του μαρουλιού και την ποικιλία. Αν τα φυτά μεγαλώσουν πάρα πολύ, τότε τα φύλλα τους γίνονται σκληρά και πικρά και ενδεχομένως να αναπτύξουν ανθικό στέλεχος, γεγονός που τα καθιστά πλέον μη εμπορεύσιμα. Τα μαρούλια κόβονται με μαχαίρι λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Αποφεύγεται η συγκομιδή όταν αυτά είναι πολύ υγρά γιατί σκίζονται τα φύλλα τους. Τα λασπωμένα, τραυματισμένα και προσβεβλημένα από εχθρούς ή ασθένειες φύλλα απομακρύνονται αμέσως. Μετά τη συγκομιδή τα μαρούλια μεταφέρονται στο συσκευαστήριο καλυμμένα ή αν είναι δυνατό με αυτοκίνητο ψυγείο για να μην μαραίνονται. Εκεί γίνεται πλύσιμο με καθαρό νερό, καθαρισμός και συσκευασία στα κιβώτια μεταφοράς. Αν τα κιβώτια μεταφοράς δεν προωθηθούν αμέσως στην αγορά πρέπει να τοποθετούνται σε ειδικούς ψυκτικούς θαλάμους έτσι ώστε να αποφεύγεται η μάρανση και η υποβάθμιση της ποιότητας των προϊόντων. Οι αποδόσεις κυμαίνονται από 2-2,5 τόνους/δεκάριο στα «κεφαλωτά» μαρούλια και από 2,5-4/δεκάριο τόνους στα μαρούλια τύπου «Ρωμάνα». Εχθροί και ασθένειες Όσον αφορά την φυτοπροστασία, οι χειρισμοί του παραγωγού πρέπει να γίνονται με μεγάλη προσοχή λόγω της κατανάλωσης των μαρουλιών ως νωπών. Συστήνεται παρακολούθηση της καλλιέργειας και η πραγματοποίηση επεμβάσεωνόταναυτόκρίνεται απολύτωςαπαραίτητο, με το κατάλληλο, αδειοδοτημένο για την καλλιέργεια, σκεύασμα. Θα πρέπει να τηρείται αυστηρά ο χρόνος ασφάλειας που αναγράφεται στις ετικέτες των φυτοφαρμάκων και να ενημερώνεται ο παραγωγός τακτικά για τα φυτοφάρμακα που επιτρέπονται να χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια των φυλλωδών λαχανικών. Οι κυριότεροι εχθροί που προσβάλλουν τα μαρούλια είναι οι αφίδες, οι αλευρώδεις, τα φυλλοφάγα σκουλήκια, οι νηματώδεις, οι θρίπες, οι λιριομύζες κ.ά. Στις κυριότερες ασθένειες συγκαταλέγονται διάφοροι μύκητες εδάφους όπως είναι το πύθιο, η ριζοκτόνια, η φυτόφθορα, τα φουζάρια, η σκληρωτίνια, καθώς και οι μύκητες που προσβάλλουν το φύλλωμα των μαρουλιών όπως είναι ο περονόσπορος, ο βοτρύτης, η αλτερνάρια κ.ά. Επίσης, τα μαρούλια μπορούν να προσβληθούν και από διάφορες ιώσεις. Το Τμήμα Γεωργίας, μέσω του συστήματος Γεωργικών Εφαρμογών που εφαρμόζεται από τα κατά τόπους Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία, παρέχει στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς συνεργασία και τεχνική υποστήριξη σε όλα τα στάδια της καλλιέργειας.