Αγρότης, τεύχος 480

14 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 0 ΓΕΩΡΓIΑ Η γονιμότητα και παραγωγικότητα των εδαφών είναι από τη φύση τους διαφορετική και εξαρτάται από την περιεκτικότητά τους σε θρεπτικάστοιχεία, ως επίσης και από διαφορετικέςφυσικές και χημικές τους ιδιότητες. Ηαφαίρεση των θρεπτικών στοιχείων από τη φυτεία και η απομάκρυνσή τους λόγω έκπλυσης ή και διάβρωσης συμβάλλουν στη διαφοροποίηση των εδαφών ως προς τη γονιμότητα. Με δεδομένη την ποικιλομορφία αυτή μεταξύ των εδαφών, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι γενικευμένες λιπάνσεις που βασίζονται σε εμπειρική προσέγγιση ενδεχόμενα να είναι αναποτελεσματικές και να μην επιλύουν συγκεκριμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιέργειες. Η ανάλυση εδάφους προσφέρει, σύμφωνα με γενική αποδοχή, πολύ χρήσιμες πληροφορίες για σωστή διάγνωση της γονιμότητας και παραγωγικότητάς του και μπορεί να αποτελέσει τη βάση για εφαρμογή ορθολογικών λιπάνσεων. Η εφαρμογή ορθολογικής λίπανσης μπορεί να επιτευχθεί όταν ο ενδιαφερόμενος παραγωγός γνωρίζει τα αποθέματα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία και τις ανάγκες της συγκεκριμένης φυτείας. • Για την ετοιμασία αντιπροσωπευτικού δείγματος λαμβάνεται ίση ποσότητα χώματος, τουλάχιστον από 8-12 διαφορετικά σημεία του τεμαχίου, τοποθετείται σε ένα δοχείο, και μετά την ολοκλήρωση της δειγματοληψίας γίνεται ανάμιξη ώστε να επιτευχθεί η ομοιογένεια. Ακολούθως, λαμβάνεται μια ποσότητα 1-2 κιλών και τοποθετείται σε πλαστικό σακούλι για ν’ ακολουθήσει η διαδικασία της ανάλυσης και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων. • Αποφεύγεται η δειγματοληψία εδάφους από μέρη του κτήματος που δυνατόν να επηρεάζονται από διάφορους εξωγενείς παράγοντες όπως γειτνίασης, μετακίνησης εδάφους, διάβρωσης, πρόσφατης επιχωμάτωσης κ.ά. • Τέλος, η δειγματοληψία πρέπει να απέχει χρονικά, δηλαδή να μην γίνεται αμέσως μετά από επεμβάσεις άρδευσης και λίπανσης. Εποχή δειγματοληψίας Δείγματα εδάφους είναι δυνατό να λαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου νοουμένου ότι η θρεπτική κατάσταση του εδάφους δεν έχει πρόσφατα επηρεαστεί από αποιαδήποτε επέμβαση. Η καταλληλότερη περίοδος δειγματοληψιών για τις εποχικές φυτείες είναι λίγο πριν τη σπορά ή τη φύτευση, αν αυτό είναι δυνατό. Αναφορικά με τις μόνιμες φυτείες (όπως εσπεριδοειδή, φυλλοβόλα, ελιές, αμπέλια, κ.ά.) απαιτείται να γίνεται ταυτόχρονα ανάλυση εδάφους και φύλλων για διακρίβωση της θρεπτικής κατάστασης τόσο των φυτειών όσο και του εδάφους. Η καταλληλότερη περίοδος δειγματοληψιών για φύλλα δεν είναι ίδια για όλες τις φυτείες. Συχνότητα δειγματοληψίας εδάφους Η συχνότητα με την οποία θα πρέπει να επαναλαμβάνεται μια ανάλυση στο ίδιο έδαφος εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους. Γενικά συστήνεται να γίνεται ανάλυση κάθε 2-3 χρόνια για τις μόνιμες φυτείες κάτω από κανονικές συνθήκες. Σε φτωχά άγονα εδάφη, σε περιοχές με πολλές βροχοπτώσεις, σε εδάφη που παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα, θα πρέπει να γίνεται όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο. Οι αρμόδιοι λειτουργοί των Επαρχιακών Γεωργικών Γραφείων μπορούν να παρέχουν χρήσιμες συμβουλές προς τους ενδιαφερόμενους αγρότες για τον σκοπό αυτό. Σε εντατικές φυτείες (θερμοκήπια, υδροπονία) αναλύσεις είναι δυνατό να γίνονται ανά περίπτωση, ανάλογα με την πορεία της φυτείας λόγω του ότι οι συντελεστές παραγωγής είναι ελεγχόμενοι και είναι δυνατόν να μεταβάλλονται ανά πάσα στιγμή. Αλατότητα εδαφών και ηλεκτρική αγωγιμότητα Η αλατότητα εδάφους οφείλεται στην αύξηση της Αλέκος Νικολάου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας Χημικές αναλύσεις και αλατότητα εδάφους Σημασία της ανάλυσης του εδάφους Η ανάλυση εδαφών είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς διαδικασιών που επιτρέπουν τον προσδιορισμό χρήσιμων παραμέτρων όπως η μηχανική σύσταση, η οργανική ουσία, η περιεκτικότητα σε διάφορα θρεπτικά στοιχεία κ.ά. Αναμφισβήτητα θεωρείται ως το πρώτο βήμα που πρέπει να λαμβάνεται από τον παραγωγό πριν την εγκατάσταση νέας φυτείας, ανεξάρτητα αν αυτή είναι ετήσια ή πολυετής. Οι ορθολογικές λιπάνσεις θα πρέπει να βασίζονται σε επιστημονική βάση έτσι ώστε η λίπανση να γίνεται σύμφωνα με τα διαθέσιμα θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος και τις ανάγκες της κάθε φυτείας, για να ρυθμιστεί η λιπαντική τακτική που θα ακολουθηθεί. Η ανάλυση του εδάφους αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σπουδαιότητα λόγω της εντατικοποίησης και αυτοματοποίησης της γεωργίας, και καθίσταται αναγκαία ένεκα του γεγονότος ότι οι τύποι και οι μορφές των λιπασμάτων αυξάνουν. Βασικός στόχος της ανάλυσης εδαφών είναι η ορθολογική χρήση των λιπασμάτων. Παράλληλα, όμως, επιτυγχάνεται μια σειρά από ωφέλειες όπως είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής, η ποιοτική και ποσοτική μεγιστοποίηση της παραγωγής, μικρότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους και η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της γεωργίας. Επιπρόσθετα, μειώνεται ο κίνδυνος να προκληθεί σοβαρή ανισορροπία μεταξύ των διάφορων θρεπτικών στοιχείων και να δημιουργηθούν συνθήκες ανταγωνισμού με αρνητικές συνέπειες για το φυτό και το έδαφος. Με οδηγό τα αποτελέσματα της ανάλυσης του εδάφους είναι δυνατό να ετοιμαστεί ένα πρόγραμμα λίπανσης για κάθε φυτεία με σκοπό την επίτευξη όλων των επιδιωκόμενων στόχων. Δειγματοληψία εδάφους Το δείγμα του εδάφους που θα αναλυθεί πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό του τεμαχίου από το οποίο λήφθηκε. Για να ληφθεί αντιπροσωπευτικό δείγμα εδάφους απαιτείται ο δειγματολήπτης να τηρεί τα ακόλουθα: • Διαχωρισμός του κτήματος σε τεμάχια όταν δεν είναι ομοιογενές. • Για ετήσιες φυτείες, και πολυετείς οι οποίες αρδεύονται με βελτιωμένα συστήματα άρδευσης (ΒΣΑ) και ενδεχόμενα εφαρμόζεται η μέθοδος της υδρολίπανσης, λαμβάνεται δείγμα επιφανειακού εδάφους και μέχρι βάθους 0-30 εκατοστά, αφού φυσικά απομακρυνθούν οποιεσδήποτε ξένες ουσίες. • Για μόνιμες φυτείες στις οποίες η άρδευση δεν γίνεται με ΒΣΑ και δεν εφαρμόζεται η μέθοδος της υδρολίπανσης τότε λαμβάνονται δείγματα και από μεγαλύτερα βάθη, ανάλογα με το είδος της φυτείας (βαθύρριζα, επιπολαιόριζα, θυσανόριζα, θάμνοι κ.ά.).