Αγρότης, τεύχος 480

10 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 2 0 / T E Υ Χ Ο Σ 4 8 0 ΓΕΩΡΓIΑ Πρακτικές κλαδέματος για την παραγωγή εκλεκτών ελαιοκομικών προϊόντων Τα ελαιοκομικά προϊόντα, το ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές θεωρούνται υψηλής διατροφικής αξίας και χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης από το καταναλωτικό κοινό. Τα οφέλη τους επιβεβαιώνονται από πλήθος επιστημονικών ερευνών και η φήμη τους διαδίδεται με ταχείς ρυθμούς από τη λεκάνη της Μεσογείου, όπου είχαμε την πρώτη ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας, ανά το παγκόσμιο. Παράλληλα, η καλλιέργεια της ελιάς επεκτείνεται σε νέες ζώνες με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο ανταγωνισμός για ποιοτικά ελαιοκομικά προϊόντα. Οι παράγοντες που οδηγούν στην παραγωγή εκλεκτών επιτραπέζιων ελιών και άριστης ποιότητας ελαιολάδου ποικίλλουν και αφορούν στις εδαφοκλιματικές συνθήκες, το ποικιλιακό δυναμικό και τις καλλιεργητικές πρακτικές, όπως το κλάδεμα, η άρδευση, η λίπανση και η φυτοπροστασία. Στο άρθρο που ακολουθεί γίνεται αναφορά στις πρακτικές κλαδέματος των δέντρων που ενδείκνυνται για την παραγωγή άριστης ποιότητας ελαιοκομικών προϊόντων. συγκομιδή, και οι οποίοι θα αποτελέσουν τους βασικούς βραχίονες του κυπέλλου. Εικόνα 2: Νεαρά δενδρύλλια σε στάδιο διαμόρφωσης. Έχουν επιλεγεί οι κύριοι βραχίονες για τον σχηματισμό κυπέλλου. Πηγή: Δ. Τοφαρή Εικόνα 3: Ελαιόδεντρα σε υπέρπυκνη φύτευση διαμορφωμένα σε μονό άξονα. Πηγή: Δ. Τοφαρή Η επιλογή του σχήματος μόρφωσης των ελαιοδέντρων εξαρτάται κατ’ αρχάς από το μέγεθος της γεωργικής εκμετάλλευσης, αν η φυτεία είναι αρδευόμενη ή όχι, από το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό και γενικότερα από την οργανωτική δομή της εκμετάλλευσης. Οι παράγοντες αυτοί καθορίζουν και τη μέθοδο συγκομιδής που θα επιλεγεί, αν θα είναι δηλαδή πλήρως μηχανοποιημένη, με βοηθητικά εργαλεία ή χειρωνακτικά. Η ποικιλία που καλλιεργείται, αν είναι επιτραπέζιαήελαιοποιήσιμη, ο τρόποςπουαναπτύσσεται η κόμη και η ζωηρότητα της βλάστησης είναι καθοριστικοί παράγοντες κατά την επιλογή του σχήματος διαμόρφωσης. Τέλος, η χωροταξία του τεμαχίου επηρεάζει τις αποστάσεις φύτευσης με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίησή του και αποφυγή της διάβρωσης του εδάφους. Οι αποστάσεις φύτευσης με τη σειρά τους ορίζουν το μέγεθος της κόμης του δέντρου και κατ’ επέκταση το σχήμα μόρφωσης που θα επιλεγεί. Δήμητρα Τοφαρή Λειτουργός Γεωργίας Α’ Τμήμα Γεωργίας Εικόνα 1: Περιοχές καλλιέργειας της ελιάς. Πηγή: Διαδίκτυο ir.lib.uth.gr Το κλάδεμα θεωρείται μια από τις σημαντικότερες καλλιεργητικές φροντίδες στην ελαιοκαλλιέργεια. Μετά τη συγκομιδή είναι ίσως η κυριότερη εργασία που, αν και αυξάνει το κόστος παραγωγής, εάν παραμεληθεί ή δεν γίνει σωστά και επιμελώς επηρεάζει τόσο το μέγεθος όσο και την ποιότητα της παραγωγής. Για να γίνει αντιληπτό πώς η παραγωγή επηρεάζεται από το κλάδεμα, πρέπει κατ’ αρχάς να εξεταστούν οι επιμέρους στόχοι του κλαδέματος. Το κλάδεμα, επομένως, αποσκοπεί στον σχηματισμό και τη διατήρηση του σκελετού των δέντρων, σε πρώιμη είσοδό τους στην καρποφορίαc αλλά και στην παράταση της παραγωγικής τους ζωής, στην εξισορρόπηση μεταξύ βλάστησης και παραγωγής, στη μείωση της τάσης των δέντρων για παρενιαυτοφορία και στη διευκόλυνση των άλλων καλλιεργητικών φροντίδων. Στην ελιά, το κλάδεμα διαχωρίζεται σε κλάδεμα διαμόρφωσης , που εφαρμόζεται στα πρώτα χρόνια της ζωής του δέντρου, σε κλάδεμα καρποφορίας , που γίνεται κατά τη διάρκεια της παραγωγικής ζωής του και σε κλάδεμα ανανέωσης ή αναγέννησης , που εφαρμόζεται σε μεγάλης ηλικίας δέντρα για συγκεκριμένους λόγους. Κλάδεμα διαμόρφωσης Τα βασικά σχήματα μόρφωσης καθορίζονται από την ύπαρξη ή όχι κεντρικού άξονα. Κεντρικός άξονας διατηρείται στο μονοκωνικό σχήμα, το οποίο εφαρμόζεται κυρίως όταν χρησιμοποιούνται μηχανήματα συγκομιδής με δόνηση. Ειδικότερα στις υπέρπυκνες φυτεύσεις, όπου η συγκομιδή γίνεται με εξειδικευμένο μηχάνημα τύπου Π το οποίο κινείται επί των γραμμών, διατηρείται ένας και μοναδικός άξονας. Αντίθετα, στο κυπελλοειδές σχήμα δεν υπάρχει κεντρικός άξονας. Επιλέγονται 3-5 βλαστοί οι οποίοι φύονται περιμετρικά του κορμού του δέντρου, σε ύψος που εξυπηρετεί τις καλλιεργητικές φροντίδες και ειδικότερα τη