Άδοντας και υμνώντας τα κυπριακά δασικά δέντρα

Που τον Ακάμαν φκαίνοντας στου Τροόδους τα βουνά μας, έννα τες δεις καμαρωτές πάσ’ την οροσειρά μας. Που της Καντάρας τες κορφές ως στο Καρπάσι φτάνουν, με ομορφκιές τζαι μυρωθκιές π’ άλλες πάζαν εν πιάννουν. Το όνομαν επήρεν το που τη στυρακορητίνη, που η Στερατζιά παράγει την, εν η γνωστή ρητίνη. Τζαι οι αρχαίοι Έλληνες εξέραν την ρητίνην τζι εκάμναν την αρώματα θυμίαμα να γίνει. Ακόμα τζι ο Θεόφραστος προ Χριστού αναφέρει το μύρον που παράγασιν, άραγε ποιος το ξέρει; Εφκάλλαν το που τον στύρακαν τότε τζαι θυμιατίζαν, εκάμνασιν τζαι φάρμακα αρρώστους εποτίζαν. Ο δε Μέγ’Αλέξαντρος μιτσής τότε εβοήθαν τους ιερείς μες τους ναούς, που κάποτε του είπαν: «Μεν βάλλεις θυμίαμαν πολλύν, άμπα τζι εν μας κανήσει, πάλε τιμούμεν τους θεούς, πρόσεχε μεν μας λείψει. Τζι άμαν γενείς κατακτητής σε τόπους που το φκάλλουν, τότε βάλλε απλόσιερα τζι εσύ, τζι άλλοι ας βάλλουν. Τζι όταν ο Μέγ’Αλέξαντρος κατάχτησεν την Ινδίαν, φορτίον μεγάλον έπεψεν εις την Μακεδονίαν, με μήνυμαν στους ιερείς μύρον πολλύν να βάλλουν, γιατί εκαταχτηθήκασιν οι τόποι που το φκάλλουν. Η Στερατζιά εν όμορφη, με άθθη τζαι με σχήμα, ολάνθιστη μοσχοβολά στης άνοιξης το κλίμα. Ξύλο σκληρόν μα τζαι βαρύν, βοήθεια του αγρότη, γι’ αυτόν τζαι η στυρατζινή εν βέρκα πάντα πρώτη. Βουτζέντρα για το όργωμα, κεντρίζασιν τα βούθκια, τεράτσια ερίφκασιν πολλά, γονιοί τζαι κοπελλούθκια. Σαρκιές κατασκευάζασιν τους δρόμους να σαρίζουν, αυλάες μα τζαι ηλιακούς καλά να καθαρίζουν. Τζαι «Το ζευκάριν το καλόν θέλει τζαι ζευκαλάτην, θέλει τζαι βέρκαν στερατζιάν τζαι παχουλλήν αγάπην», εν παροιμία των παλιών που ξέραν τι σημαίνει, τζι οι αγρότες που την είχασιν ήτουν ευλοημένοι. Τζαι οι καρποί εθκιούσασιν πολτόν κουπανισμένοι, ναρκωτικόν τζαι φάρμακον, η «τσούννα» η φημισμένη. Ναρκώναν μες τους ποταμούς τα σιέλια που ψαρεύκαν, τζαι φτείρες πας την τζιεφαλήν σκοτώναν που χορεύκαν. Μα τζι οι Κινέζοι οι γιατροί ρητίνην εμαζεύκαν, γιατί για φάρμακον καλόν πάντα την επιστεύκαν. Το αίμαν για να κυκλοφορεί καλά μέσα στο σώμαν, τζαι πότε για ηρεμιστικόν εθκιούσαν την ακόμα. Τούτα εν τα βασικά που έχουμε να σας πούμεν για τούντο δέντρο της χρονιάς που φέτος το τιμούμεν. Είμαστεν ’κόμα τυχεροί γιατί μέσα στην Κύπρον εν κινδυνεύκουσιν πολλά, μα έννα μας πιαν΄ στον ύπνον. Γι’ αυτόν πρέπει να έχουμεν την Στερατζιάν στον νου μας, ο πλούτος πού’σιει τούτη γη να μείνει τ΄ αγγονιού μας. - 57 -