Άδοντας και υμνώντας τα κυπριακά δασικά δέντρα

Κάθε βολάν πον’ η γιορτή του δέντρου τον Γεννάρην, τιμώ το δέντρο της γρονιάς, τζαι στέλλω σας χαπάριν. Φέτος, λοιπόν, έννα σας πω για΄ναν μεγάλο θάμνο, που κάποτε εν οκτάμετρο δεντρόν, ψηλόν ως πάνω. Εν κωνοφόρον, καρπερόν, Απρίλην Μάην ανθίζει, μα τ΄άλλου γρόνου τους καρπούς φθινόπωρον χαρίζει. Τέσσερα αδέρφκια εν ούλλα τους, Juniperus το γένος, Τζυπαρισσίδες ξέρουν τες, σαν όρος έννεν ξένος. Η Άρκευθος η οξύκεδρος, τζαι η Δυσοσμοτάτη, που τζυπαρίσσι ξέρουν την του Τροόδους, αν ρωτάτε, η τρίτη εν η Φοινικική Άρκευθος που φωνάζουν, οι πιο πολλοί Αόρατον, έτσι την ονομάζουν, τζι η τέταρτη εν η ψηλή Άρκευθος που λαλούν την τζι Αόρατον της Μαδαρής, λεν την τζαι τραουδούν την. Την Άρκευθο την Οξύκεδρο τιμούμεν με καμάριν, δεσπόζει στες βουνοπλαγιές, στους βράχους ούλλον χάρη, αειθαλές μιτσί δεντρό ή θάμνος που χωρίζει, σ΄αρσενικά τζαι θυληκά φυτά τα ξεχωρίζει. Εν ιβλαστά στα χαμηλά μα στα εφτακόσια μέτρα, τζαι σκαρφαλώνει πιο ψηλά άλλα οκτακόσια μέτρα. Τα άνθη της μονογενή, κόνοι μιτσιοί, μασκαλιαίοι, οι αρσενικοί εν τζίτρινοι άραγε ποιος το ξέρει; Βρίσκεις την εις τον Πρόδρομον, κάτω που την Σιονίστρα, στην Τζυπερούνταν, Μαδαρήν, στον Κάμπον της Τσακκίστρας. Έσιει στην Κακοπετριάν τζαι όποιος πιο πάνω πάει, στον Κάτω Αμίαντο κοντά θα δει να ξεπροβάλλει. Ακόμα στον Μέσα Ποταμόν στο δάσος του Τροόδους, συνήθως θάμνο θα την δεις, μα εν που τους αδρώπους. Γιατί οι πολλές οι πυρκαγιές τζαι άλλες επιδράσεις, εν την αφήννουν να γενεί δεντρό με μιάλη κράση. Το ξύλον της εν εύοσμο, πολλά σκληρό τζι αντέχει, εν το τρυπούν τα έντομα, παρόμοιον εν έσιει. Γι’ αυτόν τζι εκάμναν στοιασιές σε κτίσματα ποικίλα, καπνίζαν τζαι τ΄αλαντικά στην Πιτσιλιά, με τα κλωνιά τζαι ξύλα. Οι πελεκάνοι εσιαίρουνταν γιατί ήτουν ευλογία, ξυλόγλυπτα θαυμάσια εκάμναν μ’ευκολίαν. Όμως τούτος ο τρόπος έφαν τα, τζαι πάσιν να μας λείψουν, γι’αυτό τζαι πρέπει οι άδρωποι να τον εγκαταλείψουν. Το κάψιμον, το κόψιμον, οι άσκεφτες οι πράξεις να γίνουσιν πιο νούσιμες να μπουν ούλλα σε τάξιν. Μόνον έτσι έννα ΄χουμεν τα δάση μας για γρόνια να τα σιαιρούμαστεν μαζί, με τα παιθκιά τζι αγγόνια. - 53 -