Άδοντας και υμνώντας τα κυπριακά δασικά δέντρα

Γι’ αυτόν σαν εμεγάλωσα, άρχισα ’γιω να γράφω, τες Οδηγούς για τα δεντρά με στίχους να τες μάθω. Κάθε βολάν πον’ η γιορτή του δέντρου τον Γεννάρην, τιμώ το δέντρο της γρονιάς, τζαι στέλλω σας χαπάριν. Φέτος, λοιπόν, εέννα σας πω για ΄ναν μεγάλον θάμνο, ψηλόν, πυκνόν σαν το δεντρόν, ως δέκα μέτρα πάω. Εν κωνοφόρον, καρπερόν, μοιάζει με Τζυπαρίσσιν, με άρωμαν υπέροχον, τζαι με μεγάλη χρήσην. Τέσσερα αδέρφκια εν ούλλα τους, Juniperus το γένος, Τζυπαρισσίδες ξέρουν τες, σαν όρος έννεν ξένος. Η Άρκευθος η οξύκεδρος, τζαι η Δυσοσμοτάτη, που Τζυπαρίσσι ξέρουν την του Τροόδους, αν ρωτάτε. Η τρίτη εν’ η Φοινικική Άρκευθος που φωνάζουν, οι πιο πολλοί Αόρατον, έτσι την ονομάζουν. Τζι η τέταρτη εν η ψηλή Άρκευθος που λαλούν την, τζι Αόρατον της Μαδαρής, λεν την τζαι τραουδούν την. Την Άρκευθο τη Φοινικική τιμούμεν τούντο έτος, ένει, λοιπόν, ο Αόρατος, γιορτάρης μας για φέτος. Βρίσκεις τον σε υψόμετρο ως τα εξακόσια μέτρα, Ακάμα τζαι Επισκοπή, τζαι στου Ρωμιού την Πέτρα. Πισσούρι, Ζύγι, Μαζωτό, στης Πύλας τ’ακρωτήριν, στο Κάβο Γκρέκο βρίσκεις τον, ως τζαι στον Κορματζίτην. Στον Αη Γρόση στον βορράν, τζαι πέρα στο Καρπάσιν, βαστούν τα οι Τούρτζιοι τζι έχουμεν μιάλον εμείς μαράζιν. Ανθίζει Φεβρουάριον, ως τον Απρίλην φκάλλει άνθη μικρά μονογενή που θκιούν του τόσα κάλλη. Μα εν την επόμενην γρονιάν πον’ να καρποφορήσει, τζαι να ωριμάζει ο καρπός φθινόπωρο θ’αρχίσει. Το ξύλον του εν εύοσμο, πολλά σκληρό τζι αντέχει, εν το τρυπούν τα έντομα, παρόμοιον εν έσιει. Αφού κομμάθκια βάλλασιν παλιά μέσα στ’ αρμάρκα, τζαι εμυρίζαν όμορφα παντές τζι ήσουν σε πάρκα. Εθκιώχναν τζαι τα έντομα, έτσι εν επειράζαν τα ρούχα που στ’αρμάρκα τους οι αδρώποι τα κρεμάζαν. Παλιά εκάμναν στοιασιές σπιθκιών τζαι αλακάθκια, τζαι φράκτες για περίφραξη, καλύβες τζαι παλάθκια. Ένει φυτόν ολιγαρκές, δίχα νερόν αντέχει, μα ύστερις που πυρκαγιάν, ζωήν άλλην εν έσιει. Η Ευρώπη υιοθέτησε τα δάση του της Κύπρου, για να προστατευτεί καλά ο θάμνος τούντου τύπου. Χαρκέστε όμως εν αρκετόν το γράμμα τούντου νόμου; Γι’ αυτόν τζαι μεις ακλόνητοι φρουροί ας ισταθούμεν, τα δάση μας παντοτινά να τα περιφρουρούμεν. - 39 -