Αγρότης, τεύχος 477

57 ΟΙΝΩΝ ΝΕΑ Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει το 43% της παγκόσμιας αμπελουργικής έκτασης και έχει συνολική οινική παραγωγή που υπολογίζεται στα 141 εκατομμύρια εκατόλιτρα (mhl) για το αμπελουργικό έτος 2017-2018. Είναι, επίσης, τεράστιος οινικός καταναλωτής με γύρω στα 120 mhl για το ίδιο αμπελουργικό έτος αναφοράς. Μέχρι το 2008, η αμπελοοινική πολιτική της Ένωσης στόχευε στη μείωση της οινικής παραγωγής και στη διαχείριση των μεγάλων αποθεμάτων οίνου. Παρόλα αυτά, τα Μέτρα που προωθούνται από το 2008 και εντεύθεν, είναι περισσότερο προσανατολισμένα στην ανταγωνιστικότητα της αμπελοοινικής αγοράς, στη διατήρηση και προώθηση της ποιότητας, της ασφάλειας και των ευρωπαϊκών παραδόσεων στις διάφορες αμπελοοινικές περιοχές, καθώς και στη διασφάλιση του οινικού ισοζυγίου. Ο Κανονισμός (ΕΕ) αρ. 1308/2013 προβλέπει για την επίτευξη των ενωσιακών προτεραιοτήτων στον αμπελοοινικό τομέα. Οι πρόνοιές του περιλαμβάνουν τα Εθνικά Προγράμματα Στήριξης, το Καθεστώς Αδειοδότησης Νέων Φυτεύσεων Αμπέλου, κανόνες εμπορίας και πρότυπα και ειδικές διατάξεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τον έλεγχο και καταπολέμηση της απάτης. Μέσω των Εθνικών Προγραμμάτων Στήριξης τα κράτη μέλη εφαρμόζουν δέσμη οικονομικών Μέτρων στήριξης τα οποία χρηματοδοτούνται εξολοκλήρου από την Ένωση. Τα Μέτρα στοχεύουν σε αναδιάρθρωση και μετατροπή των αμπελώνων, ασφάλιση της συγκομιδής, επενδύσεις στις οινοποιητικές επιχειρήσεις, προώθηση των οίνων στις τρίτες χώρες, πληροφόρηση στα κράτη μέλη για τα Ενωσιακά Συστήματα Ποιότητας και την Υπεύθυνη Κατανάλωση Οίνου, εισάγουν την καινοτομία στον αμπελοοινικό τομέα και άλλα. Η Κύπρος μαζί με άλλα 15 κράτη μέλη εφάρμοσαν το δικό τους πενταετές Πρόγραμμα Στήριξης (Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης Αμπελοκαλλιέργειας) για την προγραμματική πενταετία 2014-2018. Μέσω του ΕΠΣΑ διοχετεύθηκαν στον αμπελοοινικό τομέα της Κύπρου συνολικά €22,2 εκ. από καθαρά οικονομικούς πόρους της Ένωσης. Αναμένεται ότι με επέκταση του ΕΠΣΑ για την προγραμματική πενταετία 2019-2023 θα διοχετευθούν περίπου ίδιοι συνολικά πόροι. Τόσο με την επέκταση του ΕΠΣΑ και την οικονομική συνδρομή του στον αμπελοοινικό τομέα για τη νέα πενταετία 2019-2023, όσο και με τα υπόλοιπα στρατηγικά σχέδια που θα εφαρμοσθούν στο πλαίσιο της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής 2021-2027, επιδιώκεται με δυναμισμό η ανταγωνιστικότητα των γεωργικών προϊόντων, δημιουργώντας μια μοναδική ταυτότητα και ενισχύοντας την εντοπιότητα. Το Καθεστώς Αδειοδότησης Νέων Φυτεύσεων Αμπέλου αποσκοπεί στη συγκροτημένη και ελεγχόμενη ανανέωση κατά 1% του ευρωπαϊκού αμπελώνα για την περίοδο από το 2016 μέχρι το 2030, ανά κράτος μέλος. Η Κύπρος μαζί με τη Μάλτα και το Λουξεμβούργο, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους του αμπελώνα τους, έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν το δικαίωμα πλήρους φιλελευθεροποίησης των αμπελοφυτεύσεων, νοουμένου ότι γίνονται με τις επιτρεπόμενες ποικιλίες αμπέλου και την ενημέρωση της αρμόδιας Αρχής. Με κανόνες και πρότυπα στην εμπορία, τη σήμανση, τις οινολογικές πρακτικές, τις επιτρεπόμενες ποικιλίες αμπέλου και τις γεωγραφικές ενδείξεις, επιδιώκεται η οινική ποιότητα, η ασφάλεια και η ξεκάθαρη ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού. Με εφόδιο το κοινό θεσμικό πλαίσιο, εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της ενωσιακής αμπελοοινικής αγοράς, ο δίκαιος ανταγωνισμός και η διατήρηση ομοιόμορφων, βέλτιστων οινολογικών πρακτικών. Οι Κανόνες Πιστοποίησης, Παρακολούθησης και Ελέγχου συμβάλλουν στην προσαρμογή, την ασφάλεια και την ιχνηλασιμότητα των αμπελοοινικών προϊόντων καθώς και στην καταπολέμηση της απάτης. Πρόκειται για υποχρεωτικές διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης των οινικών χαρακτηριστικών, των γεωγραφικών ενδείξεων και των όσων αναγράφονται στη σήμανση των προϊόντων. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναθέσει σε ανεξάρτητους συμβούλους την αξιολόγηση των μέτρων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής που έχουν εφαρμοστεί στον αμπελοοινικό τομέα για την περίοδο 2013-2018. Την αξιολόγηση απασχόλησε η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα, η σημασία, η συνοχή και η υπεραξία της ενωσιακής αμπελοοινικής πολιτικής στην επίτευξη ανταγωνιστικότητας, η προσαρμογή της αγοράς στις εμπορικές και τεχνολογικές εξελίξεις, οι αειφόρες πρακτικές παραγωγής και η διασφάλιση του οινικού ισοζυγίου. Η αξιολόγηση αφορούσε, επίσης, και άλλες προτεραιότητες της Ένωσης στη γεωργική πολιτική, όπως είναι η αειφόρος χρήση του φυσικών πόρων, η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος και ο μετριασμός των επιπτώσεων από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η αγροτική ανάπτυξη και η δημόσια υγεία. Τα πορίσματα από την ανεξάρτητη αξιολόγηση για την περίοδο 2013-2018 συνηγορούν στο γεγονός ότι ο αμπελοοινικός τομέας της Ένωσης γενικώς βελτιώθηκε. Καταγράφεται ότι η εφαρμογή Προγραμμάτων Στήριξης από 15 κράτη μέλη αύξησε την παραγωγικότητα αμπελουργών και οινοποιών, την αποδοτικότητα λόγω των επενδύσεων που έγιναν σε σύγχρονο οινολογικό εξοπλισμό και την προσαρμογή των ενωσιακών αμπελοοινικών προϊόντων στις προτιμήσεις της αγοράς, τόσο ποσοτικώς όσο και ποιοτικώς. Τα εν λόγω πορίσματα μαζί με τις τάσεις που παρατηρούνται στην αμπελοοινική αγορά δείχνουν ότι τα Εθνικά Προγράμματα Στήριξης συνέβαλαν στη διατήρηση της υψηλής ανταγωνιστικότητας των ενωσιακών αμπελοοινικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Περαιτέρω, καταδεικνύεται μέσα από την αξιολόγηση ότι οι ενωσιακοί κανόνες στις οινολογικές πρακτικές και τη σήμανση παρείχαν εγγύηση ποιότητας και ασφάλειας, συνάμα με τις τεχνολογικές βελτιώσεις στα μηχανογραφικά συστήματα όσον αφορά στις διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης. Καταληκτικά, αναφέρεται ότι η υπεραξία των αμπελοοινικών προϊόντων από τη δεσμευτική, καθολική και πλήρη εφαρμογή του ενωσιακού πλαισίου στα κράτη μέλη κρίνεται ως επιτυχής. Τα Μέτρα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής για τη στήριξη του αμπελοοινικού τομέα Δρ Θουκής Γεωργίου Λειτουργός Γεωργίας Α’ Τμήμα Γεωργίας Πρόεδρος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Οίνων