Αγρότης, τεύχος 477

34 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Έντονα καιρικά φαινόμενα που επηρέασαν την Κύπρο το 2018 Στάλω Παπαχριστοδούλου Μετεωρολογική Λειτουργός Α΄ Τμήμα Μετεωρολογίας Συνοπτικά οι καιρικές συνθήκες για το 2018 Η μέση βροχόπτωση για την περιοχή της Κύπρου που ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία για την περίοδο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2018 ήταν περίπου 599mm ή 119% της κανονικής (1961-1990). Βροχόπτωση πάνω από την κανονική σημειώθηκε τον Ιανουάριο, τον Μάιο, τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο, τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Τους υπόλοιπους μήνες η βροχόπτωση ήταν πιο κάτω από την κανονική. Εξαιρετικά ξηροί μήνες ήταν ο Μάρτιος, ο Απρίλιος, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Η μέση ετήσια θερμοκρασία του αέρα ήταν υψηλότερη από την κανονική. Θετική απόκλιση από την κανονική θερμοκρασία μεγαλύτερη από 2,0o C σημειώθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαΐου 2018. Κατά τους υπόλοιπους μήνες οι αποκλίσεις από την κανονική θερμοκρασία ήταν μικρότερες. Συνθήκες καύσωνα, με μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία πάνω από 40oC, επικράτησαν κατά την περίοδο 8-9 Ιουνίου, κατά την περίοδο 4-8, στις 14 και κατά τις περιόδους 17-18 και 22-24 Ιουλίου, στις 3, στις 8, στις 11, κατά την περίοδο 15-16 και στις 22 Αυγούστου και κατά την περίοδο 1-4 Σεπτεμβρίου. Η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία των 41,4 o C που καταγράφηκε στην Αθαλάσσα στις 3 Σεπτεμβρίου, ήταν η υψηλότερη θερμοκρασία για τον συγκεκριμένο Σταθμό και τον συγκεκριμένο μήνα από το 1983. Η μέση ημερήσια διάρκεια της ηλιοφάνειας για το έτος συνολικά ήταν 8,7 ώρες ή 99% της κανονικής. Κατά τη διάρκεια του 2018 σημειώθηκαν κατά τόπους διάφορα ακραία ή ασυνήθιστα καιρικά φαινόμενα, όπως έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες και έντονες καταιγίδες (Ιανουάριος, Φεβρουάριος, Μάιος, Ιούνιος, Σεπτέμβριος, Νοέμβριος και Δεκέμβριος), έντονες χαλαζοθύελλες (Μάιος, Ιούνιος, Σεπτέμβριος και Δεκέμβριος), εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες (Φεβρουάριος, Μάρτιος, Μάιος, Ιούλιος, Αύγουστος και Σεπτέμβριος), δυνατοί άνεμοι (Ιανουάριος και Νοέμβριος), σίφωνες ξηράς και θάλασσας (Μάιος, Ιούνιος, Νοέμβριος και Δεκέμβριος) και πυκνή σκόνη στην ατμόσφαιρα (Μάρτιος). Τέλος, στο Τρόοδος σημειώθηκαν χιονοπτώσεις τον Ιανουάριο, τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Κατά τη διάρκεια της ίδιας χρονιάς υπήρξαν επεισόδια με έντονα καιρικά φαινόμενα που, επιπρόσθετα, είχαν κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, κυρίως οικονομικές απώλειες. Τα έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα που παρατηρήθηκαν ήταν κύματα καύσωνα, πλημμύρες, ξηρασία, ανεμοθύελλες, χαλαζοπτώσεις και πυκνή σκόνη. Α. Κύμα ψύχους Δεν σημειώθηκε κύμα ψύχους τον χειμώνα του 2018. Β. Κύμα καύσωνα Κύμα καύσωνα είχαμε σε τρεις περιπτώσεις: Στις 4-8 Ιουλίου (δηλαδή για πέντε συνεχόμενες μέρες), στις 13-18 Ιουλίου (έξι συνεχόμενες μέρες) και στις 1-4 Σεπτεμβρίου. Οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν το εσωτερικό, παρόλα αυτά γενικά σε όλο το νησί επικρατούσαν υψηλές θερμοκρασίες. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ήταν μεγάλη. Στην Αθαλάσσα, κατά την περίοδο 1-4 Σεπτεμβρίου 2018 η μέγιστη θερμοκρασία έφτασε τους 41,4 o C και είναι η πρώτη υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί για μήνα Σεπτέμβριο από το 1983. Γ. Έντονες βροχοπτώσεις-πλημμύρες Επεισόδια πλημμύρας ή/και έντονων βροχοπτώσεων σε ολόκληρη την Κύπρο είχαμε στις 4-5 και 22-25 Ιανουαρίου, 20-21, 29-31 Μαΐου, 20-21 Οκτωβρίου και 4-6, 10-12 και 18- 19 Δεκεμβρίου. Λόγω των έντονων βροχών και πλημμύρων τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα κατεχόμενα. Υπερχείλισαν ποταμοί, πλημμύρισαν υποστατικά και δρόμοι και παρασύρθηκαν αυτοκίνητα. Αξιοσημείωτη είναι η βροχόπτωση του Δεκεμβρίου του 2018, που έφτασε τα 178, 3 χιλιοστά και κατατάσσει τον Δεκέμβρη του 2018 ως τον 18 ο Δεκέμβρη με τη μεγαλύτερη βροχόπτωση από το 1901. Γ. Πυκνές χιονοπτώσεις Δεν σημειώθηκε πυκνή χιονόπτωση το 2018. Δ. Χαλαζόπτωση Χαλάζι με τις σημαντικότερες αρνητικές συνέπειες καταγράφηκε στις 11-12 Μαΐου. Περισσότερο έχουν πληγεί οι ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Λεμεσού και της Λευκωσίας, και λιγότερο της Λάρνακας. Ο Φαρμακάς, το Γούρρι, το Παλαιχώρι, το Απλίκι και η Οδού υπέστησαν ολοκληρωτική καταστροφή, με κατοίκους να αναφέρουν ότι «έχει 60 χρόνια να κάνει τέτοιο χαλάζι». Τις μεγαλύτερες καταστροφές υπέστησαν οι φυτείες από ντομάτες. Μηλιές, ροδακινιές, κερασιές, χρυσομηλιές και άλλα φρουτόδεντρα υπέστησαν ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή από την έντονη χαλαζόπτωση σε αρκετές περιοχές όπως Αμίαντο, Πραστειό, Τριμίκλινη, Παλαιχώρι, Οδού, Αγρό, Χανδριά, Κυπερούντα και στα ορεινά χωριά. Ε. Ξηρασία Γενικά, οι πιο ξηροί μήνες ήταν ο Μάρτιος 2018, κυρίως στη Λευκωσία, Λάρνακα και Κοκκινοχώρια, και ο Απρίλιος 2018, κυρίως στην Πάφο, Λεμεσό Λάρνακα και Κοκκινοχώρια. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν οι πιο ξηροί μήνες σε ολόκληρη την Κύπρο. ΣΤ. Ανεμοθύελλες Ισχυρές ανεμοθύελλες καταγράφηκαν στις 18 Ιανουαρίου (επηρεάστηκαν οι περιοχές Πάφου, Λάρνακας, Λευκωσίας, Λεμεσού Κοκκινοχωριών και το Τρόοδος), και στις 23 Απριλίου (επηρεάστηκαν οι περιοχές Λεμεσού, Πάφου, Λάρνακας και τα ορεινά Τρόοδος, Πρόδρομος). Ο άνεμος ήταν θύελλα στα δυτικά και βόρεια παράλια και στα ορεινά, και η ταχύτητά του έφτασε τα 9ΜΦ. Προκλήθηκαν πολλές ζημιές σε θερμοκήπια και σε στέγες υποστατικών, διακοπή ρεύματος, κόπηκαν δέντρα και έκλεισαν δρόμοι παροδικά. Επίσης, στις 21 Οκτωβρίου σημειώθηκε ανεμοστρόβιλος στις περιοχές Κοκκινοτριμιθιάς, Παλιομετόχου και Αγίων Τριμιθιάς. Οι οικονομικές ζημιές υπολογίστηκαν γύρω στα €2 εκατομμύρια. Εκατόν πενήντα σπίτια υπέστησαν σημαντικές ζημιές, ενώ από αυτά υπολογίστηκε ότι περίπου 30-40 είχαν καταστραφεί ολικά. Ζώα έχασαν τη ζωή τους, ενώ αποφεύχθηκαν οι ανθρώπινες απώλειες. Ζ. Πυκνή σκόνη Στις 25-28 Μαρτίου οι συγκεντρώσεις σωματιδίων μεγέθους PM10 ήταν κατά πολύ υψηλότερες από τα ασφαλή επίπεδα βάσει της νομοθεσίας (50 mg/m 3 ) σε ολόκληρη την Κύπρο, αλλά κυρίως στην Πάφο. Τα PM10 σωματίδια κυμάνθηκαν στις 25/3/2018 μεταξύ 154-365μg/m 3 , στις 26/3/2018 μεταξύ 236- 310μg/m 3 και στις 27/3/2018 μεταξύ 25-186μg/m 3 σε ολόκληρη την Κύπρο. Η ορατότητα στο Αεροδρόμιο Πάφου έπεσε στα 800 m λόγω της υψηλής συγκέντρωσης στις 25/3/2018.