Αγρότης, τεύχος 477

33 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αποτελούν οικολογικούς δείκτες, δηλαδή η συνέχιση της παρουσίας τους σε μια περιοχή αποτελεί ένδειξη υγιούς περιβάλλοντος. Είναι πολύ σημαντικά για τη γεωργία, αφού ελέγχουν τους πληθυσμούς εντόμων και τρωκτικών που είναι βλαβερά για τις καλλιέργειες. Επίσης, τα πτωματοφάγα αρπακτικά όπως οι γύπες (Gyps fulvus) , είναι οι «καθαριστές» της υπαίθρου από πτώματα ζώων. Ερπετά και αμφίβια Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος είναι νησί και λογικά δεν θα αναμενόταν να είχε μεγάλο αριθμό ερπετών, εντούτοις, έχουν καταγραφεί 22 είδη ερπετών. Σε αυτά συγκαταλέγονται οκτώ είδη φιδιών, έντεκα είδη σαυρών και τρία είδη χελωνών, ενώ κάποια από αυτά έχουν εξελιχθεί σε νέα ενδημικά είδη και υποείδη. Είναι πολύ ενθαρρυντικό ότι η προκατάληψη που είχες και η απέχθεια που ένιωθε μέχρι σήμερα μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων προς τα φίδια έχει αρχίσει σιγά-σιγά να υποχωρεί, ενώ έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό ότι η ισορροπία στη φύση εξαρτάται από τη διατήρηση των ειδών αυτών, όπως φυσικά και όλων των ειδών πανίδας και χλωρίδας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν αρχίσει να κατανοούν τη μεγάλη αξία των φιδιών στο περιβάλλον. Τα φίδια ρυθμίζουν, μεταξύ άλλων, και τους πληθυσμούς των τρωκτικών που υπάρχουν σε ένα οικοσύστημα, χωρίς να χρειαστεί να τοποθετούνται δηλητήρια, με τα οποία σκοτώνονται και άλλα ζώα. Από τα οκτώ είδη φιδιών τα οποία αναγνωρίστηκαν μέχρι σήμερα, το κυπριακό νερόφιδο (Natrix natrix cypriaca) έχει εξελιχθεί σε ενδημικό υποείδος, ενώ το κυπριακό φίδι (Hierophis cypriensis) είναι ενδημικό είδος. Κυπριακό νερόφιδο (Natrix natrix cypriaca) Η κύρια περιοχή εξάπλωσης του κυπριακού φιδιού (Heirophis cyprensis) είναι η οροσειρά του Τροόδους. Είναι εντελώς ακίνδυνο και μη δηλητηριώδες. Είναι πολύ σπάνιο, κινδυνεύει με εξαφάνιση και προστατεύεται από την εθνική νομοθεσία καθώς, επίσης, και τη σχετική Οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το κυπριακό νερόφιδο (Natrix natrix cypriaca) ζει κοντά ή μέσα στο νερό υδατοφρακτών και άλλων υγροβιότοπων. Είναι εντελώς ακίνδυνο και κινδυνεύει με εξαφάνιση. Ο βασικός του εχθρός είναι ο άνθρωπος, ο οποίος το σκοτώνει από άγνοια. Από τα οκτώ φίδια που συναντάμε στην Κύπρο, τα τρία είναι δηλητηριώδη, αλλά μόνο το ένα είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, η φίνα ή έχιδνα (Vipera lebetina lebetina) . Τα άλλα δύο φίδια τα οποία είναι δηλητηριώδη αλλά ακίνδυνα για τον άνθρωπο, είναι ο ξυλόδροπης ή αγιόφιδο (Telescopus fallax) και ο σαπίτης ή σαΐττα (Malpolon monspessulanus) . Τα υπόλοιπα τρία είδη φιδιών που απαντώνται στο νησί μας είναι το μαύρο φίδι ή θερκό (Dolichophis jugularis) , πολύ γνωστό και αγαπητό στον κόσμο και πολύ χρήσιμο, ιδίως στους γεωργούς, αφού συμβάλλει στην εξάλειψη του ποντικού και της νυφίτσας. Ο δρόπης ή πατσάλα (Coluber nummifer) συναντάται σε όλες τις περιοχές της Κύπρου και είναι ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Ο ανήλιος (Typhlops vermicularis) μοιάζει με σκουλήκι, ζει κάτω από τις πέτρες, ενώ το καλοκαίρι διεισδύει πιο βαθιά στο έδαφος. Κυπριακό φίδι (Heirophis cyprensis) Από τα έντεκα είδη σαυρών που απαντούν στο νησί, τα τέσσερα είναι ενδημικά υποείδη, ενώ η πιο μεγάλη και σπάνια σαύρα είναι η Βυζάστρα (Eumeces schneideri) , με μήκος που φτάνει μέχρι τα 40 εκ. Στην κατηγορία των ερπετών συγκαταλέγονται τα δύο είδη θαλάσσιας χελώνας, η πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) και η κοινή χελώνα (Caretta caretta) . Οι πράσινες και κοινές χελώνες θεωρούνται πολύ σπάνιες σε όλο τον κόσμο. Γεννούν και αναπαράγονται στις παραλίες του νησιού. Επίσης, σπάνια και απειλούμενη με εξαφάνιση λόγω αποξήρανσης και μπαζώματος ποταμών, είναι η χελώνα του γλυκού νερού (Mauremis rivulata) , η οποία εντοπίζεται σε ποταμούς με πλούσια παραποτάμια βλάστηση στη Λευκωσία και στην Πόλη Χρυσοχούς. Στα είδη αμφιβίων συγκαταλέγονται τρία είδη βατράχων, ο δενδρόβιος (Hyla savignyi) , o βαλτόβιος (Rana bedriagae) και o ιριδίζων (Bufo viridis) . Η χλωρίδα και η πανίδα της Κύπρου, και ιδιαίτερα τα ενδημικά είδη, αποτελούν μια εξαιρετικής σημασίας βιολογική και αισθητική φυσική κληρονομιά, την οποία οφείλουμε να διαφυλάξουμε, όχι μόνο για ηθικούς λόγους, αλλά και για να εξασφαλίσουμε τη διατήρηση της ισορροπίας της φύσης. Ουσιαστική πρέπει να είναι η συμβολή όλων μας στην επιβίωση και διατήρηση των ειδών στα διάφορα οικοσυστήματα αλλά ταυτόχρονα και στην προστασία τους.