Αγρότης, τεύχος 477

30 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Εποχικές κτηνοτροφικές ασχολίες Αιγοπροβατοτροφία Αγελαδοτροφία Χοιροτροφία Κονικλοτροφία Toμείς Μάιος - Αύγουστος Αυτό το τετράμηνο οι κύριες ασχολίες είναι η ολοκλήρωση της βατιάς των ώριμων προβατίνων, η βατιά των πρώιμων αιγών, το άρμεγμα όψιμων αιγών και το ζύγισμα παχυνόμενων αμνοεριφίων. Επιδιώκουμε συγκεντρωμένες βατιές ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση των ζώων και για μείωση των απωλειών στις γέννες. Ελέγχουμε τη σωματική κατάσταση των ζώων για αποφυγή τοξιναιμίας. Για τα πρωτόγεννα ζώα ξεκινάμε τον διαχωρισμό από νωρίς, στην ηλικία των 3,5-4 μηνών, λαμβάνοντας υπόψη τα σωματικά χαρακτηριστικά των ζώων. Στις αίγες χορηγούνται 600 γρ. σανός και 650 γρ. μίγμα με ποσοστό πρωτεΐνης 16% για συντήρηση, ενώ για κάθε λίτρο παραγόμενου γάλακτος χορηγούνται επιπλέον 550 γρ. μίγματος. Αντίστοιχα, στις προβατίνες χορηγούνται για συντήρηση 500 γρ. σανός και 550 γρ. μίγματος 16% και για κάθε λίτρο παραγόμενου γάλακτος χορηγούνται 650 γρ. μίγματος. Στα ποβίζια χορηγούνται 600 γρ. σανός και 700 γρ. μίγμα 14%. Μετά τη βατιά, για λίγες μέρες χορηγούνται στα ζώα 150-200 γρ. επιπλέον τροφής μέχρι να εγκατασταθεί το έμβρυο στη μήτρα. Τα έγκυα ζώα έναν μήνα πριν τη γέννα μπαίνουν στην ξηρά περίοδο οπότε και διατρέφονται με σιτηρέσιο 14% πρωτεΐνης. Η αγελάδα αυτή την περίοδο υφίσταται θερμική καταπόνηση. Η αντίδραση του ζώου είναι η εμφάνιση εφίδρωσης και, στη συνέχεια, βαριάς αναπνοής (λαχάνιασμα). Αυξάνεται έτσι η θερμική απώλεια και μειώνεται η θερμότητα στο ζώο. Μεγάλη θερμότητα σχετίζεται με την πέψη της τροφής και έχει ως επακόλουθο ορμονικές διαταραχές, χαμηλή γονιμότητα και χαμηλή γαλακτοπαραγωγή. Επιπλέον, μερικά χαρακτηριστικά του γάλακτος υποβαθμίζονται, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας των τυριών (Cappa et al., 1989). Όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή τότε οι αγελάδες προτιμούν να παραμένουν όρθιες για μεγάλο διάστημα της ημέρας, αντί να ξαπλώνουν. Επίσης, μειώνουν την κατανάλωση ξηράς ουσίας και τη συχνότητα πρόσληψης τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ αυξάνουν τις δραστηριότητες αυτές κατά το απόγευμα, το βράδυ και τις πρώτες πρωινές ώρες (Scheider et al., 1988). Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για μείωση της θερμικής καταπόνησης των ζώων είναι η καλή θερμομόνωση της οροφής και ο φωτισμός του διαδρόμου τροφοδοσίας το βράδυ. Το σύστημα που έχει δώσει καλύτερα αποτελέσματα κατά τα τελευταία χρόνια είναι χωρίς αμφιβολία η άμεση διαβροχή του ζώου με νερό χρησιμοποιώντας ψεκαστήρες, που ακολουθείται από έντονο αναγκαστικό εξαερισμό (σύστημα υδρονέφωσης). Το σύστημα υδρονέφωσης πρέπει να είναι στον χώρο τροφοδοσίας των ζώων και στο προαύλιο του αρμεκτηρίου όπου το βρεγμένο έδαφος δεν έχει μεγάλες αρνητικές συνέπειες στην υγεία των ζώων. Η υψηλή υγρασία σε υποστατικά με ατομικές θέσεις ανάπαυσης μπορεί να αυξήσει τον μικροβιακό φόρτο και να οδηγήσει σε μαστίτιδες. Παρόλα αυτά, τα ζώα με το να παραμένουν όρθια στον χώρο τροφοδοσίας, όπου υπάρχει το σύστημα υδρονέφωσης, νιώθουν κούραση και δυσφορία. Σύμφωνα με μελέτες, σε ατομικές θέσεις ανάπαυσης από άμμο οι αγελάδες μπορούν να ξεκουραστούν (Calamari et al., 2009) και να επιδεικνύουν καλύτερη ανοχή σε θερμικό στρες (Calegari et al., 2004). Η άμμος ως αγωγός θερμότητας και χημικά αδρανής, εγγυάται έναν δροσερό και ασφαλή χώρο ανάπαυσης από υγιεινής άποψης, ακόμη και αν η άμμος δεν είναι εντελώς στεγνή. Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του υλικού επιτρέπουν ένα είδος ψύξης απαραίτητο στον χώρο ανάπαυσης, παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιείται στον τομέα τροφοδοσίας (Calegari et al, 2012) Στις μάντρες όπου σταβλίζονται οι χοιρομητέρες και οι νεαροί θηλυκοί χοίροι πρέπει να παρέχεται χώρος για ανάπαυση, χώρος για αφόδευση και για κοινωνικές επαφές. Κατά τη συγκρότηση των ομάδων λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή συγκρούσεων και τραυματισμών. Στα ζώα πρέπει να παρέχονται σε επαρκή ποσότητα κατάλληλα και ασφαλή υλικά (όπως άχυρο, πριονίδι, κοπρόχωμα μανιταριών, τύρφη, κ.ο.κ.) για να ικανοποιούνται οι ανάγκες συμπεριφοράς τους (όπως διερεύνηση). Οι ομάδες διατηρούνται όσο το δυνατόν σταθερές. Αν παρουσιάζονται σημάδια σοβαρών συγκρούσεων πρέπει να διερευνώνται άμεσα οι αιτίες και να λαμβάνονται τα αναγκαία προληπτικά μέτρα (π.χ. απομάκρυνση κάποιου ζώου). Τέλος, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι κάθε ζώο μπορεί να έχει αρκετή τροφή, ιδιαίτερα στην παρουσία και άλλων ζώων που διεκδικούν τροφή. Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν τόσο την ανθεκτικότητα των κουνελιών όσο και τη γονιμότητά τους. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων συστήνεται η ανέγερση υποστατικών κλειστού τύπου με ελεγχόμενο σύστημα περιβάλλοντος και στα υφιστάμενα η χρησιμοποίηση μονωτικών υλικών και συστήματος κλιματισμού. Όπου είναι δύσκολη η εφαρμογή κλιματισμού καλό είναι να σταματούν τα βατέματα των κουνέλων και να επαναρχίζουν προς το τέλος Αυγούστου. Από το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου αρχίζουν οι μέρες να μικραίνουν και γι’ αυτό παρέχεται τεχνητός φωτισμός ώστε να συμπληρώνεται συνολικός φωτισμός 15-16 ωρών για αποφυγή της έλλειψης οίστρου κατά την πολύ σημαντική αναπαραγωγική περίοδο του φθινοπώρου.