Αγρότης, τεύχος 477

22 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Διονύσης Σπαράγγης Λειτουργός Γεωργικών Ερευνών Α΄ Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών Συστήματα θηλασμού και χρόνος απογαλακτισμού αμνοεριφίων Η σωστή εκτροφή των αμνοεριφίων αποτελεί το α και το ω μιας επιτυχούς κτηνοτροφικής μονάδας. Ο/Η παραγωγός πρέπει να επιδείξει μέγιστη προσοχή στη σωστή διατροφή των αναπτυσσόμενων αμνοεριφίων για τη δημιουργία και διατήρηση υγιούς και παραγωγικού κοπαδιού. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σωστή επιλογή συστήματος εκτροφής των αμνοεριφίων. Συστήματα θηλασμού αμνοεριφίων Όταν μιλάμε για τα συστήματα εκτροφής των αμνοεριφίων εννοούμε τον φυσικό θηλασμό και τον τεχνητό θηλασμό. Στον φυσικό θηλασμό το νεογέννητο μεγαλώνει πίνοντας μητρικό γάλα, ενώ στον τεχνητό θηλασμό το νεογέννητο μεγαλώνει πίνοντας υποκατάστατο γάλακτος από ειδικά μηχανήματα. Η περίοδος θηλασμού και στα δύο συστήματα είναι 35 ημέρες για τα αρνιά και 49 ημέρες για τα ερίφια. Η διατροφή των αμνοεριφίων με τη χρήση υποκατάστατου γάλακτος αποτελεί μία παγκοσμίως διαδεδομένη μέθοδο και αποσκοπεί στην πλήρη υποκατάσταση του εμπορεύσιμου μητρικού γάλακτος. Έτσι, όλη η ποσότητα μητρικού γάλακτος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, αυξάνοντας το εισόδημα του κτηνοτρόφου, αφού οι τιμές πώλησης του γάλακτος και αγοράς του υποκατάστατου καθιστούν τη μέθοδο του τεχνητού θηλασμού οικονομικά συμφέρουσα. Επιπρόσθετα, περιορίζεται σημαντικά η εμφάνιση μαστίτιδων που μεταδίδουν τα νεαρά ζώα στις μητέρες τους κατά τον θηλασμό, ενώ δεν παρατηρείται μείωση της ποσότητας γάλακτος της μητέρας λόγω του στρες του απογαλακτισμού, η οποία είναι συχνή στις περιπτώσεις φυσικού θηλασμού. Ο τεχνητός θηλασμός χρησιμοποιείται με επιτυχία για τη διατροφή πολύδυμων αμνοεριφίων όταν δεν επαρκεί το μητρικό γάλα. Η ποσότητα τροφής (γάλα και στερεά τροφή) που λαμβάνουν τα αρνιά μέχρι τον απογαλακτισμό τους επηρεάζει σημαντικά το βάρος κατά τον απογαλακτισμό, τον μετέπειτα ρυθμό ανάπτυξης και τη μετατρεψιμότητα της τροφής σε βάρος. Πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του τεχνητού θηλασμού σε μία κτηνοτροφική μονάδα Τα πλεονεκτήματα για τους κτηνοτρόφους που εφαρμόζουν συστήματα τεχνητού θηλασμού αμνοεριφίων είναι πολλά, τόσο σε οικονομικό όσο και σε διαχειριστικό επίπεδο. Καταρχάς, η ολική γαλακτοπαραγωγή των αιγών και των προβάτων είναι ίδια με τον φυσικό θηλασμό. Έχουμε πολύ καλή ανάπτυξη αμνοεριφίων μέχρι τον απογαλακτισμό και χωρίς καμία επίδραση στην πάχυνση των αμνοεριφίων. Η εφαρμογή του τεχνητού θηλασμού αυξάνει το εμπορεύσιμο γάλα. Παρουσιάζεται μείωση του κόστους από τις μαστίτιδες που μεταδίδουν τα νεαρά ζώα στις μητέρες τους κατά τον θηλασμό, καθώς και ελαχιστοποίηση της μετάδοσης ασθενειών από τις μητέρες. Στα συστήματα τεχνητού θηλασμού δεν μειώνεται η ποσότητα του γάλακτος της μητέρας λόγω του στρες του απογαλακτισμού. Το οικονομικό όφελος εξαρτάται από την τιμή αγοράς του υποκατάστατου και την τιμή πώλησης του αρμεγόμενου γάλακτος. Με τον τεχνητό θηλασμό έχουμε αυξημένη επιβίωση ορφανών, τρίδυμων και τετράδυμων ζώων. Επιπλέον, παρατηρείται μείωση των απωλειών εριφίων που ανατρέφονται με τεχνητό θηλασμό, ιδίως κατά τις χειμερινές γέννες. Γενικότερα, με την εφαρμογή συστημάτων τεχνητού θηλασμού έχουμε αποτελεσματικότερη διαχείριση της μονάδας. Σωστή εφαρμογή ενός συστήματος τεχνητού θηλασμού Το πρώτο βήμα είναι η άμεση χορήγηση πρωτογάλατος στα νεογέννητα αμνοερίφια για διάστημα 12 έως 18 ωρών μετά τη γέννα, σε 3 με 5 δόσεις. Καλό είναι το πρωτόγαλα να χορηγείται για περίοδο 2-3 ημερών, αν είναι διαθέσιμο. Δεύτερον, σωστή διατροφή με υποκατάστατο γάλακτος προϋποθέτει και την ύπαρξη κατάλληλου υποστατικού. Η θερμοκρασία στο περιβάλλον διαβίωσης των αμνοεριφίων θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη των 12 βαθμών Κελσίου. Επίσης, η υγρασία θα πρέπει να είναι χαμηλή και ο αερισμός επαρκής ώστε να αποφεύγονται αναπνευστικά προβλήματα στα αμνοερίφια. Το δάπεδο πρέπει να καθαρίζεται τακτικά και, αν είναι δυνατόν, μέρος του χώρου ή χωρίσματα να παραμένουν κενά για κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να απολυμαίνονται. Ο κτηνοτρόφος οφείλει να προβαίνει σε σωστή συντήρηση της μηχανής τεχνητού θηλασμού και σε τακτικό και επιμελή καθαρισμό των σωληναρίων και των θηλών. Ιδιαίτερη σημαντική για την υγεία και ομαλή ανάπτυξη των αμνοεριφίων τεχνητού θηλασμού είναι και η ποιότητα του χρησιμοποιούμενου υποκατάστατου γάλακτος. Η συνιστώμενη σύσταση για ένα καλό υποκατάστατο είναι πρωτεΐνη 22 - 25%, λίπος 22 - 25% και λακτόζη μέχρι 25%. Σημειώνεται ότι υψηλά ποσοστά λακτόζης, για παράδειγμα πέραν του 40%, μπορεί να προκαλέσουν διάρροια στα αρνιά, ενώ τα ερίφια είναι πιο ανθεκτικά στη λακτόζη. Επίσης, πολύ σημαντική για την εύρυθμη ανάπτυξη και υγεία των αμνοεριφίων είναι και η περιεκτικότητα των υποκατάστατων γάλακτος σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία. Πολλές φορές σε υποκατάστατα γάλακτος χαμηλού κόστους χρησιμοποιούνται υψηλά ποσοστά φυτικών ελαίων, όπως φοινικέλαιο. Ο κτηνοτρόφος θα πρέπει να προτιμά υποκατάστατα με όσο το δυνατόν υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης ζωικής προέλευσης, δηλαδή αποβουτυρωμένο γάλα. Ιδιαίτερη προσοχή επιβάλλεται στο ποσοστό διάλυσης της σκόνης στο νερό, ανάλογα με το είδος του ζώου, όπως αναγράφεται στις οδηγίες. Η καταλληλότερη θερμοκρασία διάλυσης της σκόνης είναι οι 37 βαθμοί Κελσίου. Ιδιαίτερα τις 10 πρώτες ημέρες, το τεχνητό γάλα θα πρέπει να χορηγείται ζεστό στα αμνοερίφια. Από τη 12η περίπου μέρα, ο παραγωγός μπορεί να χορηγήσει κατά βούληση στερεά τροφή, όπως κριθαροσανό και συμπυκνωμένη ζωοτροφή σε μορφή pellets ώστε να αναπτυχθεί ομαλά το γαστρεντερικό σύστημα των αναπτυσσόμενων ζώων. Οικονομικά πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του τεχνητού θηλασμού στα αμνοερίφια Πειράματα που διεξήχθησαν στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών έδειξαν ότι σε σύστημα τεχνητού θηλασμού για 35 μέρες στα αρνιά και 49 μέρες στα ερίφια, υπάρχει αύξηση του εμπορεύσιμου γάλακτος για τον κτηνοτρόφο κατά 70 λίτρα ανά προβατίνα και 85 λίτρα ανά αίγα. Για κάθε προβατίνα υπάρχει οικονομικό όφελος από 35 έως 40 ευρώ. Το όφελος αυτό διαφοροποιείται ανάλογα με το κόστος της σκόνης γάλακτος και την τιμή πώλησης του γάλακτος. Στις αίγες το οικονομικό όφελος είναι περίπου 10 ευρώ ανά ζώο. Στις περιπτώσεις όπου ο κτηνοτρόφος μεταποιεί ο ίδιος το γάλα, το οικονομικό όφελος αυξάνεται περαιτέρω.