Αγρότης, τεύχος 477

19 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Καλλιέργεια λυμάτων για κομποστοποίηση Ανάπαυση αγελάδων γαλακτοπαραγωγής πάνω σε υπόστρωμα κόμποστ Ποιες οι ιδιότητες των χονδροειδών τροφών Στις χονδροειδείς τροφές υπάγονται όλες οι ζωοτροφές όπως σανοί, άχυρα, χλωρά χόρτα, φύλλα και βλαστοί δέντρων και θάμνων, με ποσοστό κυτταρίνης μεγαλύτερο του 18%. Οι τροφές αυτές παρουσιάζουν μεγάλο όγκο συγκριτικά με το βάρος τους. Άλλα χαρακτηριστικά τους είναι η μεγάλη περιεκτικότητά τους σε ινώδεις ουσίες (κυτταρίνη, ημικυτταρίνες κ.λπ. ), καθώς και σε λιγνίνη, και η μικρή περιεκτικότητα σε εύπεπτους υδατάνθρακες (άμυλο, γλυκόζη, φρουκτόζη). Η λιγνίνη περιορίζει σημαντικά την πεπτικότητα των θρεπτικών συστατικών με αποτέλεσμα οι χονδροειδείς τροφές να έχουν χαμηλή θρεπτική αξία συγκριτικά με τις συμπυκνωμένες τροφές (κριθάρι, σόγια κ.λπ. ). Τα νεαρά φυτά υπερτερούν εκείνων που έφθασαν στο στάδιο τελικής ωρίμανσης, καθώς με την ωρίμανση ελαττώνεται το ποσοστό πρωτεΐνης. Για παράδειγμα, τα νεαρά φυτά σιτηρών περιέχουν 18% πρωτεΐνη, ενώ στην ωρίμανσή τους περιέχουν ποσοστό γύρω στο 10%. Παρόλα αυτά, το φρέσκο χόρτο δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως τις χονδροειδείς τροφές λόγω του χαμηλού ποσοστού ινωδών ουσιών και του υψηλού ποσοστού των ευδιάλυτων υδατανθράκων που περιέχει. Τα ψυχανθή φυτά (τριφύλλι, βίκος, μπιζέλι) περιέχουν περισσότερη ενέργεια, πρωτεΐνη, ασβέστιο, μαγνήσιο και φωσφόρο συγκριτικά με τα αγρωστώδη (κριθάρι, σιφωνάρι, σιτάρι), και για αυτό ο σανός των ψυχανθών είναι πιο θρεπτικός. Τα άχυρα των σιτηρών έχουν την πιο μικρή θρεπτική αξία διότι περιέχουν το πιο υψηλό ποσοστό λιγνίνης και κυτταρίνης και το πιο χαμηλό ποσοστό πρωτεΐνης (3 - 4%). Η πρωτεΐνη του αχύρου είναι άπεπτη από τα ζώα. Όλες οι χονδροειδείς τροφές είναι καλές πηγές ασβεστίου και μαγνησίου, αλλά σχετικά πτωχές πηγές φωσφόρου συγκριτικά με τις ανάγκες των ζώων. Λόγω του μεγάλου όγκου και της μικρής θρεπτικής αξίας των χονδροειδών τροφών, τα ζώα δεν μπορούν να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες για κάλυψη των αναγκών τόσο της συντήρησης όσο και της παραγωγής. Καθίσταται, επομένως, απαραίτητη η χρήση και των συμπυκνωμένων τροφών. Όταν τα ζώα καταναλώσουν μόνο χονδροειδείς τροφές καλύπτουν τη συντήρηση και μικρό μόνο μέρος της παραγωγής, ανάλογα με τη θρεπτική τους αξία. Οι χονδροειδείς τροφές, συνδυαζόμενες με το κατάλληλο συμπυκνωμένο μίγμα, αποτελούν σιτηρέσιο υψηλής περιεκτικότητας σε ενέργεια, κυτταρίνη και πρωτεΐνη, που συμβάλλει αποφασιστικά στην αύξηση της παραγωγής και της λιποπεριεκτικότητας του γάλακτος και στη διατήρηση της υγείας των ζώων. Αυτό επιτυγχάνεται με αναλογία χονδροειδών προς συμπυκνωμένες τροφές περίπου 40 προς 60. Με το σιτηρέσιο αυτό η αναλογία οξικού προς προπιονικό οξύ από τη μικροβιακή ζύμωση των τροφών στη μεγάλη κοιλία είναι τέτοια ώστε να ευνοείται Η διατροφή των μηρυκαστικών ζώων, δηλαδή των αγελάδων, προβάτων και αιγών, στηρίζεται σε χονδροειδείς ζωοτροφές λόγω της ιδιομορφίας του πεπτικού τους συστήματος. Γενικά μια τροφή θεωρείται χονδροειδής όταν περιέχει πέραν του 18% ακαθάριστη κυτταρίνη, που είναι και το κυριότερο συστατικό των ινωδών ουσιών. Οι χονδροειδείς τροφές είναι απαραίτητο συστατικό στη διατροφή των μηρυκαστικών καθώς οι ινώδεις ουσίες (κυτταρίνη, ημικυτταρίνες) που περιέχουν, είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία της μεγάλης κοιλίας και τη διατήρηση της υγείας και παραγωγικότητας των μηρυκαστικών ζώων. Για τον σκοπό αυτό, το σιτηρέσιο που χρειάζεται ένα ζώο για την κάλυψη των αναγκών του πρέπει να περιέχει τουλάχιστο 30% χονδροειδείς τροφές ή 17% κυτταρίνη. Η σημασία των χονδροειδών τροφών για τα μηρυκαστικά δρ Γιώργος Ελευθερίου Λειτουργός Γεωργίας Α΄ Τμήμα Γεωργίας