Αγρότης, τεύχος 477

18 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 7 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Ο μεγάλος όγκος φρέσκιας κοπριάς στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον των υποστατικών διαβίωσης των αιγοπροβάτων και βοοειδών οδηγεί στην αύξηση του αριθμού των παθογόνων μικροοργανισμών, των συγκεντρώσεων των βαρέων μετάλλων (Zn, Pb, Mn κ.ά.) και των συγκεντρώσεων νιτρωδών αλάτων και νιτρικού άζωτου. Υπό ευνοϊκές συνθήκες περιβάλλοντος, όπως σε υψηλή υγρασία και βροχόπτωση η φρέσκια κοπριά σταδιακά μεταφέρεται κάτω από το υπόστρωμα του εδάφους της κτηνοτροφικής μονάδας με δύο τρόπους: την απορροή ή/ και την έκπλυση. Τα ζώα που διαβιούν σε τέτοιο ανθυγιεινό περιβάλλον υπόκεινται σε υποβάθμιση της ποιότητας ανάπαυσης/ξεκούρασής τους και της κινητικότητάς τους. Έτσι γίνεται κακή διαχείριση των αιγοπροβάτων και βοοειδών. Τρεις σημαντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην καλή διαχείριση των υποστατικών διαβίωσης αιγοπροβάτων και βοοειδών, και αυτοί είναι: (1) Η μείωση του όγκου των λυμάτων, (2) η βελτιστοποίηση του βαθμού αποσύνθεσης των λυμάτων με την ταυτόχρονη μείωση του ποσοστού υγρασίας των λυμάτων, και (3) η μείωση του βαθμού δυσοσμίας των λυμάτων. Εξάλλου, η συσσώρευση μεγάλου όγκου φρέσκων λυμάτων έχει ως αποτέλεσμα οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που εμπεριέχονται σε αυτά να πολλαπλασιάζονται με γρήγορο ρυθμό. Τούτο συμβαίνει γιατί η οργανική ουσία αζώτου- πρωτεΐνης αποτελεί ιδανικό υπόστρωμα. Επιπρόσθετα, έχουν δευτερεύουσες θρεπτικές ουσίες, δηλαδή τα ιχνοστοιχεία. Ταστοιχείααυτάπροσελκύουν ταεκτοπαράσιτα στις κτηνοτροφικές μονάδες, αφού υπάρχει τροφή για την επιβίωση και αναπαραγωγή τους. Ως αποτέλεσμα, η οικιακή μύγα, οι ψύλλοι και άλλα εκτοπαράσιτα πολλαπλασιάζονται και έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού και την καλή διαβίωση των αιγοπροβάτων και βοοειδών. Παρενοχλήσεις από τα εκτοπαράσιτα επηρεάζουν την ικανότητα βέλτιστης ζύμωσης στη μεγάλη κοιλία των παραγωγικών ζώων, μειώνοντας την απόδοσή τους σε λίπος και πρωτεΐνη γάλακτος. Ως εκ τούτου, ενδείκνυται η απομάκρυνση της κοπριάς ή η επεξεργασία της μέχρι να γίνει κόμποστ στα υποστατικά διαβίωσης. Η απομάκρυνση των λυμάτων από τα υποστατικά διαβίωσης των βοοειδών μπορεί να γίνει με τη χρήση μηχανικής ή υδραυλικής ξύστρας που καταλήγει σε δεξαμενή λυμάτων ή κάδο. Η αποθήκευση της κοπριάς γίνεται σε υδατοστεγή, κατάλληλο χώρο. Αρμόδια Υπηρεσία για περαιτέρω πληροφορίες για την αποθήκευση/ διαχείριση της κοπριάς είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος. Ο κτηνοτρόφος, πριν προχωρήσει στην κατασκευή του κατάλληλου χώρου αποθήκευσης κοπριάς πρέπει να αξιολογήσει το κόστος και όφελος της επένδυσής του. Κανάλι μηχανικής ξύστρας για τον καθαρισμό των λυμάτων Διαχείριση λυμάτων με μηχανική ξύστρα Εναλλακτικά, υπάρχει μία ακόμη πρακτική διαχείρισης λυμάτων στις μονάδες, που είναι η κομποστοποίηση. Τα λύματα που βρίσκονται στα υποστατικά διαβίωσης καλλιεργούνται, δηλαδή αναδεύονται μέχρι να κομποστοποιηθούν, και έπειτα αξιοποιούνται για να ξαπλώνουν τα βοοειδή για ανάπαυση. Η ανάδευσή τους μπορεί να γίνει με τσάπες (περιστροφικές), σβάρνα και άλλα γεωργικά μηχανήματα. Οι βασικές παράμετροι που επηρεάζουν τη δημιουργία του κόμποστ είναι η πυκνότητα των βοοειδών, η υγρασία των λυμάτων και η θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Η κομποστοποιημένη κοπριά μπορεί εναλλακτικά να αξιοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό και λίπασμα σε καλλιέργειες. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να τηρείται ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής. Το Τμήμα Γεωργίας έχει προχωρήσει στην ετοιμασία «Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής» τον οποίο οι ενδιαφερόμενοι κτηνοτρόφοι και γεωργοί μπορούν να προμηθεύονται από τα κατά τόπους Επαρχιακά Γεωργικά Γραφεία και ηλεκτρονικά από την ιστοσελίδα του Τμήματος Γεωργίας, στην ενότητα Ενημερωτικά Έντυπα ( http://bit.ly/2kpzbJO ) . Όπως όλα τα είδη ζώων, έτσι και τα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή παράγουν λύματα, τα οποία μετά από ζύμωση εκπέμπουν επικίνδυνα αέρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, η αμμωνία κ.ά. Η κακή ποιότητα αέρα εντός και εκτός των υποστατικών διαβίωσης σε συνδυασμό με κακό εξαερισμό δυσχεραίνει την ομαλή λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος των αιγοπροβάτων και βοοειδών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες υποβαθμίζοντας την ευημερία τους. Επιπλέον, στο περιβάλλον των υποστατικών, ο μεγάλος όγκος φρέσκιας κοπριάς οδηγεί στην αύξηση του αριθμού των παθογόνων μικροοργανισμών, των συγκεντρώσεων των βαρέων μετάλλων, νιτρωδών αλάτων και νιτρικού αζώτου. Υπό ευνοϊκές συνθήκες περιβάλλοντος η φρέσκια κοπριά σταδιακά μεταφέρεται κάτω από το υπόστρωμα του εδάφους της κτηνοτροφικής μονάδας. Τα ζώα που διαβιούν σε τέτοιο ανθυγιεινό περιβάλλον υποβάλλονται σε υποβάθμιση ποιότητας ανάπαυσης και κινητικότητας. Η καλή διαχείριση αιγοπροβάτων και βοοειδών είναι βαρύνουσας σημασίας για την παραγωγικότητα και την αποφυγή άλλων προβλημάτων στις κτηνοτροφικές μονάδες. Καλή διαχείριση αιγοπροβάτων και βοοειδών μέσω της ορθής διαχείρισης λυμάτων στις μονάδες Μάριος Παπαπέτρου Λειτουργός Γεωργίας Τμήμα Γεωργίας