Glyn Hughes 1931 - 2014

32 Γκλυν – Χριστόφορος: Μια εκρηκτική συνέργεια Ο Γκλυν Χιουζ και ο Χριστόφορος Σάββα γνωρίστηκαν το 1959. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Χιουζ: Την πρώτη φορά που συνάντησα τον Σάββα ήταν σε ένα μικρό σουβλατζίδικο με μπλε τοίχους κοντά στον σταθμό λεωφορείων, και κάθε κομμάτι του εαυτού μου είπε: “Αυτός είναι ο Σάββα”. Δεν ήμουν πολύ καιρό εδώ και ήταν ωραίο να γνωρίσω έτσι, τόσο απλά, κάποιον που δεν ήταν Άγγλος, Έλληνας, Τούρκος ή Αρμένιος, αλλά ήταν μόνο ο Σάββα ο ζωγράφος. 31 Τα λόγια αυτά του Χιουζ είναι ενδεικτικά της αμήχανης πολυπολιτισμικής κατάστασης αλλά και των εθνοτικών διακρίσεων που επικρατούσαν στην Κύπρο στα τέλη της Αγγλοκρατίας. Η συνθήκη εγκαθίδρυσης της νέας μετά-αποικιακής Δημοκρατίας της Κύπρου εμπεριείχε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την προϋπόθεση της «αρμονικής» συνύπαρξης όλων αυτών των διαφορετικών εθνοτήτων που ζούσαν στο νησί. Ο Χιουζ εκφράζει εδώ, αφενός, τον θαυμασμό του για τον Σάββα ως καλλιτέχνη και, αφετέρου, αφήνει να εννοηθεί η φιλελεύθερη και κοσμοπολίτικη φύση του Σάββα, αντίθετη με τα έντονα εθνικιστικά στοιχεία της εποχής. Από την άλλη, ο Γκλυν, ως Βρετανός που έτυχε να βρεθεί στην Κύπρο εκείνα τα ταραγμένα χρόνια, ήταν φυσικό να αντιμετωπίζεται με κάποια καχυποψία, κάτι που συνεχίστηκε για πολλά χρόνια και ίσως να συνέτεινε στο γεγονός ότι δεν κατέχει τη θέση που του αρμόζει στην κυπριακή ιστοριογραφία της τέχνης. Σε αυτό συνέτεινε και το ότι δεν έμαθε ποτέ ελληνικά, γεγονός που για τη συντηρητική κοινωνία της Κύπρου τον καθιστούσε εσαεί «ξένο». 32 Ο Γκλυν θυμάται χαρακτηριστικά για τη στενή σχέση του με τον Σάββα: Μετά που συναντηθήκαμε, πριν από την γκαλερί Απόφασις, ο Σάββα έγινε ο φίλος μου, αλλά ήταν επίσης και η μεγάλη μου έμπνευση. Οι δρόμοι μας ήταν παράλληλοι προς την ίδια κατεύθυνση. Είχα βοηθηθεί πολύ από τις σπουδές μου και τις εμπειρίες μου κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 στο εξωτερικό, είχα την Κύπρο και είχα και τον Σάββα σε αυτές τις κρίσιμες περιόδους των γεωπολιτικών, πολιτιστικών και οικονομικών αναταράξεων... και αυτά ήταν τα μόνα που χρειαζόμουν για να προχωρήσω. 33 Εκείνη την περίοδο οι δύο καλλιτέχνες εξέθεταν σχεδόν ταυτόχρονα στο ξενοδοχείο Λήδρα Πάλας (δεν υπήρχαν τότε επαγγελματικές γκαλερί στο νησί). Η έκθεση του Χιουζ έγινε στις 11–16 Δεκεμβρίου, ενώ αυτή του Σάββα την περίοδο 26–30 Δεκεμβρίου 1959. Ο Χιουζ παρουσίασε τοπία (σκηνές από κυπριακά χωριά) καθώς και πλήρως αφηρημένα έργα. Μάλιστα, στις σημειώσεις του γράφει πως «όταν κοίταξε όλα του τα έργα συγκεντρωμένα μαζί σε εκείνη την έκθεση, αποφάσισε να μη ζωγραφίσει ξανά τοπία». 34 Η στενή σχέση μεταξύ των δύο καλλιτεχνών, οι κοινές πεποιθήσεις και τα οράματά τους, οι ανάγκες και οι πειραματισμοί τους, το κοσμοπολίτικο και απελευθερωμένο καλλιτεχνικό και προσωπικό τους στίγμα, θα τους ωθήσουν να συγκατοικήσουν στην οδό Σοφοκλέους 6 στη Λευκωσία, όπου θα