Αγρότης, τεύχος 476

35 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 6 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επεξεργασμένων λυμάτων τα οποία διατίθενται για άρδευση καθορίζονται στις Α.Α.Α., σύμφωνα με τις αρδευόμενες καλλιέργειες, τα χαρακτηριστικά της αρδευόμενης περιοχής, καθώς και το μέγεθος του σταθμού επεξεργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (Κ.Δ.Π. 263/2007) και τις πρόνοιες του περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών (Γενικοί Όροι Απόρριψης Αποβλήτων από Σταθμούς Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων) Διατάγματος του 2015 (Κ.Δ.Π 379/2015). Σημαντικές παράμετροι παρακολούθησης είναι οι ακόλουθες: Βιοχημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο(BOD5), Χημικά Απαιτούμενο Οξυγόνο (COD), Αιωρούμενα Στερεά (SS), ολικό άζωτο (TN), ολικό φωσφόρο (TP), αγωγιμότητα, pH, βαρέα μέταλλα, Βόριο (B), Χλωριούχα (Cl), εντερικά κολοβακτηρίδια και τοξικότητα. Εξάλλου, το απαιτούμενο επίπεδο επεξεργασίας των επεξεργασμένων λυμάτων που επιτρέπεται να απορρίπτονται σε Ευαίσθητες Περιοχές (π.χ. υδάτινα σώματα όπου παρουσιάζεται ευτροφισμός) είναι αυστηρότερο, κυρίως ως προς τις παραμέτρους ΤΝ και TP. Στο πλαίσιο εφαρμογής των όρων των Α.Α.Α. για τη χρήση των επεξεργασμένων λυμάτων για σκοπούς άρδευσης, πραγματοποιούνται έλεγχοι, μετρήσεις και αναλύσεις σε δείγματα επεξεργασμένων λυμάτων, καθώς και αναλύσεις του εδάφους το οποίο αρδεύεται με τα επεξεργασμένα λύματα. Επίσης, διεξάγεται παρακολούθηση των υδρογεωτρήσεων και των υπόγειων νερών στις αρδευόμενες περιοχές, με σκοπό την παρακολούθηση των υδάτων που δέχονται απορρίψεις από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων, σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 15 της Οδηγίας 91/271/EOK για την επεξεργασία αστικών λυμάτων. Η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας από απορρίψεις αστικών λυμάτων επιτυγχάνεται και με τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων για έλεγχο της τήρησης των όρων των Α.Α.Α. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ακολουθούνται οι πρόνοιες του Νόμου και λαμβάνονται ανάλογα μέτρα (επιστολές συμμόρφωσης, εξώδικη ρύθμιση ή/και έκθεση στον Γενικό Εισαγγελέα για ποινική δίωξη). Επιπρόσθετα, εφαρμόζεται πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των απορρίψεων από δεκαεπτά σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων οι οποίοι εμπίπτουν στην Οδηγία. H παρακολούθηση των απορρίψεων γίνεται με ευθύνη του Τμήματος Περιβάλλοντος και διεξάγεται από το Γενικό Χημείο του Κράτους. Οι παράμετροι για τις οποίες διεξάγεται η παρακολούθηση είναι κυρίως BOD, COD και SS. Εμπλουτισμός υπογείων υδροφορέων / Διάθεση σε επιφανειακά νερά Τα επεξεργασμένα λύματα τα οποία παράγονται από τον σταθμό επεξεργασίας λυμάτων των Συμβουλίων Αποχετεύσεων Πάφου και Λεμεσού-Αμαθούντας διοχετεύονται στους υπόγειους υδροφορείς Έζουσας και Ακρωτηρίου αντίστοιχα, με σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Στη συνέχεια, αντλείται πλέον φρέσκο νερό μόνο για αρδευτικούς σκοπούς. Στις περιπτώσεις όπου τριτοβάθμια επεξεργασμένα λύματα χρησιμοποιούνται για εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων ή απορρίπτονται σε επιφανειακά νερά και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για άρδευση, στις Α.Α.Α. που χορηγούνται περιλαμβάνονται επιπρόσθετες υποχρεώσεις παρακολούθησης, λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες της Οδηγίας 2006/118/ΕΚ σχετικά με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση, καθώς και της Οδηγίας 2013/39/EE όσον αφορά τις ουσίες προτεραιότητας στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (πρότυπα ποιότητας περιβάλλοντος - ΠΠΠ) αντίστοιχα. Χρήση της λάσπης από την επεξεργασία αστικών λυμάτων στη γεωργία Στην Κύπρο η χρήση της λάσπης από την επεξεργασία λυμάτων στη γεωργία ρυθμίζεται από τους περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών (Χρησιμοποίηση της Ιλύος στη Γεωργία) Κανονισμούς του 2002 (Κ.Δ.Π. 517/2002), οι οποίοι εναρμονίζουν το εθνικό δίκαιο με την Οδηγία 86/278/ΕΟΚ. Σύμφωνα με τις διατάξεις της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας παρακολουθείται η περιεκτικότητα της λάσπης σε βαρέα μέταλλα, καθώς και του ίδιου του εδάφους στα τεμάχια όπου πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και καθορίζονται οριακές τιμές. Ανά τριετία υποβάλλεται σχετική Έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εξάλλου, ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (Κ.Δ.Π. 263/2007) περιλαμβάνει πρόσθετες απαιτήσεις: (1) Απαγόρευση της χρησιμοποίησης της λάσπης σε περιοχές που η ποιότητα των επιφανειακών ή υπόγειων υδάτων ενδέχεται να επιδεινωθεί, σε λιβάδια όπου γίνεται βόσκηση ζώων ή σε καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών τα οποία θα συλλεγούν εντός τριών εβδομάδων από την τοποθέτηση της λάσπης, σε εδάφη όπου βρίσκονται σε εξέλιξη καλλιέργειες φρούτων και λαχανικών, με εξαίρεση τα καρποφόρα δέντρα, σε εδάφη όπου υπάρχει πρόθεση να καλλιεργηθούν φρούτα και λαχανικά τα οποία έρχονται σε άμεση επαφή με το έδαφος και συνήθως τρώγονται ωμά, εκτός αν η λάσπη εφαρμοστεί τουλάχιστον 10 μήνες πριν τη συγκομιδή των καλλιεργειών και κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, και σε γρασίδι για περίοδο 12 μηνών πριν τη χρήση, (2)κατευθυντήριες γραμμές για την αποθήκευση της λάσπης, και (3)παράγοντεςπουλαμβάνονται υπόψηγιατονπροσδιορισμό της ποσότητας της λάσπης που θα χρησιμοποιηθεί. Η λάσπη πριν από τη διάθεσή τηςως εδαφοβελτιωτικό τυγχάνει κατάλληλης επεξεργάσίας ώστε να είναι σταθεροποιημένη, αφυδατώνεται και στη συνέχεια αποξηραίνεται σε ειδικά διαμορφωμένο και στεγανοποιημένο χώρο ή σε συστήματα ηλιακής ξήρανσης ιλύος (Sewage Sludge Drying Solar Plants), από όπου διατίθεται στη γεωργία. Η επιλογή του/ της ενδιαφερόμενου/νης χρήστη/χρήστριας, καθώς και των τεμαχίων στα οποία θα γίνει εναπόθεση λάσπης γίνεται από τον Φορέα Εκμετάλλευσης και σύμφωνα με τους όρους της Α.Α.Α. Το έτος 2016 η ποσότητα λυματολάσπης που παράχθηκε στην Κύπρο ήταν 7.408 τόνοι ξηρής ύλης (ΞΥ) η οποία διατέθηκε για επαναχρησιμοποίηση. Συγκεκριμένα, το 21,8% της ποσότητας αυτής χρησιμοποιήθηκε στη γεωργία ως εδαφοβελτιωτικό, το 60,8% μεταφέρθηκε σε μονάδες διαχείρισης αποβλήτων για αναερόβια επεξεργασία και παραγωγή βιοαερίου, το 8,2% μεταφέρθηκε σε μονάδες συναποτέφρωσης και το 9,2% παρέμεινε αποθηκευμένο για επαναχρησιμοποίηση.