Αγρότης, τεύχος 476

29 A Γ Ρ Ο Τ Η Σ 2 0 1 9 / T E Υ Χ Ο Σ 4 7 6 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικολογία, διατήρηση και διαχείριση του αγρινού Με τις έρευνες Χατζηστερκώτη για την οικολογία, τις διατροφικές συνήθειες, τις διατροφικές ελλείψεις και την εποχιακή θνησιμότητα του αγρινού, διαπιστώθηκε ότι η βασική τους τροφή είναι το χορτάρι και διάφορα άλλα ετήσια φυτά. Οι θάμνοι και τα δέντρα στο Δάσος Πάφου, όπως οι λατζιές (Quercus alnifolia) , οι μερσινιές (Myrtus communis) , το ρούδι (Rhus coriaria) , o κίστος ή ξυσταρκά (Cistus spp.) και αρκετά άλλα είδη δημιουργούν προβλήματα πέψης διότι περιέχουν μεγάλες ποσότητες αιθέριων ελαίων και άλλων ουσιών με στυπτικές, αντισηπτικές, παρασιτοκτόνες, αιμοστατικές και άλλες ιδιότητες. Για παράδειγμα, η πικροδάφνη (Nerium oleander) , η οποία αξιοποιείται και ως καλλωπιστικό φυτό στους δρόμους και στις αυλές, περιέχει πολύ τοξικές ουσίες. Κατανάλωση ενός ή δύο φύλλων από κάποιο ζώο μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή εξαιτίας των ουσιών αυτών. Τα μηρυκαστικά ζώα, όπως και τα αγρινά, για να χωνέψουν την τροφή και να διασπάσουν την κυτταρίνη που περιέχει, διατηρούν στο στομάχι τους βακτηρίδια που υποβοηθούν την αφομοίωση της κυτταρίνης. Ορισμένες από τις ουσίες που περιέχονται στα πιο πάνω αναφερόμενα φυτά καταστρέφουν αυτά τα βακτηρίδια, με αποτέλεσμα την αδυναμία πέψης της τροφής και κίνδυνο τα ζώα να πεθάνουν από την πείνα με γεμάτο στομάχι. Για να συντηρηθούν τα αγρινά χρειάζονται τροφή που να περιέχει πρωτεΐνη σε ποσοστό άνω του 7%. Τον χειμώνα εύκολα εξασφαλίζεται τροφή πλούσια σε πρωτεΐνη με περιεκτικότητα πέραν του 25%, αλλά το καλοκαίρι και αρχές του φθινοπώρου που τα χόρτα ξηραίνονται, αυτά είναι φτωχότερα σε πρωτεΐνη από το 7%. Ως αποτέλεσμα, τα ζώα χάνουν βάρος και αδυνατίζουν. Το φθινόπωρο, όταν αρχίζει το ζευγάρωμα, τα αρσενικά ζώα χρειάζεται να κυνηγήσουν τα θηλυκά για να ζευγαρώσουν, με αποτέλεσμα να μειώνουν τη διατροφή τους, να σπαταλούν αρκετή ενέργεια στις μετακινήσεις τους λόγω των βουνών που ανεβαίνουν και, ως εκ τούτου, να εξασθενούν. Σε συνδυασμό με το κρύο, τις ασθένειες και τα παράσιτα τα οποία φέρουν στα έντερα και στους πνεύμονες, τα γέρικα και τα άρρωστα ζώα αποβιώνουν. Σε χρονιές με ανομβρία καθυστερεί να εμφανιστεί πράσινη βλάστηση, οπότε η θνησιμότητα αυξάνεται. Τα ζώα εξαναγκάζονται να εισέλθουν σε γεωργικές καλλιέργειες για να εξασφαλίσουν περισσότερο χορτάρι ή εδώδιμα φύλλα. Μέτρα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για την προστασία των γεωργικών καλλιεργειών Το Τμήμα Γεωργίας, του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για να προστατέψει τις γεωργικές καλλιέργειες από τα αγρινά έχει θέσει σε εφαρμογή δύο Σχέδια. Εκτενέστερη αναφορά στο ζήτημα γίνεται σε άρθρο που φιλοξενείται στη μόνιμη στήλη Γεωργοοικονομικά του παρόντος τεύχους. Βιβλιογραφία Garippa G., Hadjisterkotis E., Biddau M., Piazza C. 1998. Parisites of the Cyprus mouflon (Ovis gmelini ophion): preliminary data. Parasitologia, 40 (Suppl. 1), 68. Hadjisterkotis E. 1993. The Cyprus mouflon Ovis gmelini ophion Management, conservation and evolution. Ph.D. thesis, McGill University, 385 pp. Hadjisterkotis E. 1995. Vertebral Pathology of the wild sheep of Cyprus. Pages 424- 430 In N. Botev (ed.) Proceedings of the International Union of Game Biologists XXII Congress. Sofia, Moscow, St. Petersburg: Pensoft publishers. Hadjisterkotis E. (ed.) 1997. Proceeding of the second International Symposium on Mediterranean Mouflon. Game Fund, Ministry of the Interior, Nicosia, Cyprus. Hadjisterkotis E. 1996. Herkunft, Taxonomie und neuere Entwicklung deswZyprischen Muflons (Ovis gmelini ophion). (Origin, taxonomy and recent developments in the Cyprian wild sheep (Ovis gmelini ophion)). Z. Jagdwiss. 42:104-110. Hadjisterkotis E. 1996. Ernahrungsgewohnheiten des Zyprischen Muflons Ovis gmelini ophion. (Food habits of the Cyprus mouflon Ovis gmelini ophion) Z. Jagdwiss. 42:256-263. Hadjisterkotis E.. 2001. The Cyprus mouflon, a threatened species in a biodiversity “hotspot” area. Pages 71-81, In Nahlik A. and Walter Uloth (eds.), Proceedings of the International Mouflon Symposium, Sopron, Hungury. Hadjisterkotis E. 2002. Seasonal and monthly distribution of deaths of Cyprus mouflon Ovis gmelini ophion. Pirineos, 157: 81 a 88, JACA; 2002:81-88. Hadjisterkotis E. (ed.) 2016. Book Abstracts - 6th World Congress on Mountain Ungulates and 5th International Symposium on Mouflon. Third Edition. Ministry of the Interior, Nicosia. Pp 1-181. Hadjisterkotis E. and Bider J.R. 1993. Reproduction of Cyprus mouflon Ovis gmelini ophion in captivity and in the wild. Int. Zoo Yb. 32:125-132. Hadjisterkotis E., L. Manca, S. Naitana, and B. Masala. 1994. A preliminary study on hemoglobin of Cyprus mouflon (Ovis gmelini ophion). The Italian Journal of Biochemistry. 43(5): 225A-226A. Hadjisterkotis E. and J.L. van Haaften. 1997. Die Niederwillldjagd imWald von Paphos und ihre Auswirkungen auf gefahrdete zyprische Mufflon Ovis gmelini ophion. (Small game hunting in the forest of Paphos and its effects on the endangered Cyprian mouflon Ovis gmelini ophion) Z. Jagdwiss, 43:279-282. Hadjisterkotis E. and Ch. Vakanas. 1997. Agricultural damages caused by mouflon Ovis gmelini ophion in Cyprus. Pages 111-117 in E. Hadjisterkotis (ed.). Proceedings of the Second International Symposium on Mediterranean Mouflon. Game Fund, Nicosia, Cyprus. Hadjisterkotis E., Mereu P., Masala B. 2016. A review of the nomenclatural spelling variation of the Armenian mouflon (Ovis gmelini gmelinii) and the Cyprian mouflon (O. g. ophion). In: E. Hadjisterkotis (ed.) pages 48-50. Abstracts - 6th World Congress on Mountain Ungulates and 5th International Symposium on Mouflon. Second Edition. Ministry of the Interior, Nicosia. Hoefs M. and Hadjisterkotis E. 1998. Horn Characteristics of the Cyprus Mouflon. Pages 59-67 in Proceedings of the 2nd World Conference on Mountain Ungulates. Saint Vincent (Aosta) Italy, 5-7 May 1997. 1-216. Manca L, Corda M., Pellegrini M., Fais A., Hadjisterkotis E., Nahlic A., Basile A., Ferranti P. , Masala B. 2007. Structure and function of sheep hemoglobin Chios: A novel allele at the HBBB locus with two Lys → Arg substitutions at positions β66(E10) and β44(HCl). Comparative Biochemistry and Physiology, Part 2D (1) Genomics and Proteomics: 84-90 Mereu P, Pirastru M, Barbato M, Hadjisterkotis E, Leoni GG, Naitana S, Masala B, Manca L 2016. The entire mtDNA sequence of the Cyprus mouflon (Ovis gmelini ophion): a new method for the study of mouflon and domestic sheep evolution. In: E. Hadjisterkotis (ed.) pages 59-60. Abstracts - 6th World Congress on Mountain Ungulates and 5th International Symposium on Mouflon. Second Edition. Ministry of the Interior, Nicosia. Pirastru M., Multineddu C., Mereu P., Sannai M., el Sherbini el S., Hadjisterkotis E., Nàhlik A., Franceschi P., Manca L., Masala B. 2009: The sequence and phylogenesis of the a-globin genes of Barbary sheep (Ammotragus lervia), goat (Capra hircus), European mouflon (Ovis aries musimon) and Cyprus mouflon (Ovis aries ophion). Comparative Biochemistry and Physiology, D, in press, 2009. doi:10.1016/j. cbd.2009.02.002. Sanna D., Barbato M., Hadjisterkotis E., Decandia L., Trova S., Pirastru M., Giuseppe Leoni G., Naitana, S., Francalacci, P., Masala, B., Manca, L., Mereu P. 2015. The first mitogenome of the Cyprus mouflon (Ovis gmelinii ophion): new insights into the phylogeny of the genus Ovis. PLoS ONE 10(12): e0144257. doi:10.1371/journal. pone.0144257. Toumazos P. and Hadjisterkotis E. 1997. Diseases of the Cyprus mouflon as determined by Standard gross and histopathological methods. Pages 150-161 in E. Hadjisterkotis (ed.). Proceedings of the Second International Symposium on Mediterranean Mouflon. Game Fund, Nicosia, Cyprus. Αρσενικά αγρινά στο Δάσος Πάφου. Φώτο: Ε. Χατζηστερκώτης