Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 43ο

Μέσα από το ταξίδι των μνημείων της Τηλλυρίας, ξεκινώντας από τον Κάτω Πύργο, γνωρίσαμε μνημεία που ανεγέρθηκαν από οργανωμένα σύνολα, από την κοινωνία και από ιδιώτες. Άλλα κατασκευάζονται στον τόπο του γεγονότος, άλλα μετακινήθηκαν (αποκτώντας αντίγραφα) και άλλα τοποθετούνται ως σημεία αναφοράς. Η χρήση των μνημείων ως σημείων αναφοράς εμπεριέχει και τον ρόλο της τιμής στα ετήσια μνημόσυνα και επετείους και γιορτές αλλά και την αντιστρόφως ανάλογη σχέση του τόπου με το υλικό που χρησιμοποιείται. Σε αυτή τη σφαίρα εντάσσεται και ο συμβολισμός του μνημείου. Το καλλιτεχνικό κομμάτι μεταδίδει μηνύματα σε όποιον τα βλέπει, όπως οι τοιχογραφίες των εκκλησιών. Ο φόρος τιμής για όσους επιλέγει η κοινωνία να αναγνωρίζει, μπαίνει στις καρδιές των συγγενών και με ανακούφιση απαλύνει το χαμό των οικείων τους προσώπων. Το χωριό αλλά και η ευρύτερη περιοχή, στο θέμα της τοπικής ιστορίας και, κυρίως των μαχών του 1964, βλέπει τους συμπατριώτες, νεκρούς ήρωές του ως μυθικούς «ήρωες» , που με αυτοθυσία θυσιάστηκαν, για να παραμείνουν οι επερχόμενες γενιές στη γενέτειρά τους. Είναι υπόθεση του κράτους να διαχειρίζεται τα μνημεία, παρόλα αυτά η ακριτική περιοχή παραμένει στα λόγια «ηρωομάνα» και δεν τη θυμόμαστε, παρά μόνο όταν αναφερόμαστε στο διάνοιγμα του οδοφράγματος του Λιμνίτη. Εντούτοις αυτό που επιβιώνει τελικά είναι η αποκρυστάλλωση της τοπικής ιστορίας. Ο χρόνος που χρειάζεται το μνημείο να εμπεδωθεί είναι ανάλογος του γεγονότος που παρουσιάζει και του κατά πόσο αυτό είναι αποδεκτό από την κοινωνία. Τα μνημεία αποτελούν ένα είδος συμβολικής γλώσσας, την οποία καλούμαστε να αναγνωρίσουμε και να είμαστε σε θέση να βλέπουμε πίσω απ’ αυτά, απαντώντας σε ερωτήματα, όπως: Γιατί η κοινωνία φτιάχνει τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή το μνημείο; Γιατί εκεί, στο συγκεκριμένο σημείο; Η τοποθέτησή τους στον χάρτη με τα μνημεία έχει ως αποτέλεσμα οι εμπλεκόμενοι φορείς να πετυχαίνουν και τη δική τους αναφορά. Ενώ τα ίδια τα μνημεία μένουν ως φάρος παραδειγματισμού για τις επερχόμενες γενεές. 97 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΤΗΛΛΥΡΙΑΣ