Εθνική Φρουρά & Ιστορία, τεύχος 43ο

τη Λεύκα, είναι τόσο δύσβατα και απόκρημνα, που δυσχέραιναν την προώθηση των εθελοντών στρατιωτών εναντίον των εχθρικών στόχων. Για το ετήσιο τρισάγιο υπάρχει δρόμος που ανοίχτηκε από τα Πηγαίνια και οδηγεί στο σημείο. Οι αφημένες πέτρες και τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που αναγνωρίζονται σε θέση μάχης αποτελούν το πολυβολείο και πρόχειρα κατασκευάσματα προφύλαξης από τα πυρά των αντιπάλων. • Η Στήλη στο Γυμνάσιο Κάτω Πύργου Από το Γυμνάσιο του χωριού δεν θα μπορούσε να λείπει ένα μνημείο τιμής για τους ήρωες των μαχών της Τηλλυρίας, που να παραδειγματίζει τα παιδιά και να μπορούν να έχουν τον χώρο στον οποίο θα αναφέρονται, όταν θα έχουν την τιμητική τους οι ήρωες. Η στήλη που βρίσκεται στην είσοδο του σχολείου ανεγέρθηκε με δαπάνες του Συνδέσμου Αποδήμων της Αγγλίας. Δεν κατέστη δυνατό να επικοινωνήσουμε με κάποιον από τον σύνδεσμο είτε από τη συσταθείσα επιτροπή, που ίσως να ανέλαβε την εξεύρεση πόρων για την κατασκευή του μνημείου. Συνομιλώντας, όμως, με την επιμελήτρια εφορείας του σχολείου κυρία Μαρία, πληροφορηθήκαμε για τη χρονολογία (1987) ανέγερσης του μνημείου. «Το 1987 διευθυντής ήταν στο σχολείο μας ο κ. Ανδρέας Παπαμιλτιάδης, και έγινε όπως φαίνεται το μνημείο, δεν ξέρω αν σε βοήθησα, αλλά δεν υπάρχει τίποτε άλλο. Έψαξα όλους -όσους- φακέλους έχουμε» . Αυτά ήταν τα λόγια της ευγενέστατης κυρίας, που αντιλήφθηκε προφανώς πόσο λάθος λειτουργούμε, όταν δεν υπάρχουν αρχεία. Όταν η γενιά που ζει τα γεγονότα δεν τα καταγράφει (τήρηση αρχείου), τότε παραδίδει -στην επόμενη γενιά- μισή ιστορία. Όταν εγείρεται ένα μνημείο, και τα εμπλεκόμενα μέρη λαμβάνουν μέρος στην ιστορία του μνημείου, αυτά δηλώνουν απλά παρόντες στην ιστορία του τόπου. • Το Μνημείο στο Μοσφίλι Στον δρόμο Μοσφιλιού - Παχυάμμου, στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου -παρά την οικεία του κοινοτάρχη κ. Αθανάσιου Φιλίππου- βρίσκεται το μνημείο δύο ηρώων με τις λιγότερες πληροφορίες και ίσως το πιο πρόσφατο. Το μνημείο στήθηκε, σύμφωνα με τον ίδιο, με δαπάνες και εράνους των οικογενειών των δύο παιδιών. 91 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΤΗΛΛΥΡΙΑΣ